Fotoğraf: Twitter

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Türkiye'de yargının Eylül'e kadar adli tatile girmesiyle birlikte Press In Arrest yılın ilk 7 ayını kapsayan bir Basın Özgürlüğü Raporu hazırladı.

Bayramı hapiste geçiren en az 65 gazeteci olduğunu hatırlatan Press In Arrest, raporun başlangıcında "2020 bildiğimiz haliyle dünyanın en derin köklerinin bile sarsıldığı bir yıl olmaya devam ediyor. Dünya rotasını şaşırmış bir gemi gibi. Haliyle Türkiye gibi demokrasinin keyfi işlediği ülkelerde, bu sarsıntıların etkileri çok daha yıkıcı, hatta ölümcül hissediliyor. Geçtiğimiz yedi ay, dram dizilerini sollayacak gelişmelere sahne oldu" ifadelerine yer verdi.

Rapora göre ifade özgürlüğü konusunda Türkiye'nin gündemini 7 ayda 'Çoklu baro yasası', 'Sosyal medya yasası' ve MHP'nin gündeme getirdiği 'af yasası' meşgul etti.

Ayrıca Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün (RSF) basın özgürlüğü endeksinde 3 sıra yükselerek 154. Sıraya yerleşti. Raporda bu ilerlemenin nedeni olarak 2019’un sonunda yürürlüğe giren 1. Yargı Paketi gösterildi.

Bu süreçte dünyayı sarsan koronavirüs pandemisine rağmen gazeteciler üzerindeki baskının artarak devam ettiği ifade edilen raporda yargılamaların durdurulduğu 17 Mart – 15 Haziran dönemine ilişkin şu istatistikler paylaşıldı:

• En az; 61 gazeteci ifadeye çağırıldı, gözaltına alındı veya hakkında suç duyurusunda bulunuldu. 18 gazeteci hakkında dava açıldı.
• 9 ilde görülen 59 basın davasında yargılanan en az 92 gazetecinin; 5 kez ağırlaştırılmış müebbet, 1 kez müebbet ve en az 587 yıl 3 aydan 1513 yıl 15 güne kadar hapsi istendi.
  Tüm duruşmalar görülmeden ertelendi.

Türkiye’de gazeteci yargılamalarının 2020’nin ilk 7 ayı ise şöyle geçti:

• 11 şehirde görülen 89 davada en az 152 gazeteci yargılandı.
• 89 davanın; 18’i tamamlandı, 71’i sürüyor.
• 89 davada yargılanan en az 152 gazetecinin;
  o 8’i beraat etti,
  o 8’i hapis cezası aldı,
  o 1’i para cezası aldı,
  o 2’sinin davası düştü,
  o 133’ünün ise yargılaması sürüyor.

Press In Arrest raporunda kamuoyunda “KCK Basın Davası” olarak bilinen ve 2012’den beri devam eden davanın, 2015’ten beri tutuklu yargılanan Mehmet Baransu’nun, RedHack’in hacklediği Berat Albayrak’ın e-posta haberleştirdiği için 2017’den beri yargılanan Tunca Öğreten, Derya Okatan, E.S., Metin Yoksu ve Ömer Çelik’in, “MİT Kumpası Davası” davasında 2018’den beri tutuklu yargılanan Mustafa Gökkılıç’ın yargılamalarda öne çıkan detayları paylaştı.

“Zincirleme şekilde, basın ve yayın yoluyla terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla 2 yıl 9 ay 22 gün hapis cezasına çarptırılan Die Welt muhabiri Deniz Yücel’in yargılamasında neler yaşandığını aktardı.

Kurum ayrıca Odatv’den Barış Terkoğlu, Barış Pehlivan ve Hülya Kılınç, Yeni Yaşam Gazetesi’nden Ferhat Çelik ve Aydın Keser ile Yeniçağ Gazetesi’nden Murat Ağırel'in yargılandığı dosyaya ilişkin bilgi verdi

Müyesser Yıldız ve Aziz Oruç’un dosyaları hakkında datayları paylaştı.

“RTÜK ve BİK baskıyı sistematikleştiriyor”

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ve Basın İlan Kurumu (BİK) ifade özgürlüğüne yönelik ihlallerini de raporlaştıran Press In Arrest, “Basın özgürlüğüne ve gazetecilere yönelik baskı, sadece yasal düzenlemeler ve yargılamalarla yapılmıyor, bürokratik olarak da RTÜK ve BİK eliyle sistematikleştiriliyor” dedi.

RTÜK’ün görsel basına program durdurma, üst sınırdan para cezası yaptırımları uyguladığını aktaran kurum; BİK içinse “Gazetelere ilan kesme cezalarıyla iktidara muhalif yayın yapan Fox TV, Tele 1 TV, Halk TV, BirGün Gazetesi, Evrensel Gazetesi, Cumhuriyet Gazetesi gibi medya kuruluşları bir de ekonomik olarak sıkıştırılıyor. Bu kurumlarda çalışan gazeteciler yargı kıskacında, kurumları da bürokrasinin kıskacında dizginlenmeye çalışılıyor” ifadelerine yer verdi.

En az 251 gazeteci yargılanıyor

Kendi veri tabanlarına göre en az 65 gazeteci tutuklu veya hükümlü olarak hapiste olduğunu aktaran Press in Arrest en az da 251 gazetecinin tutuklu, tutuksuz veya yokluğunda yargılandığını aktardı.

Temmuz ayı verilerini paylaşan kurum bu ayda en az 9 gazetecinin gözaltına alındığını, ifadeye çağrıldığını; hakkında soruşturma başlatıldığını ve/veya suç duyurusunda bulunulduğunu ifade etti.

Bu isimlerse şöyle: Artı TV Ankara Temsilcisi Sibel Hürtaş, Sözcü Gazetesi yazarı Aytunç Erkin, Sözcü Gazetesi yazarı Yılmaz Özdil, Artı Gerçek yazarı Nurcan Kaya, 'Manisa Son Haber' isimli internet sitesinin imtiyaz sahibi Mustafa Temiz, gazeteci Onur Emre Yağan, gazeteci Emel Armutçu, Sözcü Gazetesi muhabiri Can Özçelik, Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu Sözcüsü ve sadece kadın gazetecilerin çalıştığı Jinnews haber ajansının editörü Ayşe Güney.

Temmuz'da 3 gazetecinin beraat ettiği bilgisini veren Press in Arrest, “Fuat Avni” isimli sosyal medya hesabından yapılan paylaşımları haberleştirdiği gerekçesiyle, yargılanan gazeteci Doğan Akın, yargılamanın üçüncü duruşmasında beraat ettiğini, Genel yayın yönetmeni olduğu dönemde İleri Haber internet haber sitesinin sosyal medya hesaplarında paylaşılan haberler gerekçesiyle, “zincirleme şekilde terör örgütü propagandası yapmak” iddiasıyla yargılanan gazeteci Onur Emre Yağan, yargılamanın dördüncü duruşmasında beraat ettiğini ve Eski Başbakan Binali Yıldırım’ın kendisinin ve çocuklarının servetindeki artışı sorguladığı yazıları gerekçesiyle, “zincirleme şekilde kamu görevlisine alenen hakaret etmek” iddiasıyla yargılanan gazeteci Mehmet Yakup Yılmaz, yargılamanın üçüncü duruşmasında beraat ettiğini aktardı.

4 gazeteciye dava açıldı

Temmuz'da en az 4 gazeteciye dava açıldığı bilgisini de paylaşan Press in Arrest,  Edirne’de mülteci geçişlerini haberleştirirken gözaltına alınan ve 6 Mart 2020’de “terör örgütü propagandası yapmak” iddiasıyla tutuklanan gazeteci Rawin Sterk hakkında iddianame hazırlandığını ve gazeteci hakkında 8 yıl 9 aydan 23 yıl 9 aya kadar hapis cezası istendiğini aktardı.

Cumhuriyet Gazetesi muhabiri Hazal Ocak ve gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü Olcay Büyüktaş Akça hakkında da Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun'un Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden 10 yıllığına aylık 258 TL'ye kiraladığı arazide yaptığı peyzaj düzenlemesi yaptığı "Boğazda Kaçak Var" haberi nedeniyle dava açıldığı bilgisini paylaştı.

Press in Arsset ayrıca gazeteci Hakan Aygün’ün yargılandığı davanın 14 Temmuz günü görülen ikinci duruşmasında, Aygün hakkında, “halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılamak” iddiasıyla yeni bir iddianame daha hazırlandığını ve bu iddianamenin süren yargılamasıyla birleştirilmesine karar verildiğini yazdı.

1 gazeteciye hapis cezası

Press in Arrest son olarak Die Welt'te yazdığı yazılar ve haberler gerekçe gösterilerek açılan davada, “zincirleme şekilde terör örgütü propagandası yapmak” iddiasıyla, 3 yıl 6 aydan 20 yıl 6 aya kadar hapis cezası istemiyle yargılanan gazeteci Deniz Yücel’in 2 yıl 9 ay 22 gün hapis cezasına çarptırıldığını raporlaştırdı.

Raporun tamamına erişmek için TIKLAYIN

BİA Medya Gözlem Raporları - 2020 İkinci Çeyrek - Basın Açıklaması
BİA Medya Gözlem Raporları- 2020 İkinci Çeyrek - Tam Metin
BİA Medya Gözlem Raporları - 2020 İkinci Çeyrek - Düzenlemeler, Tepkiler, Hak Aramalar