* Fotoğraf: Connor Danylenko / Pexels
"2020 yılındaki kesintiler, yeterince bagaj görevlisi, pilot ve diğer havayolu elemanlarının olmadığı anlamına geliyor. Bir şeyler yolunda gitmediğinde ise söz konusu problem geciken uçuşlar, uçuş iptalleri, uzayan kuyruklar ve kaybolan valizler olarak kendisini gösteriyor."
ABD'nin The Wall Street Journal (WSJ) gazetesinden Benjamin Katz ve Alison Sider, ABD ve Avrupa'daki pek çok ülkede havalimanlarında son aylarda yaşanan durumu kısaca bu sözlerle tarif ediyor.
Havacılık sektöründeki personel eksikliği ve grevlerin beraberinde getirdiği sıkıntıları "Hava yolculuğu sekteye uğradı: İşte sebebi" başlıklı yazılarında ele alan Katz ve Sider, pandemi kaynaklı seyahat kısıtlamalarının ardından ticari havacılığın bu yaz yeniden doğmasının beklendiğini, fakat bunun yerine son on yılların "en kaotik seyahat sezonlarından birinin yaşandığını" yazdı.
2020'de küçülme, 2022'de personel eksikliği
Pandeminin tüm dünyada etkili olmaya başladığı 2020'de havayolu şirketlerinin küçülmeye gitmek için atıkları adımlara atıfta bulunan Katz ve Sider'a göre, şirketler bu ilkbahar ve yaz için büyük kapasite artışları planlıyordu; fakat söz konusu adımları tersine çevirmek zor oldu.
İşe alımlarda geçmiş araştırmaları ve mesleki eğitimlerin gerekli olduğu sektörde iş yapan firmalar, 2020 yılındaki kesintilerin bir sonucu olarak karşı karşıya kaldıkları personel eksikliği sorununa yeterince hızlı bir şekilde çözüm bulamayınca ortaya çıkan durum uçuşlarda gecikme ve iptalleri, havaalanlarında uzayan kuyrukları beraberinde getirdi.
Örneğin, son dönemde personel eksikliği ve bununla bağlantılı yaşanan karmaşa ile sık sık gündeme gelen Londra Heathrow Havalimanı'nın Sözcüsü, pandemi öncesi dönem ile karşılaştırıldığında yolcu seviyelerinin yüzde 80-85 bandında olduğunu, fakat personel seviyesinin pandemi öncesi dönemle karşılaştırıldığında yüzde 70 oranında seyrettiğini söyledi.
Bazı havayolu şirketleri, benzer durumların yol açacağı gecikmelerin önüne geçmek için yolcu ve uçuş sayılarını sınırlandırdı; bazı şirketler son dönemde uçmaya başladıkları güzergahları programlarından çıkarttı. Fakat bu durum da yolcuların seyahat planlarını olumsuz etkiledi.
İptal edilen ve geciken uçuşlar
WSJ'nin FlightAware'den aktardığına göre, Kanada'nın Toronto Pearson Uluslararası Havalimanı'nda 1 Haziran-12 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilen uçuşların yüzde 52,9'unda gecikme yaşandı.
Aynı dönemde Almanya'daki Frankfurt Havalimanı'ndaki uçuşların yüzde 46,4'ü, Fransa'nın başkenti Paris'teki Charles de Gaulle Havalimanı'ndaki uçuşların yüzde 42,8'ü ve İngiltere'nin başkenti Londra'daki Heathrow Havalimanı'ndaki uçuşların yüzde 40,2'si gecikmeliydi.
Bu dönemde ABD'deki Newark Liberty Uluslararası Havaalanında ise en yüksek uçuş iptali oranı görüldü. Buna göre, COVID-19 salgınının henüz başlamadığı 2019 yılının aynı döneminde uçuşların yüzde 4,5'inin iptal edildiği havalimanında 1 Haziran-12 Temmuz 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilmesi planlanan uçuşların yüzde 7,8'i iptal edildi.
New York'taki LaGuardia Havalimanı'nda iptal edilen uçuşların sayısı da 2019 ile karşılaştırıldığında önemli bir artış göstererek 1 Haziran-12 Temmuz arasında yüzde 7,2 oranına ulaştı.
Kaybolan bagajlar
Personel eksikliğinin ortaya çıkardığı en önemli sorunlardan biri de kaybolan ve yanlış yerlere gönderilen bagajlar olarak kendisini gösterdi.
Örneğin, Delta havayolu şirketi, 11 Temmuz'da içinde havalanan bir Airbus A330 uçağından hiçbir yolcu taşımadı; uçakta yolcular yerine sadece binin üzerinde kaybolmuş valiz ve çanta vardı.
Icelandair Grubu ise Hollanda'nın başkenti Amsterdam'a düzenlendiği uçuşlarda zaman zaman kendi bagaj görevlilerini gönderiyordu çünkü söz konusu havalimanında yeterince yer personeli bulunmuyordu.
Havayolu şirketlerinin bagaj takip sistemlerini işleten İsviçre merkezli SITA firması, Ocak-Mart 2022 döneminde havalimanlarında kaybolan bagajların sayısının 2021'in aynı dönemine kıyasla üç kat arttığını, bu artışın Nisan-Haziran 2021 ve 2022 dönemleri için beş kat olduğunu ortaya koydu.
Toronto Pearson Havalimanındaki bagaj sistemlerindeki mekanik arızalar, yakın dönemde valizlerin valiz taşıma bandında üst üste yığılmasına sebep olurken benzer bir durum Haziran ayında Heathrow'da da yaşanmıştı. Valizleri koyacak yeterince yer olmaması sebebiyle yüzlerce valiz bir terminalin dışındaki valiz taşıma bandında üst üste yığılmıştı.
Emekliye ayrılan pilotlar
Öte yandan, 2020 yılında pandeminin etkisiyle birlikte havayolu şirketleri pilotlarını emekli olmaya teşvik etmişti.
ABD'li havayolu şirketleri bu gidişatı tersine çevirmek için 1 Ocak 2022'den bu yana hiçbir sene olmadığı kadar çok yeni pilot işe aldı. Fakat pilotların işe yeni başladıkları havalimanlarında eğitime ihtiyacının olması ve onları eğitecek eğitmen ve simülatörlerin sınırlı olması bir sorun olarak öne çıktı.
Delta havayolu şirketinde yaklaşık bin 600 pilot son bir ay içinde eğitim alırken Almanya'nın Lufthansa firması da yüzlerce pilotun belli uçakları kullanmak için eğitim alması gerektiğini söyledi.
Yeniden COVID-19
Dahası, havayolu personelinin hastalanması ve COVID-19 sebebiyle işe gelememesi havalimanlarında karşılaşılan sorunları daha çok arttırdı.
Örneğin, Lufthansa'nın sahip olduğu düşük maliyetli havayolu şirketi Eurowings, 5 Temmuz'da Heathrow'dan yapılması planlanan dönüş uçuşunu mürettebattan bir çalışanın hasta olması ve yerine geçebilecek başka bir çalışanın bulunmaması sebebiyle iptal etmek durumunda kaldı.
Haziran'ın başından bu yana uçuşlarının yaklaşık yüzde 8'inin iptal olduğu Melbourne Havalimanı'nın şefi Jim Parashos, "İnsanlar bize neden hazırlıklı değilsiniz diye soruyor. Son iki yıldır COVID-19 salgınları ve yeni varyantları ile muhtemelen altı veya yedi yanlış başlangıç yaşadık" dedi. (SD)
