Şair, oyun yazarı ve Çekya eski Cumhurbaşkanı Vaclav Havel’in anısına New York’ta kurulan Václav Havel Kütüphane Vakfı'nın her yıl verdiği ödülün bu yılki sahibi Türkiye’den.
Vakıftan yapılan açıklamada, Václav Havel Kütüphane Vakfı'nın "2019 Risk Altındaki Cesur Yazara Huzuru Bozma Ödülü"nün, Taş Bina ve Diğerleri öykü kitabının yazarı ve insan hakları alanında uzun yıllardır çalışmalar yapan yazar Aslı Erdoğan'a verileceği duyuruldu.
Ödül töreni Eylül'de
İnsan haklarına dikkat çekmek için verilen ödül Erdoğan'a 26 Eylül'de New York Bohemian National Hall’de düzenlenen bir törenle takdim edilecek.
Almanya'da yaşayan yazar Erdoğan, Özgür Gündem gazetesine yönelik açılan dava kapsamında "silahlı terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla tutuksuz yargılanıyor. Ağustos 2016’da tutuklanan Erdoğan, dört buçuk aya yakın cezaevinde kalmıştı.
Geçen yıl Burhan Sönmez’e verildi
Erdoğan 2017’de de adaylar arasında bulunuyordu. Ancak ödülü, İstanbul İstanbul adlı kitabıyla yazar ve insan hakları avukatı Burhan Sönmez almıştı.
Vakfın bu yılki ödülü için belirlenen diğer adaylar cezaevindeki gazeteci ve yazar Ahmet Altan, Gazze'de yaşayan Filistinli yazar Atef Ebu Saif, Burunduli yazar Ketty Nvyabandi ve Fransa'da yaşayan Brezilyalı yazar Marcia Tiburi oldu.
Václav Havel Ödülü'nün bu yılki aday listesini hazırlayan ödül komitesinde, düşünce kuruluşu Freedom House, Uluslararası Yazarlar Birliği Pen, Václav Havel Kütüphanesi ve Sınır Tanımayan Kelimeler bulunuyor.
Václav Havel'in anısına verilen ödüle sahip olacak isim, her yıl kitabı İngilizce yayımlanmış yazarlar arasından belirleniyor.
Aslı Erdoğan hakkında Öykücü, romancı, fizikçi, bilgisayar mühendisi. Özgür Gündem Yayın Danışma Kurulu Üyesi, Radikal'de başladığı köşe yazarlığına Özgür Gündem'de sürdürdü. Amerikan Robert Lisesi ve Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği ve Fizik Bölümü'nü bitirdi. Yüksek lisansını CERN'de (Conseeil Europeen pour la Recherche Nucleaire) yaptı. Rio de Janeiro'da başladığı fizik doktorasını yarıda bırakarak yazmayı seçti. 1994'te ilk kitabı yayımlandı. TIKLAYIN - ASLI ERDOĞAN: KONUŞMAYI 22 YAŞIMDA ÖĞRENDİM VE ISRARLA YAZMAYI DENİYORUM "Tahta Kuşlar" adlı eseriyle Deutsche Welle Öykü Ödülünü (1997) aldı, kitap dokuz dile çevrildi. "Kırmızı Pelerinli Kent" romanı Gyldendal Yayınları'nın (Norveç) Marg –omirilik— serisine seçildi. Dünya Yayınları "Hayatın Sessizliğinde"yi yılın kitabı seçti (2005). Serra Yılmaz kitaptan bir bölümü Piccola Tiyatrosu'nda seslendirdi, kitap dans tiyatrosu ve baleye uyarlandı. "Mahpus" adlı öyküsü Fransa'da filme çekildi. "Mucizevi Mandarin" ile Yunus Nadi Öykü Ödülü'nde üçüncülüğe, "Taş Bina" ile 2010 Sait Faik Hikaye Armağanı'na layık görüldü. 2011'de Lillehammer Festivali'nin ana konuşmasını yaptı. Zürih Şehir Yazarı seçildi (2012). 2013'te "Ord i Grenseland Prisen—Sınırda Sözcükler Ödülü" ödülünü kazandı. Aslı Erdoğan Özgür Gündem gazetesinin Yayın Danışma Kurulu üyesi olması ve gazetede yayınlanan yazıları delil gösterilerek "örgüt üyeliği", "örgüt propagandası" ve "halkı kışkırtmak" suçlamalarıyla 19 Ağustos 2016 günü tutuklandı. Özgür Gündem davasında yargılanan beraber yargılandığı Necmiye Alpay ve Zana Kaya ile birlikte 29 Aralık 2016 günü tahliye edildi. |
Vaclav Havel hakkında Çek Cumhuriyeti'nin eski devlet başkanlarından. 5 Ekim 1936 tarihinde Prag, Çek Cumhuriyeti'nda doğdu. Çekoslovakya'da kültürel ve politik faaliyetlerde bulunan tanınmış, girişimci ve entelektüel bir ailede yetişti. 1950'lerin ilk yarısında bir kimya laboratuarına 4 yıllık çıraklık eğitimi için girdi. Bunun yanı sıra akşamları da ikincil eğitimini devam ettiriyordu. Politik nedenlerden ötürü lisans düzeyinde gitmeyi planladığı İnsani Bilimler Fakültesi'nden kabul alamadı ve onun yerine Çek Teknik Üniversitesi Ekonomi Fakültesine başvurdu. Bu fakülteyi ise 2 yıl sonra bıraktı. Büyükbabası inşaat mühendisi, babası mimar, amcası film yapımcısı; ann büyükelçi ve kısa bir süre için bakan olan Havel'in yetişişi, onun yaşama bakışını biçimlendirmiştir. İyi bir eğitim gören ama 1948'den itibaren de, o dönemin yetkililerince bir toplum düşmanının oğlu olarak kabul edilen yazarın eğitimi içinde kimya laborantlığı, iktisat uzmanlığı, sahne işçiliği, dramaturgluk da var. 1960 yılında askerliğini yapıp döndükten sonra 2 yıl bir firmada teknisyen olarak çalıştı. 1962 ile 1966 arasında Prag Sanat Akademisi'nde drama üzerine eğitim gördü. 1959 yılında Prag tiyatrosunda bir sahne şefi olarak çalışmaya başladı. 1960'da "Na Zabradlı" adındaki deneme tiyatrosunda çalışmaya başladı ve şiir yazmayı bıraktı, tiyatro ve radyo için oyunlar yazmaya başladı. "GÖRÜŞME" (1975), "KUTLAMA (1975), "ÇAĞRI" (1978) ayrı tarihlerde yazılmış, daha sonra birbirlerini tamamladıkları düşüncesiyle tiyatrolar tarafından üçlü olarak sahnelenmeye başlamıştır. En bilinen tiyatro eseri The Garden Party'yi 1963 yılında yazdı. 1963'te il (The Garden Party) Prag'da ünlü Çek yönetmen Ottomar Krejca tarafından ilk kez sahnelendiğinde tiyatro çevresinin hemen dikkatini çekmiş ve yazar kendinden söz ettirmeye başladı. İki yıl sonra, bürokrasinin deforme ettiği toplumun eleştirisini getiren ikinci oyunu, Bildirim (Vyrozumeni), Jan Grossman tarafından sahnelenmiş ve Havel'in adı, Çek oyun yazarları arasında en önde yer almıştır. 1968'deki New York Shakespeare Şenliğinde büyük bir başarı getiren bu oyun, Obie Ödülü'nü kazandı. Vaclav Havel'in 1970'de, ABD.'de ikinci kez Obie Ödülü'nü kazanan başka bir oyunu ise, 1968'de, yine Grossman tarafından sahnelenen Dikkati Toplamanın Giderek Zorlaşması (Ztizene Moznast Soustredeni) adını verdiği yapıtıdır. Bu oyunda, bürokratik, anonimleşmiş sistemlerde memurların ve aydınların yabancılaşması konu edilir. 1969 yılında, Avusturya hükümeti tarafından kendisine verilen "Avrupa Ödülü" onun kendi ülkesindeki özverili ve saygın savaşımını simgeler. Yetmişli yılların ortasında 1969'daki olayları, her biri tek bölümlük, Vanek Üçlemesinde (Söyleşi-Vernisaz-Protesto) anlatan Havel, burada biyografik bir eğilim içindedir; bira işçisi olduğu, sonra yazmaya başladığı yıllar, oyunlarına konulan yasaklamalar bu yapıtta yer alır. Onun biyografik izler taşıyan diğer iki oyunu da Buruk Ezgi (Largo Desolato-1984) ile Şeytan Çelmesi (Pokuşent-1985) dir. Havel 1975'teki Dilenci Operası (Zebracka Opera) ve bir yıl sonra yazdığı Tepedeki Otel (Horsky Hotel) adlı oyunları ile Avrupa'nın birçok tiyatrosunun repertuarlarında sürekli yer almıştır. Onun tek bölümlük oyunlarının sayısı da bir haylidir Makinistlik, ışıkçılık ve sekreterlik gibi işlerde çalıştı. Yazdığı oyunlarda çağdaş toplumun açmazlarını dile getirdi. Görüşlerinden ötürü 1977 ve 1979'da mahkûm edildi. Son dönem Çek tarihinin en önemli aydınlarından olan tiyatro yazarı ve şair Havel'in 1960'lı yıllardan bu yana çok sayıda piyes, kitap ve siyasi denemesi yayımlandı. Rusya 20 Ağustos 1968 tarihinde Çekoslovakya'yı liberal ve karşı devrimci olmakla suçlayarak 300 bin kişilik ordu ile işgal ettiğinde, Vaclav Havel, insan hakları sözleşmesi Charta 77'nin hazırlanmasına yardım etmekten tutuklandı. Kara listeye alınarak siyasi faaliyetlerde bulunması ve yazı yazması yasaklandı, yaklaşık 4 yıl cezaevinde yattı. Hem bir Çek vatandaşı, hem de bir yazar olarak yaşamanın savaşını vermiştir. Ayrıca bu güçlüklere dayanamayıp, başka ülkelere yerleşen Çek aydınlarının ve yazarlarının tersine, o, ülkesinde kalıp sonuna kadar savaşmayı seçmiştir. Hiçbir hareketini politik bir taktikle yapmamış, dosdoğru, açıksözlü davranmış ve Çek halkının sevgisini kazanmıştır. 1987'de SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'un Çekoslovakya'yı ziyaretiyle doruk noktasına ulaşan reform yanlısı hareketler, 1989'a kadar sürdü. 1989 yılında hükümete karşı ayaklanma başlatmaktan tekrar tutuklandı. Daha sonra, özgürlük ve demokrasi talep eden kitle protestoları hazırlayan Sivil Forum'un kurulmasına yardımcı oldu, 18 gün süren kitlesel gösteriler ardından Kadife Devrim'in öncüsü oldu. Komünist hükümet istifa ettikten sonra 29 Aralık 1989 tarihinde geçici olarak Çekoslovakya Devlet Başkanı olarak seçildi. Temmuz 1990 ayında yeniden yapılan seçimlerde tekrar Çekoslovakya Devlet Başkanı olarak seçildi. 1992'de Çekoslovak birliği çözülürken, Bölünmeye karşı çıkan Havel, görevden istifa etti. Birleşik Çekoslovakya'yı korumak için çok uğraştı ama ülke Çek ve Slovakya Cumhuriyeti olmak üzere iki parçaya bölündü. 2 Şubat 1993 tarihinde Vaclav Havel yeniden seçilerek Çek Cumhuriyeti'nin Devlet Başkanı oldu. 1998 yılında yeniden Cumhurbaşkanı seçilen Havel, Şubat 2003'te eski siyasi rakiplerinden Václav Klaus tarafından yenilgiye uğratıldı ve Cumhurbaşkanlık dönemi sona erdi. 1999'da Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) katıldı. Vaclav Havel, 29 Aralık 1989 – 20 Temmuz 1992 tarihleri arasında Çekoslovakya Devlet Başkanı olarak görev yaptı. Daha sonra 2 Şubat 1993 – 2 Şubat 2003 tarihleri arasında Çek Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak görev yaptı. 1985 yılında Amsterdam'da bir kültür vakfınca kendisine Erasmus Ödülü verildi. |
(EMK)