Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan Maden İşletmeleri Değerlendirme Raporu’na göre, maden işletmelerindeki teftişler sonucunda 19 ildeki 142 işyerinden sadece 18 işyerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden noksanlık olmadığı saptandı.
Bakanlığın İş Teftiş Kurulu’nun geçen yıl açıklanan 132 sayfalık yıllık rapora göre, 142 işletmeden 124’ünde noksanlıklar var.
“Üretim baskısını artıran yöntemler”
Manisa’da teftiş edilen sekiz maden işletmesinden de sadece üçü noksansız bulundu.
Raporda, “üretim baskısını artıran ve iş sağlığı ve güvenliğini ikinci plana iten çalışma yöntemleri terk edilmeli” değerlendirilmesi yapıldı.
“Çalışanların iş güvenliğine aktif katılımının sağlandığı, iş sağlığı ve güvenliğinin işyerinde yapılan tüm çalışmaların merkezinde olduğu bir yaklaşım benimsenmeli.”
İş güvenliğinde 876 ayrı noksanlık
Bakanlığın Temmuz 2013 tarihli raporu için, yeraltı madenleri, yeraltı kömür işletmeleri ve yerüstü madenlerinde 2012 yılı içerisinde teftiş yapıldı.
Tüm teftişler sonucunda 620 yeni noksanın yanı sıra bir önceki teftişten devam eden altı noksan ve teftiş sırasında giderilmesi sağlanan 250 noksan olmak üzere toplam 876 noksan husus tespit edildi.
Doktor ve güvenlik uzmanı noksan
Teftiş yapılan toplam 142 işyerinden 30’u 50’den fazla işçi çalıştırıyor.
Bu 30 işyeri, doktor ve iş güvenliği uzmanı çalıştırmak ve iş sağlığı ve güvenliği kurulu ve birimi oluşturmak zorundayken yedisinde işyeri hekimi, 13’ünde iş güvenliği uzmanı yok.
Mekanik-elektrikli ekipman eksik
Teftişlerde en sık rastlanan eksiklikler, rastlanma sıklığına göre şöyle:
* Mekanik-elektrikli ekipman ve tesisler
* İş sağlığı ve güvenliği organizasyonu
* Eğitim ve denetim
* Genel çalışma şartları
* Sağlık gözetimi
* Kurtarma
* Sosyal tesisler
* Yangın ve patlama
* Ulaşım yolları ve nakliyat
Elektrik tesisatı uygun değil, acil eylem planı yok
Ayrıca işyerlerinde mevzuata aykırı işlemlerin bazıları da şöyle:
* İşçilere iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmiyor.
* İşyerinde tehlikeler tanımlanarak önlemler değerlendirilmiyor.
* İşyerindeki elektrik tesisatı ile makina ve tezgâhların gövde güvenlik topraklamalarının kontrol belgesi yok ya da uygun değil.
* Elektrik tesisatı (fiş, priz vb.) uygun değil.
* Elektrikli ve mekanik ekipmanların bakım ve kontrol belgesi yok.
* Havalandırma yetersiz.
* Acil eylem planı hazırlanmamış.
* Kurtarma planı hazırlanmamış.
Mesleki eğitim “gereksiz maliyet ve zaman kaybı”
Raporda, madencilik ve sorunların nasıl düzeltilebileceğine ilişkin de şu tespit ve öneriler yer aldı:
* Madencilik sektöründe istihdam edilen işçilere yeterli mesleki eğitimin verilmediği, bu doğrultuda gerekli altyapının oluşturulmadığı gözlendi. Maden işbaşı eğitimi ve hizmet içi eğitim şartı mevzuatta öngörüldüğü ölçüde yerine getirilmiyor. İşverenlerce eğitim “zaman kaybı ve gereksiz yere katlanılan bir maliyet” olarak algılanıyor.
* Maden işletmelerinde karşılaşılabilecek bütün riskleri değerlendirerek sistematik tedbirler alınmasını sağlamaya yönelik iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kurulmasında ve dolayısıyla risklerin önceden değerlendirilerek önlenmesinde ciddi eksiklikler var.
* Sadece iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasına yönelik yaptırımların devreye konulması, iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması yönünde geçici bir iyileşmeye neden olur ve sorunun çözümüne yönelik sürdürülebilirliğe bir katkı sağlamaz. Bu ancak, madencilik süreçlerinin tamamının düzeltilmesiyle sağlanabilir. (AS)
