*Fotoğraf: Anadolu Ajansı
Halkların Demokratik Partisi (HDP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İnsan Hakları Derneği (İHD), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Eğitim Sen ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) üzerinden 41 yıl geçen 12 Eylül darbesine ilişkin açıklamalar yayımladı.
HDP'den yapılan açıklamada, "Büyük bir yıkıma neden olan darbenin etkileri halen sürüyor. Darbeden bu yana Anayasanın hiçe sayılması, tek adam rejimi, temel hak ve özgürlüklerin pervasızca çiğnenmesi, yargısız infazlar, başta Kürt halkı olmak üzere Türkiye halklarına karşı devam eden hukuksuzluklar katmerlenerek devam ediyor" denildi.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) - Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) iktidarının, "cuntacıların hayalini kurduğu bütün hukuk dışılıkları hayata geçirdiğini" belirten açıklama şöyle devam etti:
Türkiye'de Kürt sorununu çözümsüz bırakarak darbe mekaniğini işletmeye devam eden iktidar ve iktidarın açık, gizli ve derin ortakları bugünün 12 Eylül cuntasıdır. Doğa talanı, emek sömürüsü, işsizlik, yoksulluk, kadın kırımı, sokak ortasında katledilen çocuklar, cezaevlerinde ölüme terk edilenler, belediyelerin ve milletvekilliklerinin gaspı ve kapatma davaları bugünkü darbe zihniyetinin ağır bilançosu olarak tarihin karanlık sayfalarında yerini aldı.
"Türkiye halklarının kabusu haline gelen cuntacı zihniyetin ve darbe mekaniğinin ortadan kaldırılmasının yolu Kürt sorununun demokratik çözümü ve yeni yaşamın inşasıdır.
"Darbeci zihniyetle yüzleşmeyi halkların ortak mücadelesi sağlayacaktır. HDP olarak her alanda birlikte yürüteceğimiz ve halkların ortak iradesini hâkim kılacağımız mücadeleye bütün halklarımızı omuz vermeye davet ediyoruz."
"Yaşadıklarımız 12 Eylül'ün devamı"
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter'dan yaptığı paylaşımda "İktidarını 12 Eylül'e borçlu olanlar darbelerle hesaplaşamaz. Darbe girişimlerini 'Allah'ın lütfu' olarak görenler, Gazi Meclisimiz'e düşmanlıkta darbecilerden geri kalmayanlar demokrasimizi yüceltemez. İlk seçimde, 12 Eylül ruhunu da tarihin tozlu raflarına kaldıracağız" dedi.
CHP Aydın Milletvekili ve Adalet Komisyonu üyesi Süleyman Bülbül de yaptığı yazılı açıklamada "12 Eylül sabahında ve sonrasında yaşadığımız süreçler tarihimizde kara bir leke olarak yazılı duruyor. Çağdaş, demokratik ve şeffaf yönetimlerin aksine 12 Eylül darbesiyle otokrasiyi getirmeye çalışanlar ülkemizi onlarca yıl geriye götürdü. Ne yazık ki bugün de tek adam rejiminin uygulamalarıyla yaşadıklarımız 12 Eylül'ün adeta devamı niteliğinde" dedi.
"AKP 19 yıllık iktidarında tıpkı darbe günlerinde yaşadıklarımız gibi ülkemizi yıllar içerisinde karanlığa mahkum etti. Hem yürütme, hem yasama hem de yargı tek bir kişinin yönetimine bırakıldı" ifadelerini kullanan Bülbül, 2018'den bu yana uygulanan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne ilişkin veriler paylaştı:
"2018'de 'Cumhurbaşkanına hakaret' iddiasıyla 6 bin 326 dava açılırken bu sayı 2019 sonunda 13 bin 990'a çıktı. 2020'de ise 'Cumhurbaşkanına hakaret' suçlamasıyla 9 bin 773 kişi yargı önüne çıktı.
15 Temmuz darbe girişimi bahane edilerek hak ve özgürlüklerin yok edildiği bir sivil darbeyle OHAL ilan edildi. Barış isteyen akademisyenler hiçbir soruşturma, araştırma yapılmaksızın, alelacele hazırlanan listelerle kamu görevinden çıkartıldı. Toplam 516 imzacı akademisyen işini kaybetti. Yayımlanan bildiriyi imzalayan 2 bin 212 kişiden 812 kişiye dava açıldı, akademisyenler 15 ila 36 ay arasında değişen farklı hapis cezalarına çarptırıldı.
"Binlerce kişi adil yargılanma hakkını kullanamıyor, kısacası temel haklarına erişemiyor. OHAL ise muhalefet adeta hiçe sayılarak kanunlaştırıldı.Bu antidemokratik yönetim ve yarattığı ihlaller silsilesinin sona ermesi için mücadele etmeye devam edeceğiz."
TİP: Darbeci anlayışa teslim olmayacağız
Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) Twitter hesabından yapılan paylaşımda da "12 Eylül askeri darbesine teslim olmadık, onun çocuğu AKP'ye, darbeci anlayışına, yasaklarına, baskılarına, dincileşme hamlelerine de teslim olmayacağız. 12 Eylül'le de onun devamcısı saray rejimiyle de hesaplaşacağız" ifadeleri kullanıldı.
#12Eylül askeri darbesine teslim olmadık, onun çocuğu AKP'ye, darbeci anlayışına, yasaklarına, baskılarına, dincileşme hamlelerine de teslim olmayacağız.
— Türkiye İşçi Partisi (@tipgenelmerkez) September 12, 2021
12 Eylül'le de onun devamcısı Saray Rejimi'yle de #hesaplaşacağız. pic.twitter.com/7kTQGWyInl
İHD'den TRT önünde açıklama
İHD İstanbul Şubesi, Şişli'deki Eski TRT Radyosu Binası önünde bugün 11:00'de açıklama yaptı. Şube Başkanı Gülseren Yoleri'nin okuduğu açıklamada "12 Eylül darbesi sabah 03:00'te buradan, TRT'den duyurulmuştu. Üzerinden tam 41 yıl geçti. 1982 tarihli darbe anayasası halen yürürlükte ve darbe anayasası ile hayatımıza sokulan darbe kurumları halen iş başında" denildi.
"12 Eylül darbesine karşı olmakla övünen AKP hükümeti, uzun iktidar dönemi boyunca; sadece kısmi anayasa değişikliklerine imza attı ve darbelerle hesaplaşmayı göstermelik bir 12 Eylül yargılaması ile sınırlandırdı" ifadelerinin kullanıldığı açıklama şöyle sürdü:
Darbeleri önlemek için yapılması gereken bellidir; darbe kurumlarını kapatmak, hak ihlallerine neden olan yasaları tüm sonuçları ile ortadan kaldırmak, darbecileri ve darbe sürecinde işlenen suçları cezalandırmak, darbe nedeniyle doğan zararların giderimini de kapsayacak şekilde onarıcı adaleti sağlamak, hak ve özgürlükleri evrensel ölçülerde genişletmek ve baskıdan kurtarmak, demokratik ve özgürlükleri esas alan yeni bir anayasa yapılması, demokratikleşme yanında çatışma çözümü ve pozitif barışı sağlamak ve kurumsallaştırmak.
"Otoriterleşme yolundaki ısrarına rağmen darbe karşıtı olduğunu söylemekten vazgeçmeyen hükümeti 12 Eylül'e ve darbelere karşı olduğunu kanıtlamaya çağırıyoruz."
KESK, Eğitim Sen, TMMOB: Mücadeleye devam
KESK'ten yapılan açıklamada ise "AKP darbesi ile şiddetlenen tüm saldırıları geriletmeye, barışı egemen kılmaya dönük laik, demokratik bir ülke temelinde halkların özgürlüğü ve eşit yurttaşlık talepleriyle yeni bir demokratik anayasayı hayata geçirinceye dek toplumsal muhalefetin tüm unsurlarıyla birlikte ortak mücadeleyi esas almaya devam edeceğiz" ifadeleri kullanıldı.
Eğitim Sen'in açıklamasında da "Türkiye'nin en karanlık dönemini ifade eden 12 Eylül ve onun izinden gidenlerin karanlık zihniyetiyle hesaplaşmak, askeri ya da sivil darbe ayrımı yapmadan bütün darbelere karşı çıkmaktan geçiyor. Her türlü haksız, hukuksuz, baskıcı ve otoriter uygulamaya karşı eşitlik, özgürlük, laiklik, barış ve demokrasi mücadelesini kararlılıkla sürdüreceğiz" denildi.
TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nden yapılan açıklama ise özetle şöyle: "12 Eylül neoliberal ekonomik politikaların dünya çapında askeri darbeler yönetimiyle uygulanmasının adımı ve 12 Eylül zihniyeti tek adam rejimiyle planlı ve sistemli olarak farklı biçimlerde devam ediyor. 12 Eylül darbesi ile gerçek bir yüzleşme sağlanana ve sorumlulardan hesap sorulana kadar mücadeleye devam edeceğiz. Bugün varlığını sürdüren 12 Eylül zihniyetinin ürünü tek adam rejimini ve 12 Eylül aklını ortak akılla birlikte bertaraf edeceğiz."
"Özgürlük talebini yükseltmeli"
78'liler Girişimi de darbenin yıldönümüne ilişkin İstanbul Taksim'deki Kazancı Yokuşu'nda ve 78'liler Derneği ise Diyarbakır Cezaevi önünde bir araya geldi.
Mezopotamya Ajansı'nın haberine göre, Kazancı Yokuşu'ndaki açıklamaya HDP, Halkların Demokratik Kongresi (HDK), Demokratik Alevi Dernekleri Federasyonu (DADF), Doğu-Güneydoğu Dernekleri (DGD) Platformu ve Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi (SYKP) de destek verdi.
"Darbe üstüne darbe yememek için darbecilerle hesaplaşalım" pankartının açıldığı açıklamada, "Darbelere hayır" ve "Kayyımsız demokrasi" dövizleri taşındı.
Burada konuşan HDP İstanbul Milletvekili Erol Katırcıoğlu da "12 Eylül darbesini gerçekleştiren devlet aklı hâlâ yürürlükte. Bunu partimize dönük saldırılarda rahatça görebiliyoruz. 12 Eylül'de bastırılamamış özgürlük talepleri hâlâ sürüyor. Hep birlikte özgürlük taleplerini yükseltmemiz lazım" dedi.
(DŞ)
