2025'te çözüm sürecinde neler yaşandı?

Ocak | Süreç turları

2-7 Ocak: DEM Parti İmralı görüşmesinin ardından Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş ile TBMM'de grubu bulunan siyasi partileri ziyarete etti.

DEM Parti İmralı Heyeti ile görüşen CHP lideri Özgür Özel, sürece dair "Samimi ve şeffaf olarak yürütülecek yeni sürece 'evet' diyorum" dedi, Meclis’te tüm siyasi partilerin içinde olduğu bir komisyon çalışmasına ihtiyaç olduğunu vurguladı.

10 Ocak: DEM Parti yönetimindeki Mersin’in Akdeniz Belediyesi Eşbaşkanları Hoşyar Sarıyıldız ve Nuriye Arslan ile meclis üyeleri gözaltına alındı.
 
11 Ocak: İmralı Heyeti, Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile Leyla Güven'i cezaevinde ziyaret etti. 3  isim de sürece destek verdiklerini ifade etti.
 
13 Ocak: Akdeniz Belediyesi’ne kayyım atandı.

İkinci İmralı ziyareti

22 Ocak: Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan'dan oluşan heyet ikinci kez İmralı'da Abdullah Öcalan ile görüştü.

29 Ocak: DEM Parti yönetimindeki Siirt Belediyesine kayyım atandı.

Suriye'de Esad yönetimini deviren HTŞ lideri Ahmed Şara geçici yönetimin başkanı ilan edildi.

Şubat | 'Tarihi' çağrı

4 Şubat: DEM Parti Eş Başkanı Tuncer Bakırhan, Öcalan'ın "tarihi bir çağrı yapmaya hazırlandığını" açıkladı.

Aynı gün Suriye Başkanı Ahmed Şara, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ankara'da görüştü. Erdoğan görüşme sonrası yaptığı açıklamada "Bilhassa Suriye'nin kuzeydoğusunu işgal altında tutan bölücü terör örgütü ve yandaşlarına karşı atılacak adımları mütalaa ettik" dedi.

12 Şubat: PKK Yürütme Kurulu, yaptığı açıklamada "Önder Apo’nun beklenen açıklamasıyla yeni bir süreç başlayacaktır" dedi.

13 Şubat: KCK Eş Başkanı Cemil Bayık, Abdullah Öcalan'dan bir mektup aldıklarını duyurdu.

15 Şubat: 11 Şubat'ta üç yıl hapis cezası alan Van Belediye Başkanı Abdullah Zeydan yerine kayyım atandı.
 
16-19 Şubat: DEM Parti heyeti Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne giderek Erbil ve Süleymaniye'de bir dizi görüşme gerçekleştirdi. Bu kapsamda Federe Kürdistan Bölgesi'nde Mesut Barzani, Neçirvan Barzani ve Bafıl Talabani ile görüştü.

DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan,"Abdullah Öcalan'ın mektubunun hem Kandil'e hem Avrupa'ya hem de Kuzey ve Doğu Suriye'deki ilgililere ulaştırıldığını" söyledi.

18-21 Şubat: Halkların Demokratik Kongresi’ne (HDK) yapılan operasyonlarda aralarında siyasi parti yöneticileri, sendikacı, sanatçı ve gazetecilerin de yer aldığı 52 kişi gözaltına alındı. 30 kişi daha sonra tutuklandı.

'Fesih' çağrısı

26 Şubat: Adalet Bakanlığı, DEM Parti'nin üçüncü kez Öcalan ile görüşmek için yaptığı başvuruyu kabul etti. 27 Şubat'ta yapılacağı açıklanan ziyarette DEM Parti Eş Başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan'ın yanı sıra Ahmet Türk, Cengiz Çiçek, Faik Özgür Erol, Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan'ın bulunacağı açıklandı.

27 Şubat: İmralı Heyeti genişletildi ve 7 kişilik heyet, İmralı’ya gitti. DEM Parti heyeti İmralı'daki ziyaret sonrasında gerçekleştirilen basın açıklamasında Öcalan'ın "Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı" başlıklı mesajını aktardı.

Abdullah Öcalan, "PKK kendini feshetmelidir" dedi. Aynı zamanda, "Şüphesiz pratikte silahların bırakılması ve PKK'nin kendini feshi, demokratik siyaset ve hukuki boyutun tanınmasını gerektirir" sözü ile çağrıya noktayı koydu.

28 Şubat: MHP lideri Devlet Bahçeli, Öcalan'ın açıklamasının "baştan sona değerli ve önemli" olduğunu söyledi.

Erdoğan, Öcalan’ın çağrısına dair “Yeni bir safhaya geçilmiştir” dedi.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, hükümet ile İmralı arasındaki müzakerelerin bir yıldan uzun süredir devam ettiğini iddia etti.

AKP Sözcüsü Ömer Çelik de yaptığı açıklamada "Irak ve Suriye'deki tüm uzantılarıyla terör örgütü silah bırakmalıdır ve kendisini feshetmelidir" dedi.

Mart | Ateşkes ilanı

1 Mart: PKK Yürütme Konseyi ateşkes ilan etti. Öcalan'ın çağrısına uyacağını açıkladı.

PKK, kongre toplamak için hazır olduğunu ancak bunun gerçekleşebilmesi için uygun güvenlikli ortamın oluşması ve kongrenin başarısı için de Öcalan'ın bizzat yönlendirmesi ve yürütmesinin gerektiğini belirtti.

6 Mart: HPG, ateşkes kararına rağmen Türkiye’nin 828 saldırı düzenlediğini açıkladı.

9 Mart: Türkiye, Ürdün, Irak, Lübnan ve Suriye IŞİD'e karşı ortak mücadele üzerine anlaştı.

10 Mart: Kurtulmuş, Abdullah Öcalan'ın çağrısına dair soruları "Meclis üzerine düşen sorumluluğu yerine getirecek" şeklinde yanıtladı.

Suriye'de SDG ile Şam arasında 10 Mart Mutabakatı imzalandı.

12 Mart: İmralı Heyeti, yeniden siyasi partileri ziyarete başladı.

Cumhurbaşkan Erdoğan, talep gelmesi halinde DEM Parti İmralı heyetiyle görüşebileceğini söyledi. Bunun üzerine DEM Parti Erdoğan'dan randevu talep etti.

10-16 Mart: DEM Parti, DBP ve TJA, "Barış ve Demokratik Toplum İçin Halk Buluşmaları" kapsamında süreç hakkında bilgilendirme toplantıları düzenledi.

14 Mart: KCK Eş Başkanı Cemil Bayık Öcalan'ın çağrısını sahiplendi ve bu çerçevede "bir değişim ve dönüşüm yaşadıklarını" ifade etti. Duran Kalkan da, "Söz var, pratik yok" diyerek, iktidar ve devletin adım atmadığını söyledi.

"Adres TBMM"

16 Mart: Ekrem İmamoğlu yurt gezileri kapsamında Diyarbakır'da yaptığı mitingde "Kürtler 'Bizim sorunumuz var' dediği müddetçe ortada bir Kürt sorunu vardır. Bu sorun diyalogla, şeffaflıkla ve mutlaka her kesimi dinleyerek, şehit ve gazi yakınları başta olmak üzere, tüm kesimlerin gönül rızasıyla özellikle TBMM zemininde çözülmelidir. Adres orasıdır" dedi.

18 Mart: Ekrem İmamoğlu'nun üniversite diploması iptal edildi. İBB'ye "yolsuzluk" iddiasıyla operasyon başlatıldı. 19 Mart'ta gözaltına alınan İmamoğlu, 23 Mart'ta tutuklandı.

Ardından İBB operasyonlarına karşı Saraçhane eylemleri başladı.

20 Mart: MHP lideri Devlet Bahçeli PKK'nin "bir an evvel kongresini toplayarak fesih kararı alması" ve silahlarını teslim etmesi gerektiğini söyledi. Bahçeli fesih için 4 Mayıs tarihini ve kongrenin toplanma yeri olarak da Muş'un Malazgirt ilçesini önerdi. Erdoğan da "Hem kararlıyız hem de samimiyiz" diye konuştu.

21 Mart: Murat Karayılan, sürecin Abdullah Öcalan tarafından yürütülmesi gerektiğini belirterek, kongrenin toplanması için saldırıların durması gerektiğini söyledi.

Sürece ilişkin talepler Nevroz kutlamalarına da yansıdı.

25 Mart: DEM Parti ve DBP heyeti, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde temaslarda bulundu. Türkiye, Mart’ta eylemsizlik kararına rağmen toplamda 11 bin 585 saldırı gerçekleştirildi.

Nisan | Erdoğan'la ilk görüşme

10 Nisan: DEM Parti İmralı heyeti ilk defa Erdoğan’la görüştü. Bir saat 25 dakika süren görüşmede, İmralı heyetini TBMM Başkanvekili ve İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder ile Van Milletvekili Pervin Buldan temsil etti. Sırrı Süreyya Önder, "Çok pozitif bir görüşme oldu" dedi.

15 Nisan: DEM Parti İmralı Heyeti'nde bulunan Sırrı Süreyya Önder geçirdiği kalp rahatsızlığı sebebiyle hastaneye kaldırıldı.

18 Nisan: HPG, 15-18 Nisan’da toplam 627 saldırı gerçekleştiğini açıkladı.
 
19 Nisan: YNK Genel Başkanı Bafil Talabani, PKK’nin kongresinin Türkiye’nin saldırıları nedeniyle toplanamadığını açıkladı.

21 Nisan: DEM Parti heyeti PKK lideri Abdullah Öcalan ile görüşmek için dördüncü kez İmralı'ya gitti.

Dördüncü görüşmede heyette DEM Parti Van Milletvekili Pervin Buldan'a Abdullah Öcalan'ın avukatı Faik Özgür Erol eşlik etti. Buldan, Öcalan'ın "süreçle ilgili umutlu olduğunu" aktardı.

22 Nisan: DEM Parti Eş Başkanı Tuncer Bakırhan, partisinin grup toplantısında "Haftaya Salı günü başka gündemleri konuşuyor olabiliriz" dedi. Bakırhan'ın bu açıklaması PKK'nın yakın zamanda fesih kongresini toplayacağı beklentilerini artırdı.

24 Nisan: DEM Parti, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile bakanlıkta görüştü. DEM Parti görüşmede, Öcalan'ın çalışma koşullarının düzeltilmesi ve gazetecilerin İmralı'ya giderek görüşme yapması da dahil kapsamlı talepler iletti.

Aynı gün DBP Eş Genel Başkanı Keskin Bayındır ve DEM Partili milletvekillerinin içinde olduğu heyet, Kuzey ve Doğu Suriye'ye geçti.

26 Nisan: Suriyeli Kürt Partiler Kamışlı'da Kürt Ulusal Konferansı düzenledi.

28 Nisan: PKK kongre toplanması için Öcalan'ın "kongreyi yönetir hale gelmesini diliyoruz" dedi.

Mayıs | Fesih kongresi

3 Mayıs: 15 Nisan'dan beri hastanede yoğun bakımda bulunan Sırrı Süreyya Önder hayatını kaybetti.

5 Mayıs: AKP Sözcüsü Ömer Çelik "Günler içinde somut gelişme bekliyoruz" dedi.

7 Mayıs: Devlet Bahçeli rahatsızlığı nedeniyle üç ay sonra ilk kez meclise geldi, Sırrı Süreyya Önder için DEM Parti'ye taziye ziyaretinde bulundu.

9 Mayıs: PKK, 5-7 Mayıs tarihlerinde iki ayrı noktada paralel olarak kongresini topladığını söyledi. Açıklamada Öcalan'ın çağrısı temelinde "tarihi öneme sahip kararlar alındığı" belirtildi, bunların ileri bir tarihte duyurulacağı ifade edildi.

DEM Parti, sekiz maddelik bir açıklama yayımladı. "Tarihi bir eşik: Barışın ve kardeşliğin yeni şafağı" başlıklı açıklamada "PKK'nin tarihi kongre kararlarıyla birlikte elli yıllık çatışmadan barış ufkuna bir adım daha yaklaşmış oluyoruz" ifadeleri kullanıldı.

12 Mayıs: Son olarak da Abdullah Öcalan'ın çağrısıyla 5-7 Mayıs'ta kongresini toplayan PKK, örgütün feshedildiğini açıkladı. PKK "pratikleşme süreci Abdullah Öcalan tarafından yönetilmek ve yürütülmek üzere" örgütsel yapısını feshettiğini, silahlı mücadele yöntemini ve PKK adıyla yürütülen çalışmaları sonlandırdığını söyledi.

Açıklamada, kongrenin hayatını kaybeden PKK'nin öncü kadrolarından Ali Haydar Kaytan ve Rıza Altun'a atfedildiği belirtildi.

Bahçeli: "Barış tohumları umutla sulanmış, çiçek açmıştır. Tarihsel sorumluğu üzerine alan PKK’nin kurucu önderi Abdullah Öcalan’a, İmralı-DEM heyetlerine ve DEM Parti’nin eş genel başkanlarına şükranlarımı sunuyorum."

Erdoğan: "Alınan kararı ülkemizin güvenliğinin milletimizin ebedi kardeşliğinin perçinlenmesi adına önemli buluyoruz."

Komisyon çağrısı

18 Mayıs: MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, "terörsüz Türkiye" olarak adlandırdıkları süreçle ilgili TBMM'de komisyon kurulması çağrısı yaptı.

İmralı Heyeti, Abdullah Öcalan ile görüştü.

20 Mayıs: AKP Sözcüsü Ömer Çelik, "Silah bırakma süreci tatmin edici bir aşamaya geldiğinde meclis devreye girecektir" dedi ve demokratikleşme bağlamında İnfaz Kanunu ve yargı reformlarının gündemde olduğunu belirtti.

27 Mayıs: DEM Parti heyeti, TBMM'de Bahçeli ile biraraya geldi. Görüşmede PKK'nin silah bırakma süreci, Bahçeli'nin önerdiği TBMM bünyesinde tam yetkili bir komisyonun kurulması, ceza infaz düzenlemeleri ve anayasa süreci gibi konular ele alındı.

Haziran | 10 Yargı paketi 

4 Haziran: Muhalefet partilerinin eleştirdiği 10. Yargı Paketi, Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi. Tutsaklara dair bir düzenleme pakette yer almadı.

Abdullah Öcalan’ın PKK’nin 12. Kongresi'ne gönderdiği perspektifin özeti yayımlandı.

5 Haziran: HPG, Zap bölgesine dönük 27 ve 30 Mayıs tarihli saldırılarda iki gerillanın yaşamını yitirdiğini duyurdu.

8 Haziran: İmralı’da Abdullah Öcalan ve cezaevindeki diğer 6 tutsak, aileleriyle bayram görüşü gerçekleştirdi. Öcalan, 26 yıl sonra ilk kez yeğenleriyle bayram ziyaretinde görüştü.

21 Haziran: İran'da faaliyet gösteren Kürdistan Özgür Yaşam Partisi'nin (PJAK) Eş Genel Başkanı Emir Kerimi, Türkiye'deki "yeni süreci" desteklediklerini ancak kendilerinin PKK gibi silah bırakma ve fesih kararlarının olmadığını söyledi.

24 Haziran: TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, mecliste kurulması planlanan komisyonla ilgili partilerin grup yöneticileriyle buluştu.

26 Haziran: Buldan ve Sancar, Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş ile görüştü. Sancar, sürecin hukuksal güvenceye alınması için Meclis’in hayati rol oynayacağını vurguladı.

Ankara 22’nci Ağır Ceza Mahkemesi, Kobani Davası'nda 36 siyasetçi hakkında 16 Mayıs 2024'te açıkladığı mahkumiyet kararlarının gerekçesini açıkladı. Gerekçeli karar 32 bin 630 sayfadan oluştu.

30 Haziran: DEM Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli, PKK'nin Temmuz ayı içerisinde silah bırakma olasılığı olabileceğini açıkladı.

Temmuz | Silahlar yakıldı

CASENE SEREMONİSİNDEN NOTLAR

PKK'nin ‘silahlara veda’sı neyin sonu, neyin başlangıcı?

12 Temmuz 2025

1 Temmuz: Avrupa Özgürlük ve Barış Platformu (EFFP), Öcalan ile görüşmek için "Abdullah Öcalan’ı ziyaret etmek istiyorum" kampanyası başlattı.

2 Temmuz: KCK Yürütme Konseyi Üyesi Mustafa Karasu, devlet içinde bir kesimin süreci bozmak istediğini belirtti.

5 Temmuz: TBB Başkan Vekili Zeydan Karalar, Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere ve Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek'in aralarında olduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı.

6 Temmuz: DEM Parti heyeti, Abdullah Öcalan'la görüşmek üzere İmralı Adası'na gitti. Görüşme 2,5 saat sürdü. "Öcalan'ın sağlık ve moral olarak gayet iyi olduğu" belirtildi.

7 Temmuz: DEM Parti'nin İmralı heyeti 7 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı ziyaret etti, basına kapalı yapılan görüşme yaklaşık bir saat sürdü. DEM Parti Van Milletvekili Pervin Buldan ve DEM Parti Mardin Milletvekili Mithat Sancar görüşmenin "tarihi" önemde olduğunu söyledi.

Mehmet Öcalan ve Öcalan’ın vasisi Mazlum Dinç, İmralı'yı ziyaret etti.

8 Temmuz: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'ne "ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası" ile ilgili yeni bir "eylem planı" sunan Türkiye, Abdullah Öcalan'ı "umut hakkı"ndan muaf tuttuğunu tekrarladı.

Manavgat Belediyesi Başkanı Niyazi Nefi Kara, Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar tutuklandı.

9 Temmuz: PKK lideri Abdullah Öcalan, örgütün 11 Temmuz'da başlaması beklenen silah bırakma süreci öncesinde video mesaj yayınladı. Bu, Abdullah Öcalan'ın 1999 yılından beri ilk videolu görüntüsüydü.

PKK lideri, "varlık inkarına dayalı ve ayrı devlet amaçlı PKK hareketine" son verildiğini söyledi. Öcalan "Varlık tanınmış, dolayısıyla ana amaç gerçekleşmiştir. Miadını doldurma bu anlamdadır" dedi.

10 Temmuz: KCK, "Sürece doğru yaklaşılmalı ve atılması gereken adımlar atılmalıdır" açıklaması yaptı.

11 Temmuz: PKK, Kürdistan Bölgesel Yönetimi kontrolündeki Süleymaniye'de bulunan Casena Mağarası önünde sembolik silah yakma eylemi yaptı.

Silah bırakan Barış ve Demokratik Toplum Grubu'nun açıklamasında "Bundan sonra özgürlük, demokrasi ve sosyalizm mücadelemizi, demokratik siyaset ve hukuk yöntemiyle yürütmek amacıyla ve demokratik entegrasyon yasalarının çıkarılması temelinde silahlarımızı özgür irademizle imha ediyoruz" ifadeleri kullanıldı.

12 Temmuz: Erdoğan, "Bugün atılan önemli adımın hayırlara vesile olmasını diliyorum” dedi ve Meclis'te komisyon kurulacağını duyurdu.

19 Temmuz: Cemil Bayık, "Eğer silahlı mücadeleyi ortaya çıkaran altyapıyı ortadan kaldırmazsanız, PKK silah bırakır ama yarın başkası silahlanır" dedi.

25 Temmuz: Dem Parti'den Pervin Buldan, Mithat Sancar ve Özgür Faik Erol yedinci kez İmralı Adası'nda Abdullah Öcalan ile görüştü. Görüşmede PKK'nın silah bırakmaya başlaması ve mecliste barış sürecine dair komisyon kurulması çalışmaları ele alındı.

İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde bulunan Veysi Aktaş, 31 yıl 3 ay sonra tahliye edildi.

28 Temmuz: Öcalan, aile görüşü kapsamında vasisi Mazlum Dinç ve yeğeni Ömer Öcalan ile görüştü. "‘Tüm kesimlerin sürece katılımının hayati bir ihtiyaç’ olduğunun altını çizmektedir" denildi.

Ağustos | Komisyon kuruldu

5 Ağustos: Sürece ilişkin TBMM komisyonu ilk kez toplandı. Komisyonun adı "Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu" olarak belirlendi. Parlamentoda grubu olan ve temsil edilen tüm siyasi partilerin yer alması hedefiyle 51 kişi olarak belirlenen komisyon, İYİ Parti üye vermediği için 48 üyeyle çalışmaya başladı.

8 Ağustos: HPG, 24 Temmuz ile 7 Ağustos tarihleri arasında Türkiye’nin saldırılarının sürdüğünü açıkladı.

9 Ağustos: HPG komutanlarından Murat Karayılan, komisyona önemli rol düştüğüne işaret ederek, "Baş müzakerecimiz Önder Apo'dur, bunun için de Önder Apo'ya başvurmalarını umuyoruz" açıklaması yaptı.

28 Ağustos: Pervin Buldan, Mithat Sancar ve Faik Özgür Erol'dan oluşan Dem Parti İmralı heyeti Öcalan'ı sekizinci kez ziyaret etti. Görüşmenin ardından "Öcalan, demokratik toplum, barış ve entegrasyonun, bu sürecin üç kilit kavramı olduğunu, bu temelde sonuca ulaşabileceğini belirtti" açıklaması yapıldı.

Eylül | "Umut hakkı" 

Avrupa Bakanlar Komitesi'nden 'umut hakkı' kararı: Yasa değişiklikleri hızlansın; komisyon görev alsın

18 Eylül 2025

1 Eylül: Abdullah Öcalan, bir konferansa gönderdiği mesajda Türkiye'deki sürecin başarıya ulaşması halinde Ortadoğu'nun kaderinin değişeceğini belirterek, "Bütün Kürtleri demokratik zeminde buluşmaya ve birlik olmaya çağırıyorum" dedi.

2 Eylül: Bahçeli, "SDG ve YPG'nin Suriye yönetimi ile 10 Mart tarihinde imzaladığı mutabakat zaptına riayet ve gereğini harfiyen yapması, aksi halde Ankara ile Şam’ın ortak iradesiyle askeri müdahalenin kaçınılmaz hale geleceği herkesçe bilinmelidir" açıklaması yaptı.

5 Eylül: MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, Meclis'te kurulan komisyonundan seçilen birkaç kişinin Öcalan ile görüşmesini önerdi.

12 Eylül: Bahçeli, "Barış tek kanatlı bir kuş değildir. Barışı uçurabilmek için ikinci kanadının da olması gerekiyor. Barışın tek kanadı Öcalan tarafından gerçekleştirilmiştir. Şimdi beraberce yaşayabilmenin şartlarının neler olması gerektiği aşamasına gelinmiştir" açıklaması yaptı.

15 Eylül: Asrın Hukuk Bürosu avukatlarından İbrahim Bilmez, Raziye Öztürk ve Cengiz Yürekli, 6 yıl sonra ilk kez İmralı'da avukat görüşü gerçekleştirdi.

18 Eylül: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, "umut hakkı"nı gündemine aldı. Komite, Türkiye’ye Haziran 2026’ya kadar süre tanıdı. Komite, Barış ve Demokratik Toplum Süreci ile birlikte kurulan Milli Birlik, Dayanışma ve Kardeşlik Komisyonu’na da atıfta bulunarak, düzenleme yapılmasını istedi.

20 Eylül: Kürt meselesinin çözümü için yürütülen sürece dair açıklama yapan MHP'li Feti Yıldız, "Türk Ceza Kanunu’nda ve Terörle Mücadele Kanunu’nda bazı düzenlemelere ihtiyaç var" dedi.

Ekim | PKK, Türkiye'den çekildi

Kürt Özgürlük Hareketi: Zap güçlerimizi uygun sahalara çektik

17 Kasım 2025

1 Ekim: Meclis’te yeni yasama dönemi açılışında konuşan Erdoğan, sürece dair DEM Parti’ye teşekkür ederek, sürece başından beri olumlu baktıklarını söyledi. Erdoğan, ayrıca komisyon çalışmalarına da dikkat çekerek, "Komisyon da göstermiştir ki, silahla çözüm olmaz, sıkılı yumruklarla musâfaha yapılmaz" diye kaydetti.

Erdoğan, yaptığı açıklama sonrasında DEM Parti sıralarına giderek, DEM Partililer ile tokalaştı.

Aynı gün DEM Parti ile Erdoğan Meclis’te düzenlenen resepsiyonda da bir araya geldi. Erdoğan, DEM Parti Meclis Grubu'na giderek DEM Partililerle el sıkışırken elini sıkmadığı, DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları'ndan özür diledi. 
 
1 Ekim: MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'a ilişkin verilen AİHM kararına işaret ederek, "Anayasa'nın 90. maddesi orada dururken, elbette bazı şeyler yapmak gerekir" dedi.

3 Ekim: DEM Parti İmralı Heyeti Öcalan ile görüştü. Abdullah Öcalan "27 Şubat açıklamasında belirttiğimiz, sürecin gelişmesinin siyasi ve hukuki gerekliliklere bağlı olduğu cümlemizin arkasındayız" dedi.

7 Ekim: Kadınlar "Umutla özgürlüğe yürüyoruz" diyerek Diyarbakır'dan Ankara'ya yürüyen kadınlar, Meclis'e girdi.

9 Ekim: Meclis komisyonunun Abdullah Öcalan’ı ziyaret etme talebine dair konuşan Özgür Özel, "Meclis başkanı alsın, MHP ve AKP ortaya koysun tutumlarını. Sonra gelsinler bana sorsunlar" dedi.

17 Ekim: Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu ve Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, komisyon üyeleri ile birlikte Diyarbakır'da bir dizi ziyaret yaptı. Kurtulmuş, Kürtçe şiir okudu, Meclis’in resmi sosyal medya hesaplarından paylaşıldı. Kürtçe’nin tutanaklara bilinmeyen dil olarak girdiği Meclis, ilk defa Kürtçe bir paylaşım yaptı.

21 Ekim: DEM Parti, "umut hakkına" dair yasal düzenleme için Meclis Başkanlığına kanun teklifi sundu.

Meclis’e getirilen ve Suriye ile Irak’a müdahalenin önünü açan tezkerenin süresinin uzatılmasına dair teklif kabul edildi. DEM Parti ve CHP tepki gösterdi.

23 Ekim: Ahmet Türk’ün "örgüt propagandası" iddiasıyla yargılandığı ve Mardin Büyükşehir Belediyesi’ne kayyım atanmasına gerekçe yapılan davadan beraat etti.

26 Ekim: Kürt Özgürlük Hareketi yönetimi, Abdullah Öcalan’ın onayıyla Türkiye’deki tüm güçlerini geri çekmeye başladıklarını duyurdu. Açıklamada, "12. Kongre kararlarına bağlıyız. Bunların pratikleşmesi için hukuki ve siyasi yaklaşımlar gecikmeden gösterilmelidir" vurgusu yapıldı.

27 Ekim: Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, adımı destekledi.

KCK Yürütme Konseyi Üyesi Mustafa Karasu, gerilla güçlerinin Türkiye'den çekilme kararının devletin de adım atmasını teşvik eden bir girişim olduğunu belirterek, "Özgürlük yasaları ve Önder Apo’nun özgür çalışır durumda olması sürecin kritik noktasıdır" dedi.

30 Ekim: İmralı heyeti, Erdoğan ile görüştü.

Kasım | Komisyon İmralı'da

MİT'iN TUTANAK ÖZETİ

TBMM heyetinin Öcalan'la görüşme tutanağının "özeti" Komisyonda okundu

4 Aralık 2025

3 Kasım: DEM Parti İmralı Heyeti, Abdullah Öcalan ile görüşmek üzere İmralı Adası'na gitti.

AİHM, Türkiye'nin HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkındaki ihlal kararına yaptığı itirazı reddetti. Bu karar ile birlikte AİHM’in verdiği karar da netleşti.

4 Kasım: Devlet Bahçeli, Selahattin Demirtaş'ın tahliyesinin Türkiye için hayırlı olacağını söyledi.

İmralı Heyeti, İmralı’da yaptıkları ziyaretlerinde Abdullah Öcalan'ın "Pozitif aşamaya geçebilmek için bu süreçte herkesin hassasiyet, ciddiyet ve sorumluluk bilinciyle hareket etmesi hayati önemdedir" dediğini aktardı.

5 Kasım: Erdoğan, partisinin grup toplantısı sonrasında soruları yanıtlarken, Selahattin Demirtaş’a ilişkin, "Bu ülke yargı ülkesidir. Yargı bu konuda ne derse ona uyarız" dedi. Erdoğan, Süreçte yeni bir "kavşağa" ulaşıldığını belirtti ve "Bütün tarafların dinlenmesini, aykırı da olsa farklı fikirlerin dile getirilmesini çok kıymetli buluyoruz" dedi.

8 Kasım: Demirtaş, "Milletvekilleri İmralı’ya gidip noktayı koysun" diye açıklama yaptı.

Urfa Milletvekili Ömer Öcalan,aile görüşünde Öcalan'ın "CHP’nin sürece katılımına büyük anlam ve kıymet atfediyor. Böyle büyür. CHP’nin içerisinde demokrat insanlar da vardır, olumlu düşünen insanlar da vardır" dediğini aktardı.

11 Kasım: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun da aralarında olduğu 105’i tutuklu 402 kişi hakkında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik yürütülen “yolsuzluk” soruşturmasında iddianame tamamlandı.

İmralı ziyareti gündemi ile 13 Kasım’da toplanması beklenen komisyon toplantısı, düşen kargo uçağı nedeniyle ertelendi.

12 Kasım: Yerine kayyım atandıktan sonra tutuklanan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi eski Eşbaşkanı Selçuk Mızraklı denetimli serbestlik kapsamında yaptığı tahliye başvurusu talebi reddedildi.

19 Kasım: MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, "İmralı'ya gidilecektir, bunu net olarak söylüyorum” dedi.

20 Kasım: Sözcü Gazetesi, "CHP Apo’ya gitmiyor" manşetiyle çıktı. Bu haber sonrası CHP  komisyon üyelerinin ziyarete karşı olduğu ortaya çıktı.

DEM Parti, komisyonun İmralı’ya gitmesi halinde Meclis Grup Başkanvekilleri Gülistan Kılıç Koçyiğit’i göndereceğini açıkladı.

AKP, Meclis komisyonunun İmralı'ya gitmesi gündemiyle bir araya geldi. AKP, komisyonun toplanması ve ziyaretin oylanması halinde olumlu oy kullanacaklarını paylaştı.

21 Kasım: Feti Yıldız, komisyonun kararı sonrasında İmralı’ya partisi adına gideceğini açıkladı. Aynı gün CHP’nin ziyarete dair tutumun açıklayan Meclis Başkanvekili Murat Emir, ziyaretin olması halinde katılmayacaklarını söyledi.

Komisyon Meclis’te toplandı. CHP oylamaya katılmayacağını belirterek, toplantıyı terk etti. Yapılan oylamada AKP, MHP, DEM Parti, TİP, EMEP olumlu oy kullandı. Yeni Yol Grubu ise çekimser oy kullandı. Oylama sonrasında İmralı’ya ziyaret kararı alındı.

Bakırhan, "Şununla oturmam, diyenler barış istemiyor. Bunu da bir yere not ettik" dedi.

AKP, ziyarete Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman’ın yer alacağını duyurdu.

22 Kasım: CHP eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, CHP'nin İmralı'ya gitmeme kararına tepki göstererek, "CHP arınmalı ve sürecin içinde olmalı, tarihin doğru tarafında olmak cesaret ister" dedi.

Almanya'nın Bonn kentinde Barış Araştırma Derneği tarafından "Birlikte Yaşamı Şekillendirmek: Türkiye’de Çözüm Süreci ve Gelecek Perspektifleri" başlıklı uluslararası konferans düzenlendi.

23 Kasım: Tutuklu İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, CHP’nin İmralı’ya gitmeme kararını desteklediğini açıkladı.

24 Kasım: Meclis komisyonu İmralı’ya giderek, Abdullah Öcalan ile 2 saat 50 dakika süren bir görüşme gerçekleştirdi. Heyette; AKP'den Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, MHP'den İstanbul Milletvekili Feti Yıldız ve DEM Parti'den Kars Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit yer aldı.

TBMM Başkanlığı resmi internet sitesinden yaptığı açıklamada "toplumsal bütünleşme, kardeşliğin pekiştirilmesi ve bölgesel perspektife yönelik sürecin pozitif ilerletilmesi açısından olumlu sonuçlar alındığı" duyuruldu. Adaya gitmediğini açıklayan AKP temsilcisi Yayman'ın heyetle birlikte gidip geldiği anlaşıldı.

Erdoğan, komisyonun İmralı’ya gitmesinin sürecin önünü açacağını söyledi.

DEVA kurucu üyeleri arasında yer alan Abdurrahim Aksoy, partisinin İmralı’ya gitmeme kararı nedeniyle istifa etti.

SDG Genel Komutanı Mazlum Abdi, olası Türkiye ziyaretine ilişkin, "Çözüme olumlu katkı sunacaksa Türkiye’ye neden gitmeyelim? Olumlu görüyoruz. Kuzey ve Doğu Suriye ile SDG’nin güçlenmesi ve Suriye ordusuna katılması Türkiye açısından huzur getirir" mesajını verdi.

25 Kasım: Bahçeli, ziyarete ilişkin tepki gösterenlere seslendi: "Neymiş bizi yargılayacaklarmış. Neymiş bizden hesap soracaklarmış. Neymiş Anayasa ve kanunlara göre suç işliyormuşuz! Siz yargılasanız yargılasanız çantacı pespayeliğinizi ve cukka düşkünlüğünüzü yargılarsınız. Şu yaşımda mertçe ve dürüstçe haykırıyorum. Yeter ki barış, huzur ve sukünet bulsun, yeter ki terör hayatımızdan kalıcı olarak sökülüp atılsın, bizim sonumuz da varsın dar ağacı olsun."

29 Kasım: Cizre’de bir programa katılan KDP Genel Başkanı Mesûd Barzanî, Abdullah Öcalan’a teşekkür etti ve Barış ve Demokratik Toplum Süreci'nde önemli adımlar attığını belirtti.

Erdoğan ve Kurtulmuş, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde bir araya geldi. Süreç ve ziyaret konuşuldu.

CHP'nin 39’uncu Olağan Kurultayı'nda tek aday olan Özgür Özel 4'üncü kez üst üste genel başkanlığa seçildi.

Aralık | Sosyalizm tartışması

1 Aralık: Kabine toplantısı sonrasında konuşan Erdoğan, sürecin yeni bir dönemin kapılarını açacağını söyledi.

2 Aralık: Bahçeli, sürece dair verdiği röportajda "Ok yaydan çıkmıştır. Gemiler yakılmıştır. Kararlılığımız aşınmaz ve tartışılmaz düzeydedir" dedi.

İmralı heyeti Abdullah Öcalan ile görüştü.

3 Aralık: Erdoğan, 2005'te  Diyarbakır ziyareti sırasında söylediği "Bu sorun benim de sorunumdur" sözünü hatırlatarak, aynı iradeyi taşıdıklarını belirtti.

4 Aralık: Komisyon Abdullah Öcalan ile yapılan görüşme sonrası toplandı. Komisyonda tutanaklar okunmadı ve bunun yerine görüşmeyi yansıttığı ileri sürülen bir özet metin okundu. Siyasi partiler bu tutuma tepki gösterdi.

6-7 Aralık: DEM Parti İstanbul Bakırköy'de bulunan Cem Karaca Kültür Merkezi'nde "Uluslararası Barış ve Demokratik Toplum Konferansı" düzenledi.

Konferansa mesaj gönderen Abdullah Öcalan, "Bugün demokratik toplum sosyalizmi temelinde demokratik kurtuluşa yürüme zamanıdır" dedi. Öcalan'ın mesajı sol ve sosyalist çevreler içinde yeni bir sosyalizm ve marksizm tartışması başlattı.

Devlet Bahçeli, Abdullah Öcalan’ın mesajlarının makul olduğunu belirterek, "Barış kuşunun ikinci kanadı inşallah takılacak ve uçuşunu herkes görecektir" dedi.

İstanbul'a gelmesine izin verilmeyen İlham Ahmed, konferansa online katıldı ve "Kendimizi Türkiye’de, Türkiye’yi burada görmek istiyoruz" dedi.

7 Aralık: Veysi Aktaş, İmralı'dan tahliye olduğundan bu yana ilk kez konuştu. Öcalan'ın mektubuna gelen eleştirilere yanıt veren Aktaş, "İktidar gibi solun da ezberleri var. 19. yüzyıldan çıkıp bugünü anlamaları gerekiyor. Bunu aşmaları lazım ki sosyal şovenizmi yenebilsinler" dedi.

12 Aralık: DEM Parti İmralı heyeti, MHP lideri Devlet Bahçeli ile TBMM'de görüştü. Görüşmenin ardından açıklama yapan Pervin Buldan, yeni bir aşamaya geçilmesi ve artık yasal adımların atılması gerektiğini söyledi. Bahçeli ise "Her cümlesine imzamı atıyorum" dedi.

13 Aralık: Türkmenistan ziyareti dönüşünde konuşan Erdoğan, sivil ve özgürlükçü bir anayasa yapma niyetinde olduklarını söyledi.

16 Aralık: İmralı heyeti Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ile partilerinin genel merkezinde görüştü.

18 Aralık: DEM Parti'nin 4 Ocak 2026’da düzenleyeceği "Öcalan'a özgürlük" mitingine ilişkin konuşan Bahçeli, "CHP'nin 75 miting yaptığı ortamda büyütülecek bir husus değil; Öcalan'ın cezaevinden çıkma talebi yok" dedi.

20 Aralık: DEM Parti İmralı heyeti, AKP'yi ziyaret etti. Toplantı sonrası konuşan Buldan, "Bir yılı aşkın bir süredir devam eden süreçle alakalı gelinen aşamayı detaylı bir şekilde istişare ettik, konuştuk, tartıştık, önerilerimizi sunduk" dedi.

22 Aralık: Tüm partilerin kendi raporlarını komisyona sunmasının ardından, rapor yazım ekibi toplandı. MHP'li Yıldız, ortak raporun yıl başına kadar hazırlanacağını, Ocak ayı içinde de kanun teklifi şekline getirileceğini duyurdu.

23 Aralık: İmralı heyeti, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ve TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ile görüştü.

24 Aralık: Meclis Komisyonu’nun 20’nci toplantısında, 31 Aralık 2025 tarihinde sona erecek çalışma süresinin Mart 2026’ya kadar uzatılması Numan Kurtulmuş başkanlığında oylandı. Komisyonun çalışma süresi, oybirliği ile iki ay daha uzatıldı.

Yaklaşık 50 bin mahkumun yararlanacağı infaz indirimini de içeren 11. Yargı Paketi TBMM'de kabul edildi. İnfaz indiriminden deprem suçları çıkarıldı.

30 Aralık: Öcalan, yeni yıl mesajında Suriye meselesine ilişkin Türkiye’ye çağrı yaparak, "10 Mart Mutabakatı’nın uygulanması, süreci rahatlatacak ve hızlandıracaktır. Türkiye’nin bu süreçte kolaylaştırıcı, yapıcı ve diyaloga açık bir rol üstlenmesi hayati önemdedir" dedi.

(AB)