18-16=2

18 partiden ikisi, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) girebildiği Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), yıllar sonra tekrar iki partili bir meclis görüyor.

Seçimin en fazla tartışma yaratacak konusu seçime giren 18 partiden yalnızca ikisinin parlamentoda temsil imkanı bulup 16 partinin yüzde 10'luk baraj altında kalması oldu.

Seçim öncesinde barajın indirilmesini reddeden partiler, beklenmedik düşüklükte oylarla karşılaştılar, 1999'daki 18 Nisan seçimlerinde barajı aşan beş parti de barajın altına düştü. Beş partiden dördünün lideri partilerinin genel başkanlığından çekileceklerini açıklayarak Türkiye'nin pek alışık olmadığı bir tablo sergiledi.

AKP "Tek başına iş başına"

AKP, 10 milyon 780 bin 842 oy alarak yüzde 34.41 ile Türkiye'nin en fazla oy alan partisi oldu. Aldığı oylarla parlamentoda 363 milletvekili toplayan AKP, lideri Recep Tayyip Erdoğan'sız bir hükümet kuracak.

İkinci parti CHP üzgün

İkinci parti olarak aldığı yüzde 19.49 yüzde ile 178 milletvekili çıkaran CHP ise beklediği sonucu alamadı. CHP'nin olası AKP iktidarında parlamento içindeki etkisi çok düşük olacak. Önceki seçimlerde yüzde 8.72 ile yüzde 10 barajının kurbanları arasında olan CHP, özellikle eski Ekonomi Bakanı Kemal Derviş'in katılımıyla aldığı desteği AKP ile yarışabilecek bir düzeye çıkaramadı.

Demirel'in partisi baraj altı

* Seçim öncesinde muhalefette bulunan Doğru Yol Partisi (DYP) temsilcileri de, yüzde 9,6 oyla, seçmenlerce barajı aşacak kadar oy toplayamadığını akşam geç saatlerde öğrendi. Partinin manevi lideri Süleyman Demirel'den sonra DYP Genel Başkanlığı görevini bugüne dek sürdüren Tansu Çiller, bundan sonraki kongrede aday olmayacağını açıkladı.

MHP, politikasının kurbanı

* Avrupa Birliği yolunda ANAP ve DSP'nin attığı adımları tepkiyle karşılayan MHP, yüzde 8,4 oyla, DYP'den sonra, baraja takılan ikinci parti oldu. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, seçim sonuçları netleşmeden yenilginin sorumluluğunu üstlendiğini belirterek, 2003'te partisini kongreye hazırlayacağını ve Genel Başkanlığa aday olmayacağını açıkladı. Erken seçim sürecini başlatan parti MHP olmuştu. Partinin eski milletvekillerinden Mehmet Gül, bu süreci başlatmalarının hata olduğunu kabul etti.

"Türkiye'nin önü" açılmadı

* Seçimden üç ay önce kurulan, reklam yatırımları ve mitinglerle bol vaatli, İMF karşıtı ve milliyetçi söylemle seçmene seslenen Cem Uzanlı Genç Parti (GP), yaklaşık yüzde 7.3'lük oy çıkışına rağmen beşinci parti oldu.

Sol Blok yetmedi

* Halkın Demokrasi Partisi (HADEP), Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP), Emeğin Partisi (EMEP) ve çeşitli sol grupları bir araya getiren Demokratik Halk Partisi (DEHAP), doğu ve güneydoğuda 16 ilde yüzde 10'un üzerinde, 13 ilde birinci parti gelmesine rağmen, yaklaşık yüzde 6,2 ile seçmenini mecliste temsil etme hakkını kazanamadı.

80'lerin birinci partisi baraj altında

* 12 Eylül Askeri darbesinden sonra Turgut Özal'ın 1983'te kurduğu, 57. hükümetin küçük ortağı ANAP, yaklaşık yüzde 5 ile tarihinde ilk kez baraj altında kaldı. Partinin Genel Başkanı Mesut Yılmaz, "Aktif siyaseti bırakacağını" açıkladı.

Saadet AKP kurbanı

* Refah ve Fazilet Partileri'nin devamı niteliğindeki Saadet Partisi (SP) de, Necmettin Erbakan'ın karizmatik desteği ve Genel Başkanı Recai Kutan'ın AKP karşıtı söylemlerine rağmen yaklaşık yüzde 2,5 ile erime gösterdi.

"Başbakan" barajdan uzak

* 57. Hükümetin ve 18 Nisan 1999 Seçimleri'nin galibi DSP, seçimde en çok oy kaybeden siyasi parti oldu. Yüzde 22,17 oydan yüzde 1,24 oya düşen Partinin Genel Başkanı ve Başbakan Bülent Ecevit, "Erken seçim kararı almak intiharımız oldu" dedi.

DSP'yi de kendilerini de...

* Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ve eski Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan ile birlikte DSP'den ayrılan grubun kurduğu Yeni Türkiye Partisi (YTP), yaklaşık yüzde 1,15 oyla ayrıldığı partinin de gerisine düştü. YTP Genel Başkanı İsmail Cem, yaptığı ilk açıklamada "zamansızlık"tan şikayet etti.

Ve "Diğer"leri...

* 1999 seçimlerinde de barajı aşamayan Muhsin Yazıcıoğlu'nun Büyük Birlik Partisi (BBP) yüzde 1.1 ile geçen seçimlerin de gerisine düştü.

* 57. Hükümetin eski İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın başında bulunduğu Yurt Partisi (YP), yüzde 0,94 oyla parlamentoda yer alamayacak bir diğer parti. YP en yüksek oyunu Tekirdağ'da aldı.

* 1999 Seçimlerinde yüzde 0,18 oy alan Doğu Perinçek'in İşçi Partisi (İP), bu seçimle oylarını 0,50'ye yükseltti.

* Geçtiğimiz yıl Haydar Baş'ın kurduğu Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) yüzde 0.40 oy oranında kaldı. BTP, Kilis'te üçüncü parti oldu.

* Ufuk Uras'ın başkanlığını yaptığı 1996 yılında kurulan Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), 18 Nisan seçimlerindeki yüzde 0.80 oy oranını koruyamadı, 0.34'e geriledi.

* Besim Tibuk'un başkanlığında 1994'te kurulan Liberal Demokrat Parti de (LDP) geçen seçimdeki yüzde 0.41 oy oranını koruyamadı, yüzde 0.29'a geriledi.

* Genel başkanlığını Aykut Edibali'nin yaptığı Millet Partisi (MP) sondan ikinci parti oldu, yüzde 0.22 oy oranında kaldı.

* Türkiye'de "Komünist" kelimesiyle seçime giren ilk parti niteliğindeki Türkiye Komünist Partisi (TKP) en düşük oy alan parti oldu, oy oranı: 0.19. (EÖ/HA/NK )