Türkiye'de her 100 çocuktan 96'sı okula gitme olanağına kavuşurken bu çocukların yüzde 15'i diploma alamıyor. 15-19 yaş arası diplomasız her 10 çocuktan yedisi kız çocukları, üçü oğlan çocukları. Kırsal kesimde yaşayan, üç kardeşi olan, anne babası ilkokul mezunu bir kızın liseye gitme olasılığı yüzde bir-iki. Oysa kentsel alanda yaşayan, annesi ve babası üniversite mezunu bir erkek çocuğun liseye gitme olasılığı yüzde 68-70.
Bu veriler Eğitim Reformu Girişimi'nin (ERG) hazırladığı " Eğitimde Eşitlik: Politika Analizi ve Öneriler" raporundan.
ERG'nin Açık Toplum Vakfı’nın desteğiyle Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi koordinatörlüğünde sürdürdüğü araştırma kapsamında Galatasaray ve Bahçeşehir Üniversitesi’nden araştırmacılar hazırlanan rapor dün açıklandı. Rapor, çocukların okullarda toplumsal hayata aktif katılımı sağlayacak asgari becerileri kazanamadıklarını söylüyor.
Okulu terk eden çocuklar arasında yapılan araştırmaya göre de, esas olarak çocukların okula aidiyetlerinin sağlanmadığı belirtilen rapora göre çocukların aidiyetini öğretmenlerle kurulan ilişki ve okuldaki ders dışı faaliyetlerin çekiciliği, ekonomik durumdan daha çok belirliyor.
"Bölgeler arası fark artıyor, sınıflar arası eşitlik yok"
Rapora göre zorunlu ilköğretimde yüzde 100 okullaşma hâlâ sağlanabilmiş değil. Bölgeler arası farklar artıyor. Güneydoğu Anadolu’nun kırsal kesiminde yaşayan bir kız çocuğunun ilköğretime erişim olasılığı yüzde 48-52.
- En zengin kesim en yoksul kesimin 21 katı eğitim harcaması yapıyor.
- 15 yaşındaki gençlerin yüzde 32’si okuduğunu anlamamakta, yüzde 52’si basit matematiksel problemleri çözememekte.
- En düşük sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin yüzde 51’i meslek liseleri ve çok programlı liselere devam ederken yüzde beşi Anadolu lisesine gidebiliyor.
- En yüksek sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin sadece yüzde 3’ü meslek liseleri ve çok programlı liselere giderken, yüzde 49’u Anadolu liselerinde eğitim görüyor.
- Babasının ya da annesinin eğitim düzeyi bir yıl daha fazla olan kız çocuklarının eğitime katılım olasılığı oranı yüzde üç daha yüksek.
- Gelirinin yarısından fazlası tarımdan gelen hanelerde kızların eğitime katılım olasılığı yüzde 19 daha düşük.
Öneriler
"Eğitimde eşitliğin sağlanması hedefi, ulusal planlama belgelerinde daha çok yer almalı" denilen raporun önerileri şöyle:
- Ortaöğretime ve yüksek öğretime erişim ile ilgili açık hedefler konmalı, bu hedefler sürekli izlenmeli ve geliştirilmeli.
- Eğitime ayrılan kamu kaynakları artırılmalı ve dezavantajlı bölgeler önceliklendirilmeli.
- Okul öncesi eğitimin iller temelinde değil, dezavantajlı çocuklar hedef alınarak ve önceliklendirilerek yaygınlaştırılmalı.
- Genel liseler ve meslek liseleri birbirinden bu kadar keskin biçimde ayrılmamalı, okullar arası kalite farklılıkları giderilmeli. (BÇ)
