Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO) bir öğrencinin ölümü ve Siirt'te cinsel taciz ve tecavüz iddiaları nedeniyle tartışılıyor.
İlk öğrenciler Afganistan'dan
YİBO'ların ilki 1958'de , Mustafa Karabeyli kasabasında (Adana/ Ceyhan) açıldı. 1959'da Afganistan'dan gelen dokuz öğrenciyle yatılı eğitime başlayan okula, dört yıl sonra ilk yatılı kız öğrenciler kabul edildi.
İlki 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'na göre eğitime başlamasına karşın, YİBO'lar esas olarak, 1962'de çıkarılan İlköğretim ve Eğitim Kanunu'na göre hazırlanan "Bölge okulları Yönetmeliği"nin birinci maddesi uyarınca açılmaya başlandı.
Masrafları devlet karşılıyor
YİBO'larda altı ila 14 yaş arası çocuklar eğitim görüyor. Yönetmeliğe göre kırsal kesimde okulu bulunmayan, köy ve köy altı yerleşim birimlerinde bulunan çocuklar ile maddi imkânlardan yoksun ailelerin çocuklarının ilköğretim hizmetlerine kavuşturulmasını sağlamak amacıyla açılan YİBO'larda parasız eğitim veriliyor. Çocukların yiyecek, giyecek, ders kitabı, defte, harçlık ile ders araç ve gereçleri gibi giderlerini devlet karşılıyor.
15 yılda okul sayısı hızla arttı
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) verilerine göre 1994'de 125 olan YİBO sayısı, 2008'de 589'a çıktı. MEB'in YİBO'larla ilgili karşılaştırmalı verileri şöyle:
Okulların kapasitesi: 1994'de 62 bin 311 olan okul kapasitesi 2008- 2009 döneminde üç kat kadar artarak, 204 bin 919 oldu
Toplam Öğrenci Sayısı: 1994'de 67 bin 695 olan öğrenci sayısı toplam kapasiteyi aştı; 5 bin 185 öğrenci fazlası vardı. 2008 - 2009 yılında ise 150 bin 330 öğrenci sayısıyla kapasite altında kaldı.
Oğlanlar kızların üç katı
MEB verilerine göre YİBO'larda okuyan kızların sayısı oğlanların çok altında. Örneğin 1994 - 1995 döneminde YİBO'larda oğlanlar 51 bin 480 iken kızların sayısı oğlanların üçte biri kadar yani 16 bin 15'ti.
Oğlanların hep kızların en az üç katı fazla olduğu YİBO'larda, 2007 - 2008 döneminde kızlar oğlanların önüne geçti; kızlar 96 bin 916, oğlanlar 55 bin 863 oldu.
Kızların sayısı 2008 - 2009 döneminde yine hızla düştü; oğlanlar 92 bin 108, kızlar 58 bin 222 oldu.
Doğu Anadolu birinci sırada
YİBO'ların coğrafi bölgelere göre dağılımı ve kızlar ve oğlanların sayıları şöyle:
*Karadeniz Bölgesi'ndeki 153 okulda, 13 bin 461 kız, 16 bin 542 erkek öğrenci,
*Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki 184 okulda, 22 bin 109 kız, 38 bin 446 erkek öğrenci,
*İç Anadolu Bölgesi'ndeki 67 okulda, 5 bin 353 kız, 6 bin 709 erkek öğrenci,
*Ege Bölgesi'ndeki 28 okulda, bin 865 kız, 2 bin 771 erkek öğrenci
*Marmara Bölgesi'ndeki 20 okulda bin 283 kız, 2 bin 43 erkek öğrenci,
*Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki 78 okulda 8 bin 517 kız, 17 bin 750 erkek öğrenci,
*Akdeniz Bölgesi'ndeki 59 okulda 5 bin 634 kız, 7 bin 847 erkek öğrenci yatılı olarak eğitim görüyor.
Bölgelere göre YİBO'ların oranı ise Doğu Anadolu'da yüzde 31.2; Karadeniz Bölgesi'nde yüzde 25.9; Güneydoğu Anadolu'da yüzde 13.2; İç Anodulu'da yüzde 11.3; Akdeniz'de yüzde 10; Ege'de yüzde 4.7; Marmara'da ise yüde 3.3 olarak sıralanıyor. (SP)
