Fotoğraf: AA
Haberin Kürtçesi için tıklayın
Filistin'de her yıl 17 Nisan, Batı Şeria ve Doğu Kudüs ile abluka altındaki Gazze Şeridi’nde İsrail güçleri tarafından çeşitli gerekçelerle tutuklanan veya gözaltına alınan Filistinlilerle dayanışma amacıyla “Filistin Esirler Günü” olarak anılıyor.
3,5 ayda 2 bin 300 kişi
Filistinli tutuklularla ilgili faaliyet yürüten Esirler ve Özgürlüğüne Kavuşanlar Heyeti, Filistinli Esirler Cemiyeti, Ed-Damir Tutuklulara Destek ve İnsan Hakları Derneği ve Vadi el-Hilve Enformasyon Merkezi gibi sivil toplum kuruluşlarının raporlarındaki hak ihlallerini derleyen AA’nın haberine göre, İsrail hapishanelerinde 4 bin 900 Filistinli bulunuyor.
2023 yılının 3,5 ayında çoğu Doğu Kudüs'ten olmak üzere aralarında 350'den fazla çocuğun da bulunduğu yaklaşık 2 bin 300 kişi hakkında gözaltı veya tutuklama işlemi yapıldı.
Çocuk mahpuslar
İsrail 2022 yılında 882, 1967'den beri de yaklaşık 50 bin Filistinli çocuğu gözaltına aldı. Filistinli mahpus çocuklar, uluslararası hukuku ve çocuk haklarına dair sözleşmeleri ihlal eden koşullarda eğitim ve öğrenimden de yoksun bırakılıyor.
İsrail hapishanelerindeki 4 bin 900 Filistinli mahpustan 160'ı çocuk.
Hasta mahpuslar
Mahpuslar arasında müebbet hapis cezasına çarptırılanların sayısı 554 iken 700'e yakın da hasta tutuklu bulunuyor.
İsrail, ciddi şekilde bakıma muhtaç durumdaki kanser hastası 24 tutukluyu ve bazılarında çeşitli derecelerde tümör bulunan 700 hastayı hapishanede tutuyor.
Mahpus haklarıyla ilgilenen STK'lar, İsrail’in Filistinli tutuklulara karşı "tıbbi ihmal" ve "yavaş yavaş öldürme" politikası uyguladığına dikkati çekerek hasta tutukluların sağlık hakkının ihlal edildiği uyarısında bulunuyor.
“İdari tutukluluk”
İsrail, “idari tutukluluk” adını verdiği uygulamayla Filistinlileri herhangi bir suç isnadında bulunmadan 1 ila 6 ay alıkoyabiliyor.
Askeri mahkemelerce tutuklunun "İsrail'in güvenliği için tehlike teşkil ettiğine" karar verilmesi halinde bu süre 5 yıla kadar uzatılabiliyor.
İsrail hapishanelerinde 6'sı çocuk olmak üzere 1016 “idari tutuklu” bulunuyor.
İnsan hakları kuruluşlarının yayınladığı raporlar, yeni verilen tutuklama kararları ile önceki tutukluluk kararlarının yenilenmesi dahil, son dönemde idari tutuklama kararlarında büyük artış yaşandığını raporladı. Buna göre, 2022 sonu itibarıyla 2 bin 409 idari tutukluluk kararı verilirken bu son 5 yılın en yüksek sayısı olarak kayıtlara geçti.
Cenazeleri teslim edilmedi
İsrail, 1980 ile 2023 yılları arasında hapishanelerde ölen 12 mahkumun naaşlarını ailelerine teslim etmeyi reddetti.
Tutukluların aileleriyle birlikte sistematik şekilde hak ihlallerine maruz kaldığı belirtilen raporlarda, İsrail'in toplu cezalandırma politikasını yaygınlaştırdığı, tutuklulara ve ailelerine yönelik ihlalleri arttırdığı kaydediliyor.
Raporlara göre aralarında ruhsal ve kronik hastalıklardan mustarip 35 tutuklu tecrit edilerek hücre hapsinde tutuluyor, ailelerinin bu kişileri ziyaret etmesi engelleniyor.
Kolluk gücü şiddeti
İsrail güçlerinin Filistinlilere yönelik gözaltı ve tutuklamaları genellikle gece yarısı ev baskınlarıyla yapılırken, hak örgütleri, bu baskınlar sırasındaki aramalarda mahremiyetin ihlali, evin altüst edilmesi, eşyalara zarar verilmesi, elektronik ev aletleri ve teknolojik cihazların kırılması gibi orantısız güç kullanımının yaygınlığına dikkat çekti.
Ramazan ayında İsrail polisi, Mescid-i Aksa'daki Kıble Mescidi'nde ibadet eden Filistinlilere karşı göz yaşartıcı gaz, kauçuk kaplı mermi ve cop kullandı. Kıble Mescidi'ne sığınan 400'den fazla Filistinli gözaltına alındı.
Cezaevi koşulları
Hak örgütlerinin raporlarına göre, İsrail hapishanelerinde Filistinlilere yönelik “duş alma süresi ve kullanılan su miktarı kısıtlaması, bayat ve bozuk ekmek dağıtılması, baskın ve teftişlerin artarak devam etmesi, tutukluların hücreye alınması” gibi baskı yöntemleri sıklaşıyor.
Filistin Esirler Cemiyeti, dün yaptığı açıklamada, bu baskılara karşı 71 gündür açlık grevinde bulunan Filistinli tutuklu Hıdır Adnan'ın (44) hayatının gerçek bir tehlike altında olduğu uyarısını yaptı. (AS)
