669 Çekoslavakyalı Yahudi çocuğun kurtulmasını sağlayan İngiltereli Sör Nicholas George Winton 1 Temmuz’da Maidenhead, İngiltere’de hayatını kaybetti. Winton 106 yaşındaydı.
Winton’un ölüm haberi, eski başkanlarından olduğu Maidenhead Rotary Kulübü tarafından kamuoyuna duyuruldu.
1938’de bankerlik yaptığı sırada şans eseri Prag’a giden Winton, mülteci kamplarının kötü koşullarına şahit oldu. Kristal Gece ile Yahudilerin nasıl hedef haline geldiğini gören Winton, Nazi Almanya’sının göç politikaları nedeniyle bilhassa Yahudi çocukların yaklaşan savaştan kaçmasının imkansız olması sebebiyle olabildiğince çocuğu kurtarmak için Kindertransport örgütünü kurdu.
17 yaşın altındaki mülteci çocukları “eve dönüş paraları” yatırıldığı sürece kabul eden İngiltere yasalarından yararlanan Kindertransport İngiltereli aileleri 50 Pound bağış vermeye, evlerinde oğlan ve kız çocuklarına bakmaya ikna ediyordu.
Savaştan sadece birkaç ay önce, çocuklar İngiltere’ye ulaştırmak için çalışmaya başlayan Kindertransport 5 bin çocuğu kaydetti. Ancak bunların 600’den biraz fazlası İngiltere’ye gidebildi. Rüşvet, vize, çocukların “dönüş bileti” dahil olmak üzere oldukça maliyetli olan bu organizasyonun masraflarının bir kısmını Winton kendisi ödedi.
14 Mart 1939’da, Hitler’in Polonya’yı “3. Reich himayesinde” ilan etmesinden birkaç saat önce ilk tren yola çıktı. Çocuklar 3. Reich yönetimindeki Nürnberg’den geçip, Hollanda’yı aşıp, gemiyle Essex’e varıp, tren ile Londra’ya varıyorlardı.
Kindertransport bu şekilde toplam dokuz tren dolusu Yahudi çocuğu İngiltere’ye koruyucu ailelerin yanına ulaştırdı. Ancak 1 Eylül 1939’da yola çıkacak olan, 250 çocuğun olduğu en kalabalık tren, aynı gün Hitler’in Polonya’ya girmesi sebebiyle hareket edemedi.
Kindertransport sayesinde kurtulan çocukların bir kısmı ailelerini bir daha hiç göremedi.
Winton, Kindertransport’taki rolüyle ilgili kimseye, 1948’de evlendiği Grete Gjelstrupa bile söz etmedi. Gerçek, Gjelstrup’ın 1988’de evlerinin çatı katında bulunduğu kayıtlar sayesinde ortaya çıktı. Tozlu kayıtlarda onlarca çocuğun ismi, fotoğrafları, ailelerinin kayıtları yer alıyordu.
Aynı yıl BBC’nin “This is Life” programına katılan Winton, kurtardığı ve artık yetişkin olan onlarca çocukla biraraya geldi.
Winton, 2003’te Kraliçe 2. Elizabeth tarafından şövalye ilan edilerek “Sör” ünvanını aldı.
Winton’ın çalışması Matej Minác’ın 1999 yapımı “All My Loved Ones”, “The Power of Good: Nicholas Winton” ve “Nicky’s Family” filmlerine, ve yine Minác’ın “Nicholas Winton’s Lottery of Life” kitabına konu oldu.
1909 doğumlu olan “İngiliz Schindler” diye anılan Winton 106 yaşında hayatını kaybetti. (EA)
Bu haberde BBC ve New York Times’dan yararlandık.
