Bursa'daki Bükköy Madencilik'te 19 işçinin ölmesine dair bilirkişi raporu, madende havalandırma sisteminin tasarım ve malzemesinde yanlışlıklar olduğunu saptadı. Bilirkişiler madenin asıl işvereni olan Nurullah Ercan'ın da sorumlu tutulması gerektiğini vurguladı.
"Ercan tutuklanmalı"
bianet'in görüştüğü Türkiye Devrimci Maden Arama ve İşletme İşçileri Sendikası (DEV.MADEN-SEN) İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Tevfik Güneş, mahkemenin serbest bıraktığı Ercan'ın tutuklanması gerektiğini söyledi.
Mahkeme şirketin genel müdürü Fahrettin Çolpan ve iki görevlisini tutuklamıştı. Güneş "Bu sonuç sadece Çolpan'ın sorumluluğu değil. Ana işveren de sorumlu. İş sağlığı ve güvenliğinde, işçilerin eğitiminden, önlemlerden, kişisel koruyucuların verilmesine kadar her şey işverenin yükümlülüğdür" dedi.
Madencilik borusu yerine tarım sulama borusu
Üç maden mühendisinden oluşan bilirkişi heyeti, savcılığa sunduğu raporda, özetle şunları saptadı:
- Patlama dinamit patlatılması değil, elektrik panosundaki düğmeye basılması ve kıvılcım oluşması nedeniyle gerçekleşti.
- Havalandırma sisteminin yanlış tasarımı nedeniyle kirli hava yeniden madene pompalandı.
- Havalandırmada, maden standardı olan 40 santimetre çapındaki boru yerine, yetersiz olan, 12 santimetrelik tarım sulama boruları kullanılmış.
Güneş: Ustabaşını taşeron yapan patron kurtulmamalı
Güneş, Ercan'ın madencilik sektöründe "muvazaalı (danışıklı) patronluk ilişkisi"ni ilk kullananlardan olduğunu, ustabaşıları, formenleri taşeron şirket patronu göstererek yıllardır sorumluluktan kaçmaya çalıştığını dile getirdi.
"2008'de değişen yönetmelik çok açık. Taşeron ancak teknolojik nedenlerle ya da ana işverenin işi yapamadığı durumlarda kullanılabilir. Burada danışıklı patronluk olduğu belli. Ercan doğrudan sorumludur.
"Bolu, Gökçesu'daki işletmelerini devraldıktan sonra sendikalı işçileri uzaklaştırdı. 2000'de yedi işçi öldü. Daha sonra 400'e yakın işçi DEV. MADEN-SEN'de örgütlendi. Davalarımızı kazandık ama işçilerin alacaklarını tahsil edemiyoruz."
"Bakanlık da sorumlu"
Güneş, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın sorumluluğuna da dikkat çekti.
"2005'te İş Teftiş Kurulu Başkanlığı madenlerle ilgili 10 ana sorun saptamıştı. Bursa'da görülen sorunlar, bunların arasında. Bakanlık yıllardır düzgün denetim yapmayarak, denetimlerde saptanan aksaklıkları takip etmeyerek ve yaptırım uygulamayarak görevini yerine getirmiyor. İşveren kendiliğinden 'ben iş sağlığı ve güvenliğini sağlayayım' demez zaten."
"Sendika ölümleri önler"
Güneş "Sendika olsa, ölümler olmazdı. ILO'ya göre, iş kazalarının yüzde 99'u önlenebilir. Sendika iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin adımların atılmasını sağlar" da dedi.
10 Aralık akşamı yaşanan patlamada Şenol Kurt, Ali Kazan, İzzet ve Mehmet Kuşoğlu, Murat Aydın, Emir Ali Turhan, Murat Hanay, Mehmet Banbal, Seyit Ali Akduman, Yusuf Karaca, Erol Boran, Yunis Arıçiçek, Ramazan Baştepe, Ertuğrul Demiray, Yahya Arabozan, Erol İkiz, Muammer Aktaş, Ahmet ve Mehmet Çetin ölmüştü. (TK)
