Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu cezaevlerini inceleme alt komisyonunun dört kapalı cezaevini incelemesi sonucunda ortaya çıkan raporlara göre, mahpuslar, kapasite fazlalığı, hastaneye sevklerde gecikmeler, su sıkıntısı ve yemeklerin kötülüğünden şikayetçi.
Ayrıca tüm hapishanelerden gelen ortak şikayet, adil yargılanma hakkını kullanamamaları.
Komisyon, Silivri L Tipi, Mardin E Tipi, Kızıltepe K1 Tipi ve Urfa E Tipi kapalı cezaevlerinde geçen ay yaptıkları incelemelerin sonucunda üç ayrı rapor hazırladı.
Alt komisyonda, Adalet ve Kalkınma Partisi'nden (AKP) Çorum Milletvekili Murat Yıldırım, Ağrı Milletvekili Mehmet Kerim Yıldız, Kilis Milletvekili Ahmet Salih Dal, Mardin Milletvekili Abdurrahim Akdağ, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Sivas Milletvekili Malik Ecder Özdemir, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) İstanbul Milletvekili Atila Kaya ve Barış ve Demokrasi Partisi'nden (BDP) Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü yer alıyor.
Rapor, cezaevi savcısı, ilçe savcısı, cezaevi müdürleri, gardiyanlar ve mahpuslarla görüşülerek hazırlandı.
"Adlilerle siyasiler etkileşime girmesin"
Urfa E Tipi Kapalı Cezaevi'nde 16 Haziran'da, adli mahpusların kaldığı C-15 koğuşunda çıkan isyanda 13 tutuklu ve hükümlü hayatını kaybetti. 18 Haziran'da çıkan ikinci isyanda çıkarılan yangında ise 14 kişi yaralandı.
Komisyonun cezaevinde geçen ay yaptığı incelemenin ardından hazırladığı rapora göre ise mahpusların "isyan ettiği" koşullarda bir değişiklik olmadı.
Yangın çıkan altı kişilik C-15 koğuşunda 18 kişi kalıyordu. Yan koğuştaki adli mahpuslardan biri komisyon üyelerine şartları şöyle anlattı:
"Yataktan inerken arkadaşıma basıyorum, nefes alamıyoruz. Su çok az akıyor, hasta arkadaşlarımız revire çıkamıyor. Koğuşta üç ranza var, 20 kişi kalıyoruz..."
Yangının sebebi olarak koşulların protesto edilmesini gösteren komisyon üyeleri, "adli ve terör suçluları arasındaki etkileşimin yangını ortaya çıkardığına dair bir kanıta rastlanmadı" demesine rağmen, "bu etkileşimin en aza indirilmesi" tavsiyesinde bulundular.
İki mahpusa bir disiplin cezası!
246 hükümlü, 739 tutuklunun bulunduğu cezaevinde, Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi'nde bir yıl içerisinde infaz hakimliğine gönderilen disiplin cezası dosyası sayısı 580. bu cezaların 541'i hakimlikte, 385'i ağır ceza mahkemesinde onaylandı. Sadece yedi ceza yürürlükten kaldırıldı.
Cezaevinde 22 Nisan'da meydana gelen zehirlenme olayı da araştırıldı. Rapora göre, 232 kişi zehirlenerek hastaneye kaldırıldı, ancak cezaevi müdürü yemekteki E. Coli miktarının sağlık açısından zararsız olduğunda ısrarcı.
Tutuklu öğrenciye eğitim hakkı
Cezaevi müdürü, jandarma ve araç sayısındaki yetersizlik nedeniyle hastaneye sevklerde sorun yaşandığını teyit ediyor.
Komsiyonun görüşü, bu cezaevinin de aşırı kalabalık olduğu. Bazı koğuşlarda tuvalete bile yatak serilerek yatılıyor, 20 kişilik koğuşta 67 kişi kalıyor. Koğuşta yakın zamana kadar tek tuvalet vardı, kısa süredir iki tuvalet bulunuyor.
İki kişilik ranzada dört kişi yatıyor. Raporda, hijyen konusunda zehirlenmelere yol açabilecek önemli problemler olduğu belirtildi. Buradaki mahpuslar, yine kapasite fazlası bulunan hapishanelere sevk ediliyor, ayrıca ailelerinden de ayrı kalıyorlar.
30 Mayıs itibariyla 987 hükümlü ve tutuklunun kaldığı Mardin Cezaevi'nde 281 mahpus yere yatak sererek yatıyor. Raporda, "kapasite fazlası tutuklu ve hükümlünün barındırılmasının insan onuruna yaraşır bir ortam oluşturulmasına engel teşkil ettiği" ifade edildi.
Kızıltepe K1 Kapalı Cezaevi de aşırı kalabalık. Raporda, "tutuklu öğrencilerin eğitim hakkını sürdürmesi konusunda önlem alınması gerektiği" belirtildi.
"Su sıkıntısı giderilmeli"
12 Temmuz 2011'den beri Silivri L Tipi Kapalı Cezaevi'nden komisyona 79 başvuru ulaştı. Mahpuslar, sohbet hakkından faydalandırılmadıklarından ve sosyal faaliyetlerden yararlanma taleplerinin geri çevrilmesinden şikayetçi. Bunu, "yalnızlaştırma politikası" olarak tanımlıyorlar.
Maspuslar, yemeklerin aşırı yağlı ve suyun verilme saatlerinin yetersiz olduğunu ifade etti.
Rapora göre, cezaevi kampusundaki hastanede nöbetçi uzman doktor sayısının artırılması ve su sıkıntısının acilen giderilmesi gerekiyor. (AS)
