* Fotoğraf: AA
Türk Deniz Araştırmaları Vakfı’nın (TÜDAV) düzenlediği Marmara Denizi Sempozyumu'nun 3'üncüsü, 8-9 Ocak 2022 tarihlerinde Türkiye İş Bankası'nın ana sponsorluğunda gerçekleştirilecek.
Sempozyumun konuşmacıları arasında TÜDAV Başkanı Bayram Öztürk, İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, TBMM Müsilaj Komisyonu Üyeleri, deprem uzmanları Prof. Dr. Naci Görür ve Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner ile ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu yer alacak.
İş Bankası Genel Müdürlük binasında yer alan İş Kuleleri Salonu’nda yapılacak olan sempozyumda deniz salyası (müsilaj), kirlilik, biyoçeşitlilik, balıkçılık, deprem, Türk Boğazları ve deniz ulaşımı konuları, farklı disiplinlerce kapsamlı bir şekilde ele alınacak. Sempozyum İş Bankası'nın Youtube kanalından da canlı olarak izlenebilecek.
Ödül töreni 8 Ocak’ta
Sempozyumda bu yıl, Marmara Denizi konusunda ulusal ve uluslararası ölçekte özgün çalışmalar yürüten araştırmacılar ödüllendirilecek. Ödül töreni 8 Ocak 2022 Cumartesi akşamı gerçekleştirilecek.
Bilim insanlarını, karar vericileri, öğrencileri, sivil toplum kuruluşlarını, belediyeleri, bakanlıkları, balıkçı kooperatiflerini, Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği’ni, deniz ulaşımı ve turizm sektörlerini bir araya getiren Sempozyum’da, farklı disiplinlerden 100’ün üzerinde katılımcı Marmara Denizi’yle ilgili makaleleriyle yer alacak.
Sempozyumda incelenecek konu başlıkları şöyle:
Pina ölümleri
Bu yılki sempozyumun ana maddesi ise Marmara Denizi'nde devam eden pina ölümleri olacak. Marmara Denizi’nde görülen toplu ölümlerin sebebinin kara kökenli kirlenme ve bir tür parazitin etkili olduğu tahmin ediliyor.
Pinalar: hem Türkiye’de hem de bütün Akdeniz’de koruma altında olan bir deniz canlısı. Deniz tabanına bağlı, yarı gömülü bir şekilde yaşamlarını sürdüren pinaların boylarının 80 cm’yi bulduğu ve en fazla 40 yıl yaşadıkları bilinir. Yaşam alanları 0.5 metreden 40 metreye kadardır. Beslenmeleri suyu süzerek, su içindeki organik maddelerle olur. Genellikle Akdeniz’e endemik bir deniz çayırı türü olan Posidonia oceanica habitatlarında yaşamayı tercih ederler. Bunun sebebi ise deniz çayırlarının, Pinaları akıntının sürüklemesinden kurtarması ve habitatlarında bol miktarda organik madde (detritus) bulundurmalarıdır. Pinalar deniz tabanına (bentos) kendilerini 15 ile 20 cm arasında değişen sarı renkli bir kıl (Bysus) aracılığıyla tuttururlar.
Marmara ve müsilaj
Sempozyumda deniz salyası da önemli bir başlık olacak. 2007 yılında başlayan ve 2021 yılında yoğun olarak devam eden deniz salyasının Marmara Denizi’ndeki son durumu, dağılımı, nitelikleri, ekosisteme verdiği olumsuz etkiler yanında deniz ulaşımına verdiği zarar ve tehditler de incelenecek.
Köpekbalıkları
Marmara Denizi 2022 Sempozyumu sırasında Marmara Denizi’nde yaşayan köpek balıklarının sayıları, azalmaları ve son durumları da ele alınacak.
- NOT: Köpekbalıkları türleri Marmara’da en fazla tesadüfi avcılık nedeniyle tehdit altında olmayı sürdürüyor, 17 tür ise koruma altında. Bir dönem “Camgöz” olarak bilinen Acanthias vulgaris türünün ise Karadeniz’de aşırı avcılık” nedeniyle stoklarında azalma görülüyor.
Marmara Denizi ve tsunami
“Marmara’da nerede tsunami olacak?”, “Dalga boyu ne kadar olur?”, “Nerelere zarar verir?”, “Marmara’da tsunami olma riski nedir?” gibi sorular bu sempozyumda cevap bulacak.
Marmara Denizi ve deprem
Marmara Denizi’nde deprem konusu uzun yıllardır tartışılıyor. Sempozyumda da olası deprem durumu, etkilenme alanları, yapılması gereken hazırlıklar, afet yönetimi yanında Marmara Denizi ve civarındaki fay hatlarının deprem üretme kapasiteleri de ortaya çıkarılarak başta kamu ve yerel yönetimlerin yapması gerekenler ortaya konacak.
Deprem oturumunda farklı uzmanlar son gelişmeleri tartışacak.
Batıklar
“Marmara Denizi’nde kaç batık var?”, “Kaç gemi batığı var, tehlikeli mi?”, “Çıkarılsa ne olur?”, “Çanakkale Boğazı’ndaki batıklar ne durumda?”, “Dalış turizmi için hangileri uygun?” gibi başlıklar da sempozyumda incelenecek konular arasında.
- NOT: Marmara Denizi’nde hala 73 metre derinlikte bir Avustralya denizaltısı (AE-2) bulunuyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında bu denizaltı Sultanhisar tarafından batırıldı ve mürettebat esir alındı. Batık Karabiga açıklarında sessiz bir şekilde akıbetini bekliyor.
Mercanların korunması
Marmara Denizi’nde bulunan ve tehlike altında bulunana sert ve yumuşak mercanların durumu sempozyumda ele alınacak. “Çanakkale boğazında bulunan sert mercanların korunma statüleri, yine İstanbul Adaları’nda bulunan yumuşak gorgonlar acaba Müsilaj’dan nasıl etkilendi?”, “Acaba gelecekte de mercanlar bu iç denizimiz de yaşayacak mı?” gibi başlıklar sempozyumda konuşulacak.
hava kirliliğinin etmenleri de sempozyumda ele alınacak.
Marmara Denizi’ndeki yabancı türler
Marmara Denizi’nde yüzün üzerinde yabancı deniz canlısı bulunuyor. Bunların çoğu gemilerin balast sularıyla gelmiş durumda ama Kızıldeniz’den gelenler de var. Marmara denizine giren yabancı deniz canlıları ekosistemi değiştirmekle kalmıyor, balıkçılığa da zarar veriyor.
Yabancı canlı türlerinin dağılımı ve izlenmesi konusunda vakıf tarafından yapılan çalışmalara sempozyumda yer verilecek.
Lüferin akıbeti
Nesli bilinçsiz ve aşırı avlanma nedeniyle azalan lüfer balığın korunması ve bu konuda bilinç oluşturmak için sempozyumda bu konu da ele alınacak.
TÜDAV hakkında
TÜDAV, 1997’de bir grup bilim insanı, denizci ve doğasever tarafından, Türkiye’nin denizlerinde ve iç sularında bilimsel araştırmalar yapmak, deniz yaşamını korumak, deniz kültürü ve sevgisini gelecek kuşaklara taşımak amacıyla kuruldu.
Vakıf, “Araştırma”, “Eğitim” ve “Koruma” kavramlarını benimseyerek; nesli azalan türler, biyolojik çeşitlilik, iklim değişikliği, kirlenme, yasadışı balıkçılık, sürdürülebilir balıkçılık, kutup çalışmaları, deniz hukuku ve deniz koruma alanları gibi birçok konuyla ilgili çalışmalar yürütüyor.
TÜDAV ulusal ve uluslararası kurumlarla ortak projeler yapan ve dünya çapında da çalışmaları takip edilen bir kurumdur. Şimdiye dek yarısından fazlası İngilizce olan 60’ın üzerinde kitap yayımladı. Yılda üç kez “Journal of Black Sea/Mediterranean Environment” isimli bilimsel içerikli süreli dergiyi hazırlıyor.
Ülkenin deniz hak ve menfaatlerinin korunması konusunda bilimsel veriler üreten TÜDAV, Türkiye’de ve çevresinde yer alan denizlerin bilinmesi, araştırılması, korunması ve sürdürülebilir kullanımı için çalışmalarına devam ediyor.
Marmara Denizi Sempozyumu'nun ilki 2000 yılında, ikincisi 2010 yılında gerçekleştirilmiş; günümüzde büyük sorun teşkil eden müsilaj konusu 2010 yılı sempozyumunda tartışılmıştı.
(TP)
