Cumartesi Anneleri / İnsanları Galatasaray Meydanı’ndaki 598. buluşmalarında 12 Eylül darbesinin 36 yıldönümü nedeniyle başta Cemil Kırbayır olmak üzere darbe dönemi kaybedilenlerin akıbetini sordu.
Cumartesi Anneleri / İnsanları her yıl Eylül ayının ikinci haftasında olduğu gibi bu hafta da "12 Eylül askeri darbesi ve 12 Eylül'ün işkencehanelerinde kaybedilenler unutulmasın" dedi.
Kırbayır Ailesi’nin avukatı Eren Keskin, Berfo Kırbayır’ın oğlunun kemiklerine kavuşamadan 105 yaşında hayatını kaybettiğini hatırlatarak, "Devlet en büyük yalanı analara söyledi" dedi ve Cemil Kırbayır’ın kaybedilmesine ilişkin hala bir dava açılmadığına dikkat çekti.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Gözaltında Kayıplara Karşı Komisyon’un bu haftaki basın açıklamasını 12 Eylül döneminin kayıplarından Hayrettin Eren'in kardeşi İkbal Eren okudu.
“12 Eylül sürüyor; Cemil Kırbayır nerede” denilen açıklamada özetle şu ifadelere yer verildi:
“Cezasızlık zırhı kaldırılmalı”
“12 Eylül darbecileri, darbe sürecinde yaşanan insan hakları ihlallerinin ve işlenen suçların failleri olarak yargılanmalıdır.
“Darbecilerin ve onların hukuk dışı, demokrasi ve insanlık düşmanı emirlerini uygulayanların üzerindeki cezasızlık zırhları kaldırılmalıdır.
“Darbe sürecinde yaşananlar açığa çıkartılmalı ve lanetlenmelidir. Darbe ile hesaplaşan ülkelerde olduğu gibi bu topraklarda da devleti yönetenler ‘Darbe devlet terörüdür, bir daha asla!’ demelidir. Aksi halde bu topraklarda darbeci gelenek yaşamaya devam edecek.
“36 yıldır söyledik…”
“36 yıldır söyledik, söylemeye devam edeceğiz; darbeler ve darbe tehditlerinden kurtulmanın yolu toplumsal sorunlara demokratik yöntemlerle çözüm üretecek devlet yapılanması inşa etmekten geçer.
“Darbeler ve darbe tehditlerinden kurtulmanın yolu insan haklarına dayanan hukuk devleti yapılanması inşa etmekten geçer.
“İktidarlarını sürdürmek için, ‘güvenlik’ ve ‘terör’ bahanesiyle hukuksuzluğu ve şiddeti derinleştiren iktidarlar darbelere davetiye çıkartır.
“12 Eylül’ün ilk gözaltında kaybı”
“Bu hafta 12 Eylül darbesinin ilk gözaltında kaybı Cemil Kırbayır’ı unutmadık demek için buluştuk.
“Kırbayır ailesi Ardahan’ın Göle ilçesindeki Okçu köyünde yaşıyordu.12 Eylül askeri darbesinin ertesi günü olan 13 Eylül 1980 tarihinde askerler Kırbayır ailesinin evine baskın düzenledi. Kars Eğitim Enstitüsü’nde öğrenci olan oğulları Cemil Kırbayır’ı gözaltına aldı.
“Cemil, önce Göle’ye, oradan da Kars Askeri Gözetimevi’ne getirildi. İşkencehaneye dönüştürülen okulu Eğitim Enstitüsü’nde işkence ile sorgulandı. Onu işkencede koma halinde gören çok sayıda tanık vardı ama ailesine ‘Firar etti, onu bir daha bize sormayın’ denildi ve Cemil’den bir daha haber alınamadı.
“Kaybedenler tespit edildi ama…”
“Ailenin ve İHD’nin ısrarlı takibi ile 2011 yılında hazırlanan TBMM İnsan Hakları Komisyonu raporunda; Cemil Kırbayır’ın gözaltında öldürüldüğü ve bedenin bilinmeyen bir şekilde yok edildiği kararına varıldı.
“Raporda kaybetme suçuna karışan asker, polis ve MİT mensuplarının açık kimlikleri yer aldı. Komisyon tüm belge, bilgi ve beyanları göndererek Kars Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulundu. Kars Cumhuriyet Başsavcılığı 5 yıldır sorumlular hakkında dava açmadı.
“Cemil Kırbayır dosyası İHD avukatı Eren Keskin aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne ve İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşındı. İnsan Hakları Mahkemesi Kırbayır dosyasında kabul edilebilir kararı verdi.” (EKN)
* Fotoğraf: Beyza Kural
