Reuters haber ajansının üst düzey bir Orta Doğu yetkilisi ve Türkiye'deki bir Kürt siyasi parti kaynağına dayandırdığı habere göre, TBMM komisyonunun tavsiyesiyle getirilecek yasa tasarısı evlerine dönenleri koruyacak ancak eski militanlarca işlenen suçlara genel af getirmeyecek.
Plan kapsamında kimi liderlerin üçüncü ülkelere gönderilmeleri de söz konusu.
PKK gerillalarını ve ailelerini Kuzey Irak dağlarındaki üslerinden evlerine getirmenin, 40 bin kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirmek üzere bir yıl önce başlatılan barış sürecinin önündeki son engellerden birinin daha ortadan kaldırılmasını sağlayacağı öngörülüyor.
Siviller ve muharipler ayrı kafilelerle dönecek, komutanlar başka ülkelere gidecek
Haberde yetkililerin uzlaşma çabalarına ilişkin olarak kamuoyuna genel açıklamalarda bulunmanın da ötesinde daha önce bilinmeyen ayrıntıları açıkladığı belirtildi. Bunlar arasında sivillerin ve savaşçıların ayrı kafileler halinde geri gönderilmesi ve komutanların üçüncü ülkelere gönderilmesi önerileri de var.
Reuters’a konuşan Orta Doğu ülkesi yetkilisi, adının açıklanmaması koşuluyla hassas müzakereleri aktarırken, geri dönüşleri sağlayacak yasa tasarısının kasım ayı içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulabileceğini söyledi.
Plan ayrı geri dönüş kafilelerini içerebilir
PKK ile görüşmelerin başını çeken Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) ve PKK konuyla ilgili yorum yapmadı.
Reuters gelişmeyi “PKK’nin 1984'te -aslen bağımsız bir Kürt devleti kurma amacıyla- başlattığı isyandan bu yana, çatışma[nın] Türkiye ve komşu ülkeler üzerinde büyük bir ekonomik ve sosyal yük oluşturdu[ğu]” şeklinde yorumladığı haberinde “çatışmanın sona ermesi[nin], NATO üyesi Türkiye'nin siyasal ve ekonomik istikrarını artıraca[ğını] ve PKK'nin üsle[rinin bulunduğu] Irak ve Kürt savaşçıların ABD güçleriyle ittifak kurduğu Suriye'deki gerginliği azaltaca[ğını] öngördü.
Ankara af teklifinden çekiniyor
Haberde PKK’nin silahsızlanma süreci kapsamında savaşçılarını Türkiye'den çekerek Ankara'yı, üyelerinin "demokratik siyasete" katılmalarına izin verecek adımlar atmaya çağırmasına karşın “uzlaşma koşullarının [hassaslığı nedeniyle] Türkiye[’nin], terör örgütünün geçmişte işlediği suçlar için geniş kapsamlı bir af teklif etmekten çekin[diği]” ifade edildi.
Reuters, “Türkiye tarafından Ağustos ayında kurulan uzlaşma komisyonuna başkanlık eden Numan Kurtulmuş[’un], geçtiğimiz hafta herhangi bir yasal adımın ancak Türkiye'nin PKK'nın tasfiye sürecini tamamladığını doğrulamasının ardından atılacağını söyledi[ğini]" aktardı ve şöyle dedi:
"Türkiye'nin güvenlik ve istihbarat birimleri, örgütün gerçekten silah bıraktığını ve tasfiye sürecini tamamladığını doğrulayıp teyit ettikten sonra, ülke terörden arınmış bir Türkiye inşa etmeyi amaçlayan yeni bir yasal düzenleme aşamasına girecek."
8 bin kişiyi kapsıyor
Üst düzey Orta Doğu ülkesi yetkilisine göre, şu anda görüşülen öneri kapsamında önce yaklaşık 1.000 sivil ve eline silah almamış kişi ve bunun ardından bireysel inceleme sürecini geçen yaklaşık 8 bin PKK savaşçısı geri dönecek.
Yetkili bunun ötesinde, Türkiye'nin şu ana kadar yaklaşık 1.000 üst ve orta düzey PKK yetkilisini geri almayı reddettiğini ve bunların muhtemelen Avrupa'da üçüncü bir ülkeye nakledilmesini istediğini söyledi.
Yetkili, bu konuda görüşmelerin sürdüğünü ve müzakerelerde yer alanlardan bazılarının PKK üst düzey yöneticilerinin geri gönderilmemelerinin sonunda yeni bir isyanı körükleyebileceğinden kaygılı olduklarını belirtti.
Kasım sonuna kadar kanun teklifi Genel Kurula gelecek
Reuters’a konuşan kaynak, geri dönüşlere imkan tanıyacak yasanın kasım sonuna kadar Türkiye Parlamentosuna gelebileceğini de sözlerine ekledi. Muhalefette yer almakla birlikte barış sürecinde hükümetle yakın iş birliği içinde çalışan DEM Parti Eş Genel Başkan Yardımcısı Tayip Temel, süren müzakerelerin Öcalan'ın bizzat vurguladığı bir formüle odaklandığını söyledi.
Reuters'a konuşan Temel, "PKK üyelerinin demokratik ve toplumsal yeniden entegrasyonunu sağlamak için özel bir yasa üzerinde çalışmalar sürüyor." dedi.
"Yasa, ister sivil ister militan olsun, PKK'den dönen herkesi kapsayacak. Kademeli bir geri dönüş planı yok. Üzerinde çalışılan formül kapsamlı ve herkese uygulanıyor."
Temel, Türkiye'nin bazı PKK üyelerinin üçüncü ülkelere gönderilmesi fikrinin gündeme getirdiğini doğruladı, ancak bunun potansiyel ev sahibi ülkelerle görüşülmesi gerektiğini söyledi.
Geri dönenlerin bazıları yargılanıp ceza alabilir
Meclisin üçüncü büyük partisi DEM'den bir başka kaynak, öneriyi hazırlayan komisyonun genel af söyleminden kaçınarak, PKK'ye özgü tek bir yasa üzerinde çalıştığını söyledi. Kaynak, "Geri dönen farklı gruplara farklı prosedürler uygulanacak," dedi ve geri dönen kimi PKK üyelerinin büyük olasılıkla soruşturma ve yargılamalarla karşı karşıya kalacağını ekledi. "Aksi takdirde komisyondaki taraflar arasında ortak bir zemin bulmak zor olacak."
TBMM Komisyonunun çalışmalarını tamamladıktan sonra, parlamentoya PKK’ye özel bir yasa çıkarılması tavsiyesiyle bir yasa tasarısının gündeme alınmasını sağlaması bekleniyor.
HRW: "TBMM insanları susturmak için kullanılan istismarcı yasaları değiştirsin"
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), parlamentoyu barış sürecini, uzun zamandır şiddete başvurmamış Kürt aktivistleri suçlamak ve mahkum etmekte kullanılan yasaları elden geçirmek üzere değerlendirmeye çağırdı.
Reuters’e konuşan HRW Avrupa ve Orta Asya Direktörü Hugh Williamson, komisyonun "çatışma sonrasına geçmiş bir toplumu şekillendirmeye yardımcı olmak açısından eşsiz bir fırsata sahip olduğunu ve insanları susturmak ve ötekileştirmek için kullanılan istismarcı yasaların kaldırılması için cesur önerilerde bulunması gerektiğini" söyledi.
(AEK)
