Esenyurt sonrası Mardin, Batman ve Halfeti belediyelerine yapılan kayyım atamaları baroların da tepkisini çekti. 53 baro ortak açıklama yaptı.
Barolar, kayyım uygulamasının Anayasa’ya, seçme ve seçilme hakkına, demokratik toplumun gereklerine aykırı olduğunu kaydetti.
Terör suçlamasıyla bağlantılı olarak belediye başkanlarının görevden alınması halinde İçişleri Bakanlığı'nın kayyım görevlendirebileceğine yönelik düzenlemesinin anayasal temelinin olmadığını belirtti. Nedenlerini anlattı.
Hükümete ve İçişleri Bakanlığı’na çağrı yaparak belediye başkanlarını görevlerine iade edilmesini istedi:
Adıyaman, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Ardahan, Artvin, Aydın, Balıkesir, Batman, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Burdur, Bolu, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Denizli, Düzce, Edirne, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hakkari, Hatay, Iğdır, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kırklareli, Kocaeli, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Muş, Ordu, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Şanlıurfa, Şırnak, Tekirdağ, Trabzon, Tunceli, Van, Yalova ve Zonguldak
Kayyım uygulamasının dayanağı olarak sunulan Anayasa’nın 127. maddesinin dördüncü fıkrasının son cümlesi ‘görevle ilgili bir suç sebebi ile’ İçişleri Bakanı kararıyla geçici görevden uzaklaştırmayı düzenlemektedir. Nitekim 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 47. maddesinde de paralel bir düzenleme yer almaktadır.
Ne var ki Belediye Kanunu’na ilk olarak darbe girişimi sonrasında ilan edilen olağanüstü hâl döneminde 674 sayılı KHK ile eklenen, ardından 6758 sayılı Kanun’la yasalaşan 45. maddenin ikinci maddesinde yer alan ‘…terör veya terör örgütlerine yardım ve yataklık suçları sebebiyle görevden uzaklaştırılması’ hallerinde İçişleri Bakanlığı tarafından belediye başkanı görevlendirilebileceği düzenlemesinin anayasal temeli bulunmamaktadır.
Anayasa Mahkemesi, merkezî yönetimin vesayet yetkisini 127. maddenin beşinci fıkrasının sınırladığı durumların dışına çıkarmanın yerel yönetim ve yerinden yönetim ilkelerini yadsımak anlamına geldiğini, görevden uzaklaştırılan kişilerin yerine merkezî yönetimin siyasal kimlikli organları tarafından atama yapılmasının Anayasa’ya aykırı olduğunu belirtmektedir. Atama yetkisinin merkezî yönetimin siyasal kimlikli organlarına verilmiş olması, salt bu hedefi sağlamaya yönelik soruşturma ve kovuşturma açtırma ve bu nedenlerle görevden uzaklaştırma olanağı her zaman bulunduğundan ‘geçici’ atama, ‘sürekli’ atamaya da dönüşerek, hukuka aykırı bir müdahale oluşturmaktadır.
Nitekim, görevden alınan başkan yerine görevlendirilecek kişi için kanun, yalnızca belediye başkanı seçilme yeterliğine sahip olması koşulunu düzenlemiş olmasına rağmen, son kayyım atamalarında, herhangi bir belediye meclisi üyesinin değil valilerin ve kaymakamların atanması, takdir yetkisinin, seçmenin iradesi gözetilmeden kullanıldığının açık bir göstergesidir.
İçişleri Bakanlığı verdiği karardan derhal vazgeçerek belediye başkanlarını görevine iade etmeli; Belediye Kanunu’na 2016’da eklenen düzenleme değiştirilmeli, seçme ve seçilme hakkına müdahale anlamına gelecek tek bir uygulama dahi gerçekleştirilmemelidir.”
(HA)
