ABD Anayasa Mahkemesi'nin sağcı çoğunluğu kürtaja anayasal koruma sağlayan kararı iptal etti

Fotoğraf: ABD Anayasa Mahkemesi önünde, kararı üzüntüyle karşılayan bir kadın

ABD Anayasa Mahkemesi Cuma günü, 1973'te "Wade'e karşı Roe davası"nda verdiği kararla yürürlük kazanan federal kürtaj hakkı kararını kaldırdığını ilan etti. 

Mahkeme 1973'teki kararıyla ABD'deki kadınların kürtaj hakkını anayasal koruma altına almış ve ülke çapında yasal kılmıştı. Bunun kadınlar için pratikteki karşılığı, ABD'nin kendi meclisleri ve mahkemelerine sahip olan 50 eyaletin hiçbirinin bu kararı çelen bir kararla kadınlara kürtaj hizmeti sunmaktan kaçınamayacak olmasıydı.

Anayasa Mahkemesi'nde Trump döneminde atananlarla sayıları 6'ya ulaşan, çoğunlukla erkek ve beyaz sağcılardan oluşan blokun Cuma günkü kararı, kürtajı sınırlamak veya tamamen yasaklamaktan yana sağcı Cumhuriyetçiler ve dindar muhafazakarların itikatlarına yasa gücü kazandırıyor. 

TIKLAYIN-Trump, Yüksek Mahkeme yargıçlığına Barrett'i aday gösterdi

Mahkeme, öte yandan Cuma günü 3'e karşı 6 çoğunlukla muhafazakar, sağcı yargıçların verdiği kararla, Trump yanlısı Cumhuriyetçiler'in desteklediği ve 15 haftadan sonra kürtajı yasaklayan Mississippi yasasını da onayladı. Wade'e karşı Roe kararını bozma oylamasında 5 yargıç lehte oy kullanmıştı. 

Mahkeme Başkanı Yargıç John Roberts Mississippi yasasını onaylarken Wade'e karşı Roe kararının kaldırılmasına karşı oy kullandı. 

Kaldırma kararının "gerekçeleri"

Yargıçlar, anne karnındaki ceninin rahim dışında yaşayabilir hale gelmesi öncesinde kürtajın serbest olduğuna hükmeden Wade'e karşı Roe kararını bozarken ABD Anayasası'nda kürtaj hakkı diye özel bir hüküm bulunmadığına dayandılar. 

Karara ön ayak olan yargıç Alito, bozulan kararın elle tutulur bir gerekçesi olmadığından söz ederek, "ülkeyi böldüğü"ne hükmetti. 

Bozma kararına katılan Yargıç Brett Kavanaugh ise yazılı mütalaasında kürtaj karşıtlarının iddia ettiği şekilde, mahkemenin Anayasa'nın ülke çapında kürtajı yasakladığını ilan edemeyeceğini savundu: "Anayasa kürtajı ne yasaklıyor ne de yasallaştırıyor" dedi.

TIKLAYIN-"ABD'de kadının rahmine göz dikmiş bir Cumhuriyetçi Parti var"

Liberal yargıçların şerhi

Mahkemenin üç liberal yargıcı Stephen Breyer, Sonia Sotomayor ve Elena Kagan ise ortak bir muhalefet şerhi yayınladı.

Üç yargıç, Cuma günü verilen kararın sonucunda, "döllenmenin gerçekleştiği andan itibaren, bir kadının bedeni üzerinde hiçbir söz hakkının kalmadığını" savundular. Yargıçlar, eyaletlerin, "en ağır kişisel ve ailevi bedeller pahasına da olsa, kadını hamileliğini tamamlamaya zorlayabil[eceklerini] öngörüyorlar. 

TIKLAYIN-Trump'ın yargıçları kadınlara karşı | "Senin bedenin benim kararım"

Eşcinsel evlilik kararı da iptal edilsin eğilimi 

Sağcı yargıç Clarence Thomas da yazılı mütalaasında mahkemeyi hazır kürtajı yasaklamışken, doğum kontrol hakkını koruyan, eşcinsel evliliği ülke çapında yasallaştıran ve eşcinsel seksi yasaklayan eyalet yasalarını geçersiz kılan eski kararlarını da gözden geçirmeye çağırdı.

Yirmi altı eyaletin kürtajı yasaklama ihtimaline kesin gözüyle bakılıyor.

Mississippi, Roe v. Wade'in iptal edilmesi durumunda kürtajı yasaklamak için tasarlanmış tetikleyici yasaları olan 13 eyaletten biri.

Kürtajın liberal eyaletlerde yasal kalması muhtemel. Halihazırda on ikiden fazla eyalette kürtaj haklarını koruyan yasalar var.

Çok sayıda Cumhuriyetçi eyalet, son yıllarda Roe örneğini hiçe sayarak çeşitli kürtaj kısıtlamalarını kabul etti.

Roe kararından önce birçok eyalet kürtajı yasaklıyor, hamileliğini sonlandırmak isteyen kadınlara çok az seçenek bırakıyordu.

Cuma günü verilen karar sonucunda kadınlar, istenmeyen gebelik durumunda, kürtajın yasal ve erişilebilir olduğu eyaletlere giderek veya kaçak ve kaçınılmaz olarak sağlıksız koşullarda kürtaj yaptırmakla yüz yüze kalabilecekler.  

(AEK)