Ancak böyle bir fırsatı yaratan Türkiye Barolar Birliğinin hakkıyla kutlanması gerekir. Avrupa Birliğinin yaptığı toplantıyla eş zamanlı olarak aday ülke statüsündeki ülkelerin konusunda uzmanları Türkiye'de toplandı.
Bulgaristan adına Hukuk Komisyonu Genel Sekreteri Profesör Doktor Jonko Jotov, Çek Cumhuriyeti'nden Profesör Doktor Harald Chiristian Scheu (Charles Üniversitesinden), Estonya adına Tartu Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden Profesör Doktor Peeter Roosma, Letonya adına Üniversitenin Hukuk Fakültesi İnsan Hakları Enstitüsü Müdürü vekili Doktor Gita Feldhune ile Anayasa Mahkemesi Başkanı Profesör Doktor Aivars Endzıns, Litvanya adına Anayasa Mahkemesi yargıcı Stays Staciokas, Macaristan'dan Merkezi Avrupa Üniversitesi Hukuk Eğitimi Bölümünden Profesör Doktor Karoly Bard, Malta adına Doktor David Zammıt (Malta Üniversitesi), Polonya adına Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargıcı Profesör Doktor Lech Garlicki ile Lublin Katolik Üniversitesinden Profesör Doktor Pasquale Policastro, Romanya adına Hakimlik Ulusal Enstitüsü Profesör Doktor Marilena Ulıescu, Slovenya adına Ljubljana Üniversitesinden Doçent Doktor Sebastian Nerad katıldı.
Slovakya'dan Anayasa Mahkemesi Başkanı katılamadı. Bilim adamları veya konunun uzmanları toplantıya kendi ülkelerinin "Ulusal Raportörleri" olarak katıldılar. Türkiye adına Ulusal Raportör de Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinden Profesör Doktor Fazıl Sağlam'dı.
Ulusal Raportörlerin daha önceden hazırlayıp gönderdikleri kendi ülkelerinin Raporlarını inceleme görevini yerine getirenler de "Sentez Raporlarını" hazırlanmış. Bu raporlar konu başlıklarına göre tartışmaya açıldı. Önce Sentez raporları sunuldu. Sonra da Ulusal Raportörler tek tek söz alarak konu hakkında görüşlerini açıkladı.
Sentez Raporlarından "Egemenlik Anlayışı" başlığıyla hazırlanan Rapor Lizbon Üniversitesinden Profesör Doktor David Pina, "Devlet Biçimi" Adriano Giovannelli (Cenova), "Demokratik Kurumlar" Profesör Doktor Joan Vintro (Barselona), "Yargının İşleyişi ve Hukukun Etkililiği" Portekiz Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili Doktor Luis Nunes Almeida, "Hak ve Özgürlükleri Sınırlama ve Güvence Ölçüleri" (Artios Üniversitesinden) Profesör Doktor Arnaud de Raulin tarafından açıklandı ve tartışmaya açıldı.
"İnsan Haklarını Koruyucu Kurum ve Mekanizmalar" konusunda Ulusal Raportörler görüşlerini açıkladı. Aynı şekilde "Eşitlik İlkesi" Profesör Doktor Annie Gruber (Paris Rene Descartes Üniversitesi), "Düşünce ve İfade Özgürlüğü" Profesör Doktor Tania Groppi (Sienna Üniversitesi), "Siyasal Partiler" Profesör Doktor Rainer Arnold (Resensburg Üniversitesi), "Sosyal Haklar" ise Atina Üniversitesi'nden Profesör Doktor Julia İliopoulas tarafından hazırlandı ve tartışmaya açıldı.
Yine "İktisadi Özgürlükler" Fried Van Hoff ve Birsen Erdoğan (Utrech Üniversitesi) tarafından hazırlanmış. Upsala Üniversitesinden Profesör Doktor Thomas Bull tarafından hazırlanmış olan "Toplanma ve Dernek Özgürlüğü" hakkındaki raporu da Mikael Hansson sundu.
"Kültürel Haklar" Profesör Doktor Marco Olivetti (Foggia Üniversitesi), "Çevre Hakkı" Profesör Doktor Michael Prieur (Ligomes Ünv.), "AB Temel Haklar Şartı ve Avrupa Konvansiyonu Çalışmasının Ulusal Hukuklar Üzerine Etkisi" Saint-Lois Üniversitesi'nden Doktor Sebastien Van Drooghenburg tarafından hazırlanarak sunuldu ve tartışıldı.
Toplantı sonunda ise "Siyasal Yapı (Devlet, Demokrasi ve Hukuk) ve İnsan Hakları" tüm katılımcılarının katıldığı oturumda tartışıldı.
Karşılaştırmalı olarak gerçekleşen fikir alışverişleriyle Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya hakkında bilgi sahibi olduk. Türkiye'nin AB karşısındaki konumunu diğer ülkelerle karşılaştırarak görebildik. TBB bu toplantıyı kitap haline dönüştürecek.
Ortaya çok yararlı bir başvuru kaynağı bilimsel eser çıkacak. Daha da önemlisi tüm bu aday ülkelerin adaylıkları sona erdiği ve müzakerelerin başladığı tarihle eş zamanlı olarak Türkiye Barolar Birliği sayesinde bu ülkelerle "müzakerelerimizi" yapabildik. Bu ülkelerden, bazı konularda bir hayli ileride olduğumuzu gördük. Onlar da bizlerden çok şey öğrendi eminim. Tartışılan konular ayrıca yazı konusu.
Toplantıyı izleyenlerin sayısı 49 ile 52 kişi arasında değişti. İstisnaları ve toplantının ilk günü uğrayıp gidenleri saymıyorum. Böyle önemli bir toplantıda avukatlar yoktu. Katılan avukat sayısı iki elin parmak sayısını geçmedi. Son gün katılanlar dışında, Baro başkanları veya yönetim kurulu üyeleri de yoktu. "Yüksek Yargı mensupları" bu toplantıya uğramadı. İki veya üç kişi dışında yargıçlardan da gelen yoktu. TBB'nin hazırladığı böyle bir fırsatı değerlendiremedik...(Fİ/EÖ)
