* Fotoğraf: Canva
Haberin Kürtçesi için tıklayın
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, COVID-19 pandemisini ilişkin düzenlediği basın toplantısında, "küresel acil durum" ilan edilen maymun çiçeği salgınına ilişkin de konuştu.
Tedros'un açıklamasına göre, DSÖ'ye bu sene içinde 78 ülkeden 18 binin üzerinde doğrulanmış maymun çiçeği vakası rapor edildi. DSÖ Genel Direktörü, vakaların yüzde 70'den fazlasının Avrupa bölgesinde ve yüzde 25'inin Amerika kıtasında görüldüğünü söyledi.
Şimdiye kadar maymun çiçeğinden beş ölümün rapor edildiğini de kaydeden Tedros, "Eğer toplumlar ve bireyler, kendilerini bilgilendirir, riskleri ciddiye alır, bulaşmayı durdurmak için gereken adımları atar ve hastalığa açık grupları korursa salgın durdurulabilir" dedi.
"Yaftalama ve ayrımcılık" uyarısı
DSÖ'nün maymun çiçeği salgınından sorumlu teknik ekibin lideri Dr. Rosamund Lewis'in bir gün önceki açıklamasına benzer bir şekilde, DSÖ Genel Direktörü Tedros da "yaftalama ve ayrımcılığın herhangi bir virüs kadar tehlikeli olabileceğini ve salgını körükleyebileceğini" söyledi.
Özellikle çevrimiçi mecralardaki yanlış bilgiler ve dezenformasyona dikkat çeken Tedros, salgınla ilgili şu bilgi ve önerileri paylaştı:
"Şimdiye kadar kayıtlara geçen vakaların yüzde 98'i erkekler ile cinsel ilişkiye giren erkekler arasında olsa da virüse maruz kalan herkes enfekte olabilir.
"DSÖ, bu nedenle çocuklar, gebe kadınlar ve bağışıklığı baskılanmış kişiler de dahil diğer kırılgan gruplara yönelik bulaş riskini azaltmak için ülkelerin harekete geçmesini tavsiye ediyor."
DSÖ Genel Direktörü Tedros'un açıklamasına göre, "maymun çiçeği virüsü, cinsel temas ile bulaşmaya ek olarak hanelerde kucaklaşma, öpüşme, kirli havlu ve çarşaf kullanımı yoluyla da bulaşabiliyor."
Aşılama
Tedros, DSÖ'nün maymun çiçeği virüsüne karşı virüse maruz kalmış kişiler ve sağlık çalışanları, bazı laboratuvar personeli ve birden fazla cinsel partneri olan kişilere yönelik aşılamayı tavsiye ettiğini, fakat mevcut durumda kitlesel bir aşılama tavsiyesinde bulunmadığını söyledi.
MVA-BN isimli bir çiçek aşısının maymun çiçeğine karşı kullanımının Kanada, Avrupa Birliği (AB) ve ABD'de onaylandığını, LC16 ve ACAM2000 isimli iki aşının kullanımının ise değerlendirildiğini kaydeden Tedros, "Fakat aşıların maymun çiçeğine karşı etkinliği ya da ve kullanılması gereken doz sayısı konusunda hala veri eksikliğimiz var" ifadelerini kullandı:
"Bu sebeple de aşıları kullanan tüm ülkeleri aşıların etkinliğine ilişkin kritik öneme sahip verileri toplamaya ve paylaşmaya çağırıyoruz.
"Şunu vurgulamak önemli: Aşılama enfeksiyona veya hastalığa karşı hemen koruma sağlamayacaktır. Bunun olması birkaç haftayı bulabilir.
"Bu ise şu anlama geliyor: Aşı olanların kendilerini korumak için önlemler almaya devam etmesi gerekiyor."
Maymun çiçeği hastalığı nedir? |
Maymun çiçeği, 1980'li yıllarda tamamen ortadan kalkan çiçek hastalığının bir çeşit akraba virüsü. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi'ne (CDC) göre, hastalık 1958'de maymun kolonilerinde keşfedildi. İnsana bulaşan ilk vaka 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (DRC) rapor edildi. O tarihten bu yana Benin, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Fildişi Sahili, Liberya, Nijerya, Kongo Cumhuriyeti, Sierra Leone ve Güney Sudan'ın da içinde bulunduğu 11 Afrika ülkesinde bu virüs görüldü. Belirtileri ne? Ateş, döküntü, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ağrıları, halsizlik ve şişmiş lenf düğümleri, maymun çiçeği ile ilişkili en yaygın belirtiler. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, maymun çiçeği olan hastalarda ateşin başlamasından sonraki 1 ila 3 gün içinde deri döküntüleri görülüyor. Döküntüler daha çok yüzde yoğunlaşırken, yüze ilave olarak, avuç içi ve ayak tabanları, ağız mukozasını, cinsel organları da etkiliyor. Maymun çiçeğinin kuluçka süresi genellikle 6 ila 13 gün olarak bilinse de DSÖ'ye göre bu süre 5 ila 21 gün arasında değişebiliyor. Tedavisi var mı? DSÖ'ye göre, şu anda maymun çiçeği için önerilen özel bir tedavi yok. Çiçek hastalığına karşı aşılamanın hastalığı önlemede yaklaşık yüzde 85 oranında etkili olduğu ileri sürüldü. 2003 yılında ABD'de yaşanan yayılmada, 47 kişi hayatını kaybetmişti. Maymun çiçeği virüsü taşıyan kişilerin çoğu hastalığı hafif atlatsa bile DSÖ'ye göre, bu virüsten ölüm oranı yüzde 11 civarında. Çocuklar ve gençlerde ölüm oranı daha fazla olabiliyor. |
(SD)
