Dünya Bankası ve TÜİK’in ortaklaşa gerçekleştirdiği "İller Bazında Beşeri Sermaye 2021-2023" araştırmasına ait Beşeri Sermaye Endeksi (BESE) verileri Türkiye’nin nitelikli, sağlıklı, eğitimli, yaşam güvencesine sahip insan gücünün hızla eridiğini, AB ortalamasının çok altına düştüğünü gösterdi.
19 Eylül’de açıklanan 2021-2023 dönemi il bazındaki veriler Türkiye’nin beşeri sermaye endeksinin 2023 sonunda 2022’ye kıyasla yüzde 0,9 azalarak, 0,690’a indiğini gösterdi.
Urfa'da şüpheli çocuk intiharları iddiası meclis gündeminde
Her 100 çocuktan 32'si yatağa aç giriyor
Dünya Bankası’nın oluşturduğu endeks ile ‘bugün doğan bir çocuğun yaşadığı ülkede geçerli olan sağlık ve eğitim şartları göz önünde bulundurularak, 18 yaşına geldiğinde elde etmiş olması beklenen beşeri sermayenin ölçülmesi’ amaçlanıyor. Endeksin alt bileşenlerini ise 5 yaş altı çocukluktan itibaren hayatta kalma, sağlık ve eğitim olmak üzere üç ana ölçüm oluşturuyor. Açıklanan verilere bakıldığında Türkiye söz konusu üç bileşen yanında temel endeks değeri açısından da gerileme sürecinde.
Türkiye’nin BESE verileri ülke geleceğinin ciddi şekilde karanlığa sürüklendiğini gösterirken geleceğin gençlerini oluşturacak çocuklar açısından tablo çok daha vahim. TÜİK’in gerçekleştirdiği Türkiye’de Çocuk 2025 Araştırması’nın resmi sonuçlarına göre Türkiye’de 15 yaş altı her 100 çocuktan 32’si, toplamda 7 milyon 39 bin çocuk Afrika ülkeleri düzeyinde açlık çekiyor.
EĞİTİM-SEN AÇIKLADI
"Eğitimde eşitsizlik derinleşiyor, çocuk işçiliği meşrulaştırılıyor”
5,5 milyon çocuğun hiç oyuncağı olmamış
Yoksulluk ve yoksunluk açısından rakamlara bakıldığında; 15 yaş altı 6,7 milyon çocuk günde bir öğün et, tavuk, balık, yumurta yiyemiyor. 7,8 milyon çocuk hayatında bisiklete binmemiş, parklarda paten sürmemiş. 2,5 milyon çocuğun doğru düzgün bir çift ayakkabı, üstüne giyeceği yeni bir kıyafeti alamıyor. Yoksulluğun yanında ağır yoksunluk yaşıyor. 7 milyon çocuk doğum günü, arkadaş buluşması nedir bilmiyor, arkadaşlarıyla böyle bir gün için bir araya gelip eğlenmekten bihaber.
TÜİK verilerine göre, 5,5 milyon çocuğun oyuncağı dahi yok, hayatında oyuncak görmemiş, eline almamış. Yaklaşık 4 milyon çocuk yaşına uygun kitap, roman, öykü, dergi, çizgi roman vb. okuyamıyor, bu tür kültürel-eğitsel aktivitelere erişimi yok.
"Her 3 gençten 1'i ne eğitimde ne istihdamda"
Gençlerin yüzde 70'i yurt dışında yaşamak istiyor
Gençlerin temel hak ve özgürlükler yanında insanca yaşam, insanca ücret ve geçim olanakları, nitelikli eğitim, üniversiteden sonra kolaylıkla iş bulma, kendi geleceğinden kaygı duymama vb. pek kriterde karamsarlık ve umutsuzluk içinde olduğu, 18 yaş ve üzeri, üniversite mezunu gençlerin yüzde 70’e yakınının yurt dışında yaşamak istediği çeşitli anketlere yansıyor. Genç işsizliği yanında üniversiteli işsizlerde de OECD ve AB ortalamasının çok üzerinde ilk sırada yer alan Türkiye’de "ev genci" olarak nitelendirilen, ailelerine muhtaç konumdaki genç nüfus her geçen gün katlanarak artıyor.
"Her 3 çocuktan 1'i okula aç gidiyor"
11 milyon çocuk hayal kuramıyor
En vahim rakamlardan birisi boş zamanlarda kültürel sanatsal etkinliklerden uzak, spor yapma olanağından yoksun çocuk sayısının 14 milyon olması. Neredeyse çoğu Avrupa ülkesinin nüfusundan fazla bu milyonlarca çocuk sinema, tiyatro, konser nedir bilmiyor. Statta ya da kapalı spor salonunda bir maç, spor müsabakası izlememiş.
11 milyon çocuğun hayalinde anne-babası ve kardeşleriyle tatil diye bir şey yok. Yaşadığı evinden uzakta bir hafta tatili, tatil olmasa bile bir başka şehirdeki akrabaları ziyarete gitme, seyahat, yol parasını karşılama imkânı yok.
Türkiye çocuk yoksulluğunda ikinci oldu
Türkiye’de toplam nüfusun yüzde 28,4’ü yoksul iken çocuk yoksulluğu yüzde 35,3 ile bunun 5 puan üzerinde. Beşeri sermayesi hızla eriyen Türkiye, çocuk yoksulluğunda ise Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üyesi 37 ülke arasında Kosta Rika’dan sonra ikinci sırada.
“İç siyasetteki belirsizlikler ekonomi için endişe yaratıyor”
Dünya Bankası’nın 174 ülkeyi kıyasladığı Küresel BESE verilerinde de Türkiye 2023 sonunda 0,690’a inen puanıyla oldukça gerilerde yer alıyor.
Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkenin ortalama BESE değeri 0,730 ile 1’e yaklaşırken, Türkiye AB ortalamasının çok gerisinde kaldı.
2021’de 0,693 olan BESE, 2022’de yüzde 0,5 artarak 0,696 olmasına karşın Kahramanmaraş-Hatay merkezli 6 Şubat 2023 depreminin ağır insani ve ekonomik yıkımı nedeniyle 2023’te sert şekilde düşüş sergiledi.
BESE Nedir?
Metodolojisi Dünya Bankası tarafından oluşturulan ve ülkelerin geleceğe dönük insani sermayelerini kıyaslama olanağı sağlayan Beşeri Sermaye Endeksi (BESE) 0-1 arasında değerlendiriliyor.
1’e yaklaşan değerler o ülkede beşeri sermayenin güçlü olduğunu, gelecek nesillerin eğitim, sağlık, beslenme, kişisel nitelikler ve yeteneklerindeki gelişmişlikle ülkenin geleceğine, kalkınmasına, refahına ve ilerlemesine katkı sunacağını, o ülkenin küresel düzeyde yükselişe geçeceğini gösteriyor.
(NÖ)
