45 emek örgütünden işçiler için 13 talep

Fotoğraf: Ankara İSİG

Haberin Kürtçesi için tıklayın

1 Mayıs İşçi Bayramı öncesi, Ankara İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) ile 44 emek örgütü, yazılı bir açıklama yaparak, COVID-19 salgınında işçi ölümlerinin azalması ve işçilerin sağlığının korunması için 13 ortak talebini açıkladı.

“COVID-19 işçi sınıfı hastalığı haline geldiyse tüm ekonomik yükü de işçi sınıfına yüklenmektedir. Bizler, bu tablonun ancak ortak talepler etrafında, yan yana bir mücadeleyle değişebileceği gerçeğiyle, Ankara İSİG Meclisi’nin çağrısıyla, bu salgın ve sömürü tablosunun değişmesi ve işçilerin sağlığının korunması için ortak taleplerimizi sıralıyoruz” denilen açıklamadaki talepler şöyle:

13 talep

• İşten çıkarma yasağı uzatılsın, patronların Kod-29 gibi yollarla işçileri işten çıkarması, zorunlu ücretsiz izin ve zorunlu yıllık izin dayatması yasaklansın.
• Çalışma saatleri, ücretler ve haklarda bir kayıp olmaksızın en çok günlük 6 saat olacak biçimde sınırlandırılsın. Çalışma süresinin kısaltıldığı işyerlerinde patronların, bu süreleri işçilerin izinlerinden düştüğü hukuksuz uygulamalarına son verilsin.
• Kişisel hijyen ve korunma malzemeleri işçilere ve halka ücretsiz olarak dağıtılsın. İşçilerin sağlık taramaları ve temaslı takibi yoğunlaştırılsın ve işyerlerinin denetimi yapılsın.
• Patronların vaka sayılarını gizlemesinin önüne geçecek düzenlemeler yapılsın. İşyeri-ev bulaş riski takip edilsin.
• Vaka sayısının belirli bir oranın üzerinde olduğu işyerleri kapatılsın.
• İşyerlerinde İSG denetimlerine ve kontrol aşamalarına sendikalar ve meslek örgütleri de dahil edilsin.
• Aşılama sürecine tüm çalışanlar dahil edilsin ve ivedilikle aşılama gerçekleştirilsin.
• Sağlık ücretsiz ve herkesçe erişilebilir hale getirilsin. Başta testler olmak üzere tüm sağlık hizmetleri kamu hastanelerinde ve özel hastanelerde ücretsiz olarak yapılsın.
• İlaç şirketlerinin kârı değil, kamu yararı düşünülsün. Halk sağlığı için aşılarda patent hakkı kaldırılsın.
• Kendisi ve yakını virüs nedeniyle karantinaya alınan işçi hastalık süresi kapsamında olsun ve bu süredeki gelir kaybı önlensin.
• Alınan karar ve tedbirlerin ancak kamunun bir bölümünde değil, özel sektör, kayıt dışı sektör ve 50’den az çalışanı olan işyerlerinde uygulanması ve yaptırımı sağlansın, gerekli önlemlerin alınmadığı işyerleri için aktif bir ihbar, denetim ve ceza mekanizması oluşturulsun.
• Koronavirüsün en riskli yaş grubunu oluşturan 50 yaş ve üstü işçilere salgın bitene kadar izin hakkı tanınsın.
• Zorunlu sektörler dışında işyerlerinde üretime ara verilsin, işçiler idari izinli sayılsın.

Salgında işçi verileri

Öte yandan ortak açıklamada bazı verileri de paylaştı. “Covid-19 adım adım bir işçi sınıfı hastalığına dönüştürüldü. Vaka haritalarında en fazla yoğunluğa sahip illerin, işçi nüfusunun olduğu sanayi havzaları olması bunu doğruladı. Bulaşın en fazla olduğu mekanlar; fabrikalar, şantiyeler, tersaneler, depolar, marketler, hastaneler ve okullar, yani çalışmanın devam ettiği, “çarkların döndüğü” yerler oldu” denilen açıklamadaki veriler şöyle:

İSİG Meclisi verilerine göre, 11 Mart 2020-10 Mart 2021 tarihleri arasında en az 861 işçi Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.

Salgının bir yılında sağlık, sosyal hizmetler işkolunda 367 emekçi; ticaret, büro, eğitim, sinema işkolunda 228 emekçi; belediye, genel işler işkolunda 71 işçi; savunma, güvenlik işkolunda 45 işçi; metal işkolunda 29 işçi; tekstil, deri işkolunda 28 işçi; taşımacılık işkolunda 20 işçi; konaklama, eğlence işkolunda 15 işçi; tarım, orman işkolunda 8 işçi; petro-kimya, lastik işkolunda 7 işçi; banka, ginans, sigorta işkolunda 7 işçi; enerji işkolunda 6 işçi; basın, gazetecilik işkolunda 5 işçi; inşaat, yol işkolunda 5 işçi; gıda, şeker işkolunda 4 işçi; ağaç, kâğıt işkolunda 3 işçi; iletişim işkolunda 3 işçi; çimento, toprak, cam işkolunda 3 işçi; madencilik işkolunda 2 işçi Covid-19 nedenli iş cinayeti sonucu yaşamını yitirdi. Ancak yine de, eldeki bilgiler oldukça yetersiz. Örneğin, çalışan nüfusun yüzde 10’una yakını göçmen olmasına ve göçmen işçiler işçi sınıfının en güvencesiz ve kötü koşullarda çalışan kesimi olmasına rağmen göçmen işçi ölümlerine ulaşılamadı.

Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirenlerin 94’ü (yüzde 10,91) sendikalı işçi, 767’si ise (yüzde 89,09) sendikasız işçilerdi.

Salgın döneminde ücretsiz izne çıkan işçiler ise günlük 50 TL ile hayatta kalmaya çalıştı. Yalnız 2020 yılında 177 bin işçi Kod-29 hilesi ile işten atıldı. Güvencesiz, kayıt dışı, günlük işlerde çalışan milyonlarca işçi ise işsiz kaldı. Geniş tanımlı işsiz sayısı 10 milyonu geçti. Kadın işçilerde geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 35’in üzerine çıktı.

Metal işkolunda bazı işyerlerinde Covid-19 tanısı konulmuş işçi oranı yüzde 30’a ulaştı. İşkolundaki sendikaların raporlarına göre imalat sanayinde aktif vaka sayısı en az 112 bin oldu, 3 milyon 280 bin işçi ise çalışma ortamından kaynaklı yakın salgın riski altında çalışıyor.

Salgının başında yalnız İstanbul’da 10 bin inşaat işçisi işten çıkarıldı.

(NÖ)