15 yıl ömür biçilen Harmandalı çöplüğü 30 yıldır kullanılıyor
* Fotoğraf: change.org, Kaynak: Mezopotamya Ajansı
Haberin İngilizcesi için tıklayın
İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne (İZBB) ait Çiğli ilçesindeki Harmandalı Çöp Depolama Alanı, 1992 yılında 15 senelik bir ömür biçilerek kuruldu; ancak kurulmasının üzerindne 30 yıl geçmesine rağmen faaliyetlerine devam ediyor.
Çöp depolama alanında son yıllarda toprak kayması ve yarılmalar oluşmaya başlarken, bugüne kadar kaymadan etkilenen 17 ev ile bir hayvan ağılı can ve mal güvenliği olmadığı gerekçesiyle boşaltıldı.
Bölge açısından çevresel riskler oluşturan çöplüğün kapatılması için Cumhuriyet Mahallesi sakinleri 24 Ağustos 2022'de İdare Mahkemesine dava açtı.
Türk Mimar ve Mühendis Odalar Birliği'ne (TMMOB) bağlı odalar ve Çiğli Kent Konseyi'nin çöplüğe dair raporlarına rağmen herhangi bir adım atılmadı.
30 Ekim 2020'de yaşanan deprem ve 2021'deki şiddetli yağışlar bölgedeki heyelan riskini tetiklerken, bölgenin Afete Maruz Bölge ilân edilmesi gerektiği birçok kez vurgulandı. Ancak Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) İl Müdürlüğü, gerekli koşullar sağlanamadığı için bölgenin Afete Maruz Bölge ilân edilemeyeceği yönünde karar verdi.
Yarılmalar başladı
Çiğli Çevre Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı İbrahim Büyükgöl, Harmandalı çöplük alanında yaşanan sorunları ve yaşanacak felaketlerin "acilen önüne geçilmesi" gerektiğini söyleyerek şöyle dedi:
"Son yıllarda artık dağlar çöpü kabul etmiyor, yarılmalar ve toprak hareketliliği başladı. 2020 yılında da yedi aile, evlerinin temeli yarıldığı için evlerini boşaltmak zorunda kaldı. Tepki sonucu ailelere bir kira yardımı yapılacak denildi. Ama ailelerin barınma sorunu halen çözülmüş değil.
"Toprağın yerleşim alanlarına kayma riski bulunuyor. Yine metan gazının patlama riski var. Yüzlerce insan ölebilir. Bu insanların gidecek başka yerleri yok. Zamanında oraları imara açanlar, raporlara rağmen önlem almayanlar bundan sorumlu. Eğer önlem alınmazsa her an Ümraniye patlaması gibi bir durum yaşanabilir."
Halk sağlığı sorunu
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın toprak kaymasının çöpün meydana getirdiği basınç sonucu olduğunu açıkladığını aktaran Büyükgöl, hükümetle İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin tesisle ilgili iş birliği içinde olduğunu söyleyerek şöyle dedi:
"Zamanında Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) yapılmadan kullanıma açılan alanın şimdi vahşi bir depolama alanına dönüştüğü görülüyor. Beton havuzlara dökülmesi gereken tıbbi atıklar toprağa atılıyor. Yine kimyasal atıklar da buraya atılıyor.
"Harmandalı çöplüğünün havaya karıştırdığı gazlar, martıların çöpten aldığı kimyasalların hem toprağa hem denize bulaşması riskin oluşturuyor. Bu bölgede yediğimiz sebze, meyve ve balıkla çöpten etkilenerek zehirleniyoruz. Bölgede yaşayan insanlarda son 10 yılda kanser vakalarının arttığını biliyoruz. Bu da gösteriyor ki çöpteki kimyasallar hem dip sularını hem havayı hem de tarım ürünlerini zehirliyor."
Çiğli halkının sesini duyun
18 Ekim 2021'de Çiğli Belediyesi, İZBB ve Çiğli Kaymakamlığı'na bölgeyle ilgili bir rapor sunduklarını belirten Büyükgöl:
"Bugüne kadar bu taleplere bir çözüm üretilmedi. Kentlerin plansız olarak büyümesi ve nüfus yoğunluğunun yaşanması halk sağlığını olumsuz etkiliyor. Cumhuriyet Mahallesi muhtarı ile birlikte çöplüğün kapatılması için İdare Mahkemesi'ne dava açıldı.
"Türkiye'de mahkemeler ağır aksak hareket ediyor. Gecikmeler sonrası verilen kararlar da kayıpları karşılamayabilir. Dava devam ediyor. Çiğli halkının çığlığını kimse duymuyor. Yarın yaşanacak herhangi bir faciada hepimiz sessizliğimizle, sorumluluk sahibi oluruz."
Sıfır atık projesi üretilmeli
Belediyenin yeni alan aramak için Karşıyaka, Torbalı ve Menemen'de girişimlerde bulunduğunu da anımsatan Büyükgöl "Bizim amacımız buradan kaldırıp başka bir tarafta bu tahribatın oluşması değil. Sıfır atık projesi üretilmesi lazım. Hiçbir maliyet canlı sağlığının üstünde değil. Bunu da yapamıyorlarsa her ilçe kendi çöpünü kendi sınırları içinde bertaraf etmenin yoluna gitsin. Çünkü artık bugünden yarına ertelenecek bir durum yok," diye belirtti.
Türkiye'nin kendi çöp sorununa çözüm bulamazken Avrupa'dan çöp ithal ettiğini de sözlerine ekleyen Büyükgöl, sözlerini şöyle sonlandırdı:
"İzmir'in tek çöp sorunu burası da değil, Gaziemir'de bir fabrika bahçesine gömülü olan nükleer atıklara yıllardır bir çözüm bulunamadı. Bunlar dururken deprem sonrası ortaya çıkan inşaat atıkları da Güzelbahçe ilçesinde açık alana döküldü. Rant uğruna bu doğa alanları tehdit altında. Sadece insanların değil, bütün canlıların buralardan faydalanması gerekiyor."
* change.org'da devam eden "Harmandalı (Çiğli) çöplüğü kaldırılsın!" başlıklı imza kampanyasına erişmek için tıklayın.
(TY)
