132 Ülkede İşkence, 28 Ülkede Kayıplar
Bugün açıklanan yıllık rapor "Evrensel değerlerle savaş: Silahlı gruplar ve devletlerin saldırıları güvensizlik, korku ve bölünmeyi alevlendiriyor" başlığıyla verildi.
Türkiye, yargısız infaz, işkence ve kötü muamele, silahlı muhalif grupların sivillere karşı gerçekleştirdiği ihlaller ve düşünceyi suç sayma vakalarının bildirildiği ülkeler arasında yer aldı.
UAÖ raporuna göre, Afrika ülkeleri, İsrail-Filistin, Irak ve Cezayir birçok ihlal kategorisinde yer aldı; 132 ülkede devlet görevlilerinin yaptığı işkence ve kötü muamele vakalarına rastlandı.
Raporda, insan hakları ihlallerinin görüldüğü ülkeler şöyle sıralandı:
Yargısız infaz
Uluslararası Af Örgütü'nün (UAÖ) raporunda, geçtiğimiz yıl 47 ülkede "yargısız infazlar" yapıldığı belirtiliyor. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu ülkeler şöyle sıralanıyor:
* Afrika: Angola, Burundi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etyopya, Fildişi Kıyıları, Kamerun, Kongo Cumhuriyeti, Liberya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda
* Asya: Hindistan, Malezya, Nepal, Tayland, Endonezya, Kambodya, Kuzey Kore, Filipinler
* Amerika: Belize, Brezilya, Kolombiya, Dominik Cumhuriyeti, Guyana, Haiti, Jamaika, Meksika, Venezuela, Guatemala, Honduras, Bolivya
* Avrupa ve Orta Asya: Avusturya, Bulgaristan, Fransa, Almanya, Makedonya, Portekiz, Rusya Federasyonu, İspanya, Türkiye, Türkmenistan, Ukrayna, Birleşik Krallık, Özbekistan
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Irak, İran, İsrail/İşgal Altındaki Topraklar, Filistin Yönetimi
Kayıplar
UAÖ, 2003'te 28 ülkede "insanların devlet görevlileri tarafından 'kayıp' edildiğini" belirtiyor:
* Afrika: Angola, Burundi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etyopya, Fildişi Kıyıları, Kongo Cumhuriyeti, Liberya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda
* Asya: Hindistan, Endonezya, Nepal, Filipinler, Pakistan
* Amerika: Kolombiya, Meksika
* Avrupa ve Orta Asya: Belarus, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Rusya Federasyonu, İspanya
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Irak, İsrail/İşgal Altındaki Topraklar, Kuveyt, Libya, Suudi Arabistan, Suriye
İşkence ve kötü muamele
Raporda, 132 ülkede güvenlik güçleri, polis ve diğer devlet görevlilerinin işkence ve kötü muamele yaptığı bilgileri geldiği açıklandı.
İşkence ve kötü muamele olaylarının yaşandığı ülkeler arasında Türkiye de var:
* Afrika: Angola, Burundi, Kamerun, Çad, Komoros, Kongo Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Fildişi Sahili, Ekvator Ginesi, Eritre, Etyopya, Gambiya, Gine, Gine-Bissau, Kenya, Liberya, Madagaskar, Moritanya, Malavi, Mozambik, Namibya, Nijer, Nijerya, Ruanda, Senegal, Güney Afrika, Sudan, Swaziland, Togo, Uganda, Zambiya, Zimbabve
* Asya: Afganistan, Bangladeş, Kambodya, Çin, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kore Cumhuriyeti, Hindistan, Endonezya, Japonya, Laos, Malezya, Maldivler, Moğolistan, Myanmar, Nepal, Pakistan, Filipinler, Singapur, Solomon Adaları, Sri Lanka, Tayvan
* Amerika: Arjantin, Bahamalar, Belize, Bolivya, Brezilya, Kanada, Şili, Kolombiya, Ekvador, Guyana, Haiti, Honduras, Jamaika, Meksika, Nikaragua, Paraguay, Peru, Surinam, Trinidad ve Tobago, ABD, Uruguay, Venezuela
* Avrupa ve Orta Asya: Arnavutluk, Ermenistan, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Fransa, Gürcistan, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Kazakistan, Kırgızistan, Latviya, Litvanya, Makedonya, Moldova, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan ve Karadağ, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, Ukrayna,
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Bahreyn, Mısır, İran, Irak, İsrail ve İşgal Altındaki Topraklar, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Libya, Fas/Batı Sahra, Filistin Yönetimi, Katar, Suudi Arabistan, Suriye, Tunus, BAE, Yemen
"Düşünce suçu"
UAÖ, 2003'te aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 44 ülkede "düşüncelerinden dolayı insanların hapsedildiğini" söylüyor:
* Afrika: Burundi, Kamerun, Çad, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Eritre, Gine, Liberya, Ruanda, Togo
* Asya: Butan, Çin, Nepal, Endonezya, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kore Cumhuriyeti, Maldivler, Myanmar, Tayland, Vietnam
* Amerika: Küba, Peru, Meksika
*Avrupa ve Orta Asya: Ermenistan, Belarus, Finlandiya, Rusya Federasyonu, Türkiye, Türkmenistan, Ukrayna
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Mısır, İran, Irak, İsrail/İşgal Altındaki Topraklar, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Libya, Fas/Batı Sahra, Suudi Arabistan, Suriye, Tunus, Yemen
Keyfi gözaltılar
Raporda, 58 ülkede "insanların keyfi gözaltına alınarak gerekçesiz ve mahkemeye çıkarılmaksızın gözaltında tutulduğu" belirtiliyor:
* Afrika: Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Fildişi Kıyıları, eritre, Etyopya, Gine-Bissau, Kenya, Madagaskar, Malawi, Moritanya, Nijer,Nijerya, Ruanda, Senegal, Sierra Leone, Somali, Swaziland, Tanzanya, Togo, Uganda,
* Asya: Afganistan, Bangladeş, Brunei Darussalam, Çin, Hindistan, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti , Malezya, Maldivler, Myanmar, Nepal, Pakistan, Papua Yeni Gine, Singapur, Sri Lanka, Vietnam
* Amerika: Kolombiya, Küba, Jamaika, ABD
* Avrupa ve Orta Asya: Birleşik Krallık
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Mısır, İran, Irak, İsrail/İşgal Altındaki Topraklar, Lübnan, Libya, Fas/Batı Sahra, Filistin Yönetimi, Suudi Arabistan, Suriye, Tunus, BAE, Yemen
Ölüm cezası
UAÖ raporuna göre 2003'te 63 ülkede ölüm cezası verildi:
* Afrika: Burkina Faso, Burundi, Kamerun, Çad, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etyopya, Gana, Malawi, Nijerya, Ruanda, Somali, Sudan, Swaziland, Tanzanya, Uganda, Zambia
* Asya: Bangladeş, Çin, Hindistan, Endonezya, Japonya, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Laos, Malezya, Myanmar, Pakistan, Papua Yeni Gine, Filipinler, Samoa, Singapur, Sri Lanka, Tayvan, Tayland, Vietnam
* Amerika: Bahamalar, Belize, Küba, Guatemala, Guyana, Jamaika, Meksika, Saint Lucia, Trinidad ve Tobago, ABD
* Avrupa ve Orta Asya: Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Mısır, İran, Irak, Ürdün, Katar, Kuweyt, Lübnan, Fas/Batı Sahra, Filistin Yönetimi, Suudi Arabistan, BAE, Yemen
Bu yıl 28 ülkede ölüm cezaları infaz edildi:
* Afrika: Botswana, Çad, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Somali, Sudan, Uganda, Zimbabwe
* Asya: Bangladeş, Japonya, Çin, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Moğolistan, Pakistan, Singapur, Tayvan, Tayland, Vietnam
* Amerika: Küba, ABD
* Avrupa ve Orta Asya: Belarus, Mısır, Kazakistan, Özbekistan
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: İran, Irak, Ürdün, Suudi Arabistan, Yemen
Silahlı grupların insan hakkı ihlalleri
UAÖ raporuna göre, geçtiğimiz yıl 35 ülkede silahlı muhalif gruplar sivillerin rasgele ve planlı öldürülmesi, işkence ve adam kaçırma ya da rehine alma gibi ağır insan hakları ihlalleri gerçekleştirdi.
Silahlı gruplar tarafından şiddet eylemleri ve öldürmelerin gerçekleştirildiği 34 ülke şöyle:
* Afrika: Angola, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Fildişi Sahili, Etyopya, Liberya, Senegal, Somali, Sudan, Uganda
* Asya: Afganistan, Hindistan, Endonezya, Laos, Nepal, Pakistan, Filipinler, Solomon Adaları, Sri Lanka
* Amerika: Kolombiya, Haiti
* Avrupa ve Orta Asya: Makedonya, Rusya Federasyonu, Sırbistan ve Karadağ, İspanya, Türkiye, Birleşik Krallık
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Irak, İsrail/İşgal Altındaki Topraklar, Fas/Batı Sahra, Suudi Arabistan, Filistin Yönetimi
Raporda, 2003'te silahlı grupların 18 ülkede "işkence ve kötü muamele yaptığı" belirtiliyor:
* Afrika: Angola, Burundi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Fildişi Sahili, Liberya, Senegal, Somali, Sudan, Uganda
* Asya: Afganistan, Hindistan, Endonezya, Nepal, Solomon Adaları, Sri Lanka
* Amerika: Kayıt yok
* Avrupa ve Orta Asya: Birleşik Krallık
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Irak
UAÖ'ye göre, geçtiğimiz yıl silahlı gruplar 16 ülkede adam kaçırma ve rehine alma fiilleri işledi:
* Afrika: Burundi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Liberya, Senegal, Somali, Sudan, Uganda.
* Asya: Afganistan, Endonezya, Nepal, Filipinler, Sri Lanka
* Amerika: Kolombiya, Peru
* Avrupa ve Orta Asya: Kayıt yok
* Orta Doğu ve Kuzey Afrika: Cezayir, Irak.(EÜ/BB)