Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (SAMER) araştırmasına göre, Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı 16 ilin yüzde 86'sı süreci desteklerken, statü, anadil, özerklik, genel af, Öcalan'a özgürlük talepler arasında yer alıyor.
Barış süreci ve barış sürecinin aktörlerine olan güvenirliliği ölçmek, başkanlık sistemi ve yeni anayasaya ilişkin beklentileri tespit etmekti. Araştırmayı SAMER Koordinatörü Welat Ay, Cezayir Toplantı Salonu'nda tanıttı.
Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Adıyaman, Ağrı, Bingöl, Btlis, Hakkari, Diyarbakır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Urfa, Van, Batman, Şırnak, Iğdır'da 6-12 Nisan tarihleri arasında yapılan araştırmada 3433 hanede yüz yüze görüşmeler yapıldı.
Yüzde 60'ı dine öncelik veriyor
Araştırmadan satır başları:
* Yüzde 82,2'si kimliğini Kürt , yüzde 5,5'i Türk, yüzde 3,4'ü Arap ve yüzde 0,1'i de Roman olarak tanımladı.
* Yüzde 61,6'sı kimliğini öncelikle olarak din ile tanımladı. Yüzde 19,5'i için kimlik daha öncelikliyken, yüzde 9,6'sı için vatandaşlık, yüzde 3,4'ü için siyasi görüş, yüzde 3,2'si için memleket kimlik tanımlamalarında öncelikli.
Yüzde 48'i ayrımcılığına uğradı
* Yüzde 58,6'sı Türkiye'de etno-kültürel farklılıklara karşı baskı uygulandığını düşünüyor; yüzde 48,1'i etnik kimliğinden, yüzde 40,2'si ise siyasi görüşünden, yüzde 32,6'sı konuştuğu dil ya da şive nedeniyle ayrımcılığa uğradığını belirtti.
* Yüzde 64,2'si Türkiye'nin en önemli sorununu Kürt sorunu, yüzde 26'sı işsizlik, yüzde 4,3'ü yoksulluk, yüzde 1,9'u ekonomi ve yüzde 1,3'ü kadına yönelik şiddet olarak görüyor.
Yüzde 86'sı ortak yaşam diyor
* Yüzde 86,5'i Türk ve Kürtlerin ortak yaşam imkânının bulunduğunu düşünüyor. Yüzde 76'sı Abdullah Öcalan'ı Kürtlerin temsilcisi olarak görüyor. Yüzde 86,9'u Abdullah Öcalan ile başlatılan görüşmeleri desteklediğini belirtiyor.
* Yüzde 86,6'sı PKK'nin ateşkes ilanını olumlu değerlendiriyor. Yüzde 53,8'i hükümetin Kürt sorununun çözümüne dair somut projeleri olduğunu düşünüyor.
Müzakerenin talepleri
* Yüzde 87,1'i Kürtlerin statüsünün tanınmasının, yüzde 87,4'ü anadilde eğitimin, yüzde 80,6'sı Kürtçenin resmi dillerden biri olarak kabul edilmesinin, yüzde 78,7'si demokratik özerkliğin, yüzde 81,9'u genel affın, yüzde 77,4'ü Abdullah Öcalan'ın özgürlüğünün, yüzde 83,6'sı yerel yönetimlerin güçlendirilmesi talebinin müzakere sürecinde yer almasını istiyor.
En büyük güven Öclan'a
* Sorunun çözümü için yüzde 53,8'i Abdullah Gül'e, yüzde 53,1'i Recep Tayyip Erdoğan'a yüzde 32,2'si TBMM başkanı Cemil Çiçek'e, üzde 4,4'ü CHP lideri Kemal Kıhçdaroğlu'na, yüzde 3'ü de MHP lideri Devlet Bahçeli'ye, yüzde 71,2'si BDP eş genel başkanları Selahattin Demirtaş ve Gülten Kışanak'a, yüzde 72,6'sı DTK eş başkanları Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk'a , yüzde 74,7'si Abdullah Öcalan'a güveniyor.
Yüzde 60'ı başkanlığı destekliyor
* Yüzde 87,3'ü yeni anayasanın Kürt sorunun çözümüne ilişkin yasal zemin hazırlaması yönünde görüş bildirdi. Yüzde 49,3'ü yeni anayasadaki vatandaşlık tanımının tüm etnik ve inançsal kimliklere vurgu yapmasını, yüzde 32,7'si bütün etnik ve inançsal kimliklerden arındırılmış yüzde 13,9'u ise anayasadaki vatandaşlık tanımının mevcut haliyle devam etmesi yönünde görüşlerini aktardı.
* Araştırma grubunda başkanlık sisteminin ne olduğunu bildiğini belirtenlerin yüzde 60,3'ü başkanlık sistemini desteklediğini belirtti. (NV)
