17 Ağustos, 12 Kasım Ya da Akçagaz
"Körfez halkı facianın eşiğinden dönmüştür. Yetkilileri mesleki denetime önem vermeye çağırıyoruz" denilen açıklamada, dolum tesislerinin faaliyete geçmesinden önce ve geçtikten sonra sık sık denetlenmesi, gerekli risk analizlerinin yapılması ve tanker sürücülerine eğitim verilmesi istendi.
Oda Sekreteri Ali Ekber Çakar imzasıyla yayımlanan açıklamada, Makine Mühendisleri Odası'nın gerekli yardımı yapmaya hazır olduğu da vurgulandı.
Konuyla ilgili açıklamanın tam metni şöyle:
* Akçagaz firmasına ait LPG Dolum Tesisleri'nde bir kara tankerine dolum yapılırken meydana gelen gaz kaçağının statik elektrik ile tutuşması sonucunda oluşan patlama bir anda tesiste bulunan diğer LPG tanklarına sıçramış, akabinde de büyük bir yangın başlamıştır. Aynı bölgede yer alan 30 LPG dolum tesisi, çok sayıda akaryakıt tesisi ile Türkiye Petrol Rafinerileri Anonim Şirketi (TÜPRAŞ), İstanbul Gübre Sanayi Anonim Şirketi (İGSAŞ) gibi tesislerin bulunduğu Körfez ilçesi ve bölge büyük bir facianın eşiğinden dönmüştür.
Plansız sanayileşme ve kentleşme
* 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinde olduğu gibi Akçagaz tesislerinde yaşananlar da; 1950'lerden bu yana genişleyerek sürdürülen plansız sanayileşme ve kentleşmeyi kalkınma modeli olarak benimseyen, insanları ve kenti sermaye birikimi için ucuz işgücü ve ucuz altyapı aracı olarak ele alan, anlayışın kaçınılmaz sonuçlarıdır.
* İnsan yaşamını ve çevreyi hiçe sayarak, daha fazla rant elde etmeyi ön planda tutan anlayış, basit emniyet kurallarını dahi yerine getirmeyerek, ilgili meslek odalarının yapması gereken mesleki denetimin önündeki engelleri kaldırmıyor.
* Bölgedeki tesislerde değişik standartların uygulandığını, bazı firmaların hiçbir standarda uymayan işletme şartlarında faaliyet gösterdiğini tespit ettik.
* TÜPRAŞ, İGSAŞ gibi tesislerin yakın çevresinde 30 civarında LPG tesisi ile akaryakıt tesislerinin, iki adet kömür tesisinin bulunduğu bölge aynı zamanda yoğun insan yerleşimini de kapsamaktadır. (Bölge İmar ve İskana açık durumdadır.)
Alınması gereken önlemler
* Halkın ve çevrenin korunması gereği, büyük kazalara potansiyel alanlar için bütünlüklü ve sistematik bir yaklaşım zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır.
* Bu tür tesislere ruhsat verilmeden önce Tank Kapasitesi ve Tank Operasyon Emniyet Mesafeleri göz önüne alınarak tesis yerleşim planının uygunluğu arazinin büyüklüğü ile birlikte ele alınarak, proje aşamasından başlayarak denetlenmelidir.
* Tesis, işletme ruhsatı almadan önce de mühendislik standartlarına uygunluğu denetlenmelidir.
Acil Müdahale Planı, Yönetim Sistemleri
* Kaza meydana geldikten sonra alınacak önlemleri içeren Acil Planların yeterli olmadığı unutulmamalıdır. Bütün firmalar İSEÇ (İşçi Sağlığı, Emniyeti ve Çevre) Yönetim Sistemlerini oluşturmalı, risk analizlerini yapmalıdır.
* Risk analizlerinin sonucunda görülen eksikliklerin İyileştirme Planları ile giderilmesi sağlanmalıdır.
Bu tür firmalar, İş Emniyeti, Sağlığı ve Çevre konularında uygun ve emniyetli faaliyetlerde bulunabilmek için uzman personel istihdam etmelidir. Tesislerin kontrol ve denetimlerinde mutlaka İş Emniyeti ve Mühendislik standartları, İyileştirici Eylem Planları, Acil Durum Planları ve Eğitim Planları ile bunların gerçekleştirilme seviyeleri sorgulanmalıdır.
* Bölgedeki ilgili kurum ve kuruluşların işbirliğini sağlayacak çözüme planlı ve koordineli yaklaşmak gerektiği ön plana çıkartılmalıdır. İşletmeler acil durum ekipleri örgütleyerek gerekli eğitimi almaları sağlanmalıdır.
Bağımsız denetim kurumları
* Tüm denetim süreçlerinde bağımsız denetim kurumu işlevindeki kuruluşlara yer verilmelidir. TMMOB ve bağlı Odaları sahip oldukları, bilgi birikimleri ve uzmanlık alanlarında kamu çıkarlarının korunması misyonuyla bu süreçlerde yer alabilmelidirler.
* Her türlü parlayıcı, patlayıcı maddeyi taşıyan karayolu tankerleri, ülkemizde karayollarında "canlı bomba" niteliğinde dolaşmakta halkın can ve mal güvenliğine ve çevresel değerlere karşı büyük tehdit oluşturmaktadırlar. Denetimsiz olan bu araçlar tarafsız ve bağımsız kuruluşlarca periyodik olarak denetlenmelidir.
Ø Rafineri veya dolum istasyonlarında akaryakıt, madeni yağ, asfalt ve LPG dolumu yapacak tanker sürücüleri mutlaka bir eğitimden geçirilmelidir. Eğitim sonunda verilecek teknik emniyet sertifikası olmayan tanker sürücülerine dolum yapılmamalıdır. (BB/NK)