Kutlamalar nedeniyle Emniyet Müdürlüğü'nde izinler kaldırılırken, kritik bölgelerde yoğun güvenlik önlemleri alındı.
1 Mayıs kutlamasının "güvenlik yönünden sakıncalı görüldüğü" yerler şöyle: Mersin, Diyarbakır, Kars, Muş, Tunceli, Bitlis, Bingöl, Siirt, Osmaniye, Batman ve Muğla'nın Milas ilçesi.
Diyarbakır: 1980'den sonra ilk gösteri
Diyarbakır, 1 Mayıs'ta, 1980 sonrasında ilk kez izinsiz gösterilere sahne oldu.
"Olağan Üstü Hal Bölgesi yasası" gerekçe gösterilerek yasaklanan 1 Mayıs kutlamalarında, resmi rakamlara göre 20 kişi, resmi olmayan açıklamalara göre 50 kişi gözaltına alındı. Onlarca kişi, polisin gösterilere coplu müdahalesi sırasında yaralandı.
1 Mayıs kutlamalarının yasaklandığı Diyarbakır'da polis sabah saatlerinden itibaren yoğun güvenlik önlemi aldı. HADEP Merkez İlçe Şubesi'nin bulunduğu Bağlar Dörtyol çevresi polis ablukasına alındı. Gerginliğin yüksek olduğu kentte, aramalar ve polis kontrolleri sıklaştırıldı.
Tertip Komitesi'nin miting alanı olarak belirlediği Dağ Kapı, Dalokay Yer Altı Çarşısı Üstü çevresini kuşatan polis, alana girişleri kontrol altına aldı.
Polisten sert müdahale
Ofis semtindeki Belediye Konukevi önünde toplanan Halkın Demokrasi Partisi'nden (HADEP) 100 kişilik bir grup, yürüyüş yapmak istedi. Polisin müdahalesiyle dağılan grup, daha sonra aynı semtteki Gevran Caddesi'nde bir araya geldi. Slogan atıp yürüyüş yapan gruba polis coplarla müdahale etti. Çok sayıda kişi cop darbeleri nedeniyle baygınlık geçirdi, gözaltına alındı.
Öğrenciler ve kadınlar da sokakta
Öğlen saatlerinde Ofis'te toplanan Emeğin Partisi(EMEP), Yol-İş ve Devlet Su İşleri (DSİ) işçilerinden oluşan 200 kişilik bir gruba da polis coplarla müdahale etti.
Gürsel Caddesi'nde de gençler ve HADEP'li kadınlardan oluşan 100 kişilik bir grup, "Biji Apo" sloganlarıyla yürüdü. Yaklaşık 200 metre yürüyen gruba polis müdahale etti. Bağlar Sağlık Ocağı yakınlarında yürüyüş yapmak isteyen bir grup da polisin engellemesiyle dağıldı.
Sendika temsilcileri açlık grevinde
Bu arada, Türk-İş'e bağlı sendikalar Türk-İş 7. Bölge temsilciliği önünde basın açıklaması yapmak istedi. Polisin engellemesi üzerine sendika binasında bir basın açıklaması yapan 7. Bölge Temsilcisi Ramazan Ulaş, yasaklamayı kınadıklarını ve bütün temsilcilerle birlikte 1 günlük açlık grevine başladıklarını söyledi.
Belediye Başkanları 1 Mayıs'ı kutladı
HADEP'li belediye başkanları, belediye işçileriyle birlikte 1 Mayıs'ı kutlayıp halay çekerken, Diyarbakır SSK ve Devlet Hastaneleri'nde öğle paydosunda toplanan işçiler ve KESK'e bağlı sendikalara bağlı memurlar halay çekti, alkışlarla 1 Mayıs'ı kutladı.
İHD açıklaması
Olaylı 1 Mayıs kutlamalarının ardından, İHD Diyarbakır Şubesi bir basın açıklaması yaptı. İHD Genel Başkan Yardımcısı ve Diyarbakır Şube Başkanı Osman Aydemir imzasıyla yayınlanan açıklamada, "1 Mayıs kutlamalarını yasaklayarak halkın güvenlik güçleriyle karşı karşıya getirmesi" kınandı:
"Birazcık sağduyu ile korunacak olan kamu güvenliği, yasaklama pratiğine kurban edildi. Kamu güvenliğini yasaklama pratiği ile sağlamaya çalışan idare anlayışının oluşturduğu ve hiç kimsenin hoşnut olmadığı bir tablo yaşıyoruz."
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
* Diyarbakır, OHAL yönetiminde olağandışı bir günü yaşıyor. Tüm kentin sokakları, olağandışı güvenlik tertibatı ve teyakkuz halinde bekletilen güvenlik personelince gözetim altında tutuluyor.
* Sokaklar güvenlik personeli ile karşı karşıya gelen işçiler, kamu emekçileri, genç, yaşlı, erkek, kadın kent ahalisi ile dolu. Birazcık sağduyu ile korunacak olan kamu güvenliği yasaklama pratiğine kurban edildi. Kamu güvenliğini yasaklama pratiği ile sağlamaya çalışan idare anlayışının oluşturduğu ve hiç kimsenin hoşnut olmadığı bir tablo yaşıyoruz.
* Yasaklama ile kamu güvenliği sağlanmadığı gibi kent atmosferi de gerildi.
* Barış içinde Diyarbakır'da 1 Mayıs gerilimsiz bir şekilde güvenlik personeli, işçiler, emekçiler, kısacası yurttaşlarımız karşı karşıya gelmeden kutlanamaz mıydı?
* Bize göre mitinge izin verilseydi gerilim olmayacak, arbede yaşanmayacak, gözaltılar olmayacak, trafik aksamayacak kent ahalisi barış içinde tüm çalışanların, emekçilerin bayramını kutlamış olacaktı.
* Demokratik bir hakkın kullanımını insan onuruna aykırı yasaklarla engellemek kamu güvenliğine katkı sunmaz. Kentimizde de görüldüğü gibi kamu güvenliği sağlanmadı. Oluşturulan gerilim tablosu ve yer yer arbede ile insanlarımızın onuru çiğnendi.
* Biz insan hakları savunucuları, OHAL yönetim usulü ve antidemokratik yasakların insan onuruna aykırılığına dikkat çekiyoruz. İdareyi yurttaşlarımızın örneğin Newroz'da gösterdikleri sağduyuya güvenmeye davet ediyoruz. Yasaklamayı, müdahaleyi, yaşatılan gerilimi ve oluşturulan tabloyu protesto ediyoruz.
* Gözaltına alınanların bir an önce serbest bırakılmasını bekliyoruz.
Tunceli: 20 kişi gözaltında
Valiliğin 1 Mayıs kutlamalarına izin vermediği Tunceli'de de polis yoğun güvenlik önlemi aldı. Çok sayıda polis, daha önce kutlamaların yapılacağının duyurulduğu Cumhuriyet Meydanı'nın çevresini kuşattı. Meydan ve çevresindeki caddeler panzerler ve köpekli polislerle kontrol altına alındı. Meydan, sabah saatlerinden itibaren polis helikopterleriyle izlendi.
İşçi ve memur sendikaları, demokratik kitle örgütleri ile EMEP, HADEP ve ÖDP'nin oluşturduğu İl Demokrasi Platformu, öğle saatlerinde Cumhuriyet Meydanı'nda basın açıklaması yapmak istedi.
Ortak basın açıklamasının yapılacağı Cumhuriyet Meydanı'na üç ayrı koldan girmek isteyen Köy Hizmetleri, TEDAŞ ve Karayolları işçileri, alana sokulmadı. Her grup, bulunduğu yerde basın açıklaması yapma kararı aldı. Ancak, açıklamaya polis, coplarla müdahale etti. Müdahale sonunda, 20 kişi gözaltına alındı, çok sayıda kişi yaralandı.
Mersin'de polis-asker alarmda
Mersin'de, "kutlamalara izin verilmemesine rağmen 1 Mayıs gösterilerinin yapılacağının" açıklanmasından sonra, ildeki güvenlik önlemleri artırıldı.
Yasadışı kutlamaların engellenmesi için 12 ilden 12 bin 500 polisin getirildiği Mersin'de, Garnizon Komutanlığı'nda da çok sayıda asker hazır bekletiliyor. Çevre illerden 17 panzer ve 1 helikopterin gönderildiği Mersin'de tüm kavşaklar ve sokaklar polis tarafından tutuldu.
Daha önce miting alanı olması planlanan Cumhuriyet Alanı trafiğe kapatılırken, çevresinde 3 panzer görevlendirildi. Ankara'dan hava desteği sağlamak üzere Mersin'e gönderilen 3 kişilik polis helikopteri de hazır bekletildi. Şehrin giriş ve çıkışları da kontrol altına alındı.
Mersin'de, 1 Mayıs kutlamalarının her yıl olduğu gibi bu yıl da İstasyon Meydanı'nda başlaması, buradan Cumhuriyet Meydanı'na yapılacak yürüyüşün sonunda, Cumhuriyet Meydanı'nda yapılacak mitingle sona erdirilmesi planlanmıştı. Ancak, Valilik, "yasadışı grupların mitingi provake edebileceği" gerekçesiyle 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı.
İşçi ve memur sendikaları, yasak karşısında 1 Mayıs'ı kendi işyerleri önünde kutlama kararı aldı.
Türkiye Yol, Yapı, İnşaat İşçileri Sendikası (Yol-İş) Mersin 1 Nolu Şubesi, 1 Mayıs İşçi Bayramı'nı Karayolları 5. Bölge Müdürlüğü önünde yaklaşık 300 kişinin katılımıyla kutlarken, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Mersin Şubeler Platformu da sendikaların bulunduğu 111. Sokak'ta kutladı.
Karayoları 5. Bölge Müdürlüğü bahçesinde konuşan Yol-İş Sendikası 1 Nolu Şube Başkanı Sayım Evren yasakçı zihniyetin bugüne kadar ülkeye bir katkısı olmadığını söyledi.
İşçilere "8 saatlik çalışma süresini 1 Mayıs şehitlerine borçluyuz" diye hitap eden Evren, ardından herkesi Atatürk, silah arkadaşları ve 1 Mayıs şehitleri için bir dakikalık saygı duruşuna davet etti.
KESK Üyeleri Valiyi İstifaya Çağırdı
KESK Mersin Şubeler Platformu Dönem Sözcüsü Gürsel Sığınır ise 111. Sokak'ta yaptığı açıklamada 1 Mayıs 2002'deki Mersin manzarasının 1940'lar Türkiye'si ile Nazi Almanyası'nı aratmadığını söyledi. Platform üyeleri 1 Mayıs mitingine izin verilmemesini protesto etmek amacıyla sendika binasının girişinde basın açıklaması yaptı.
HADEP Yasaklamayı Protesto Etti
Mersin Merkez İlçe binasında HADEP Parti Meclisi üyeleri Hikmet Fidan, Mahmut Aslan ve Cezmi Kenan Alkış ile birlikte basın açıklaması yapan HADEP İl Başkanı Muzaffer Akad, Mersin'in çevre illerden getirilen panzerlerin soğuk gölgesi altında bırakıldığını, kentte adı konulmamış bir sıkıyönetimin ilan edildiğini ifade etti.
Gündoğdu:"CHP İktidarı 1 Mayıs'ı Resmi Bayram Yapacak"
Parti binasında bir basın açıklaması yapan CHP Mersin Merkez İlçe Başkanı Adnan Gündoğdu ise, CHP iktidarının 1 Mayıs'ı resmi bayram ilan edeceğini söyledi.
Siirt: 1 Mayıs'ta "halay"a yasak
Valiliğin 1 Mayıs kutlamalarını yasakladığı Siirt'te, 8 sendika temsilcisinin oluşturduğu Emek Platformu'nun imzaladığı basın bildirisinin Atatürk Anıtı'nın önünde okunması, polisçe engellendi. Bunun üzerine, platform temsilcileri bildiriyi Türk-İş temsilciliğinin bulunduğu Özel İdare İşhanı'nın 3. katında okudu. Sloganlar eşliğinde 1 Mayıs'ı kutlayan temsilciler daha sonra olaysız dağıldı.
Sabah saatlerinde bir araya gelen Belediye Garaj ve Tamir Atölyesi işçilerinin davul-zurna eşliğinde halay çekme girişimi de polisçe engellendi.
Samsun: İzinli miting coşkuyla kullandı
Samsun'da valiliğin izniyle gerçekleşen 1 Mayıs kutlamaları, emek örgütlerinin, sivil toplum örgütlerinin ve partilerin katılımıyla yaşandı. İstasyon Caddesi'nde saat 12.00'de bir araya gelen katılımcılar taleplerini hep bir ağızdan dile getirerek Cumhuriyet Meydanı'na yürüdü. Meydanda DİSK, KESK, Türk-İş temsilcileri, konuşmalarında, "yoksulluğa, açlığa, geleceğimizin ipotek altına alınmasına karşı, bu ülkenin gerçek sahipleri olan bizler bir kez daha alanlardayız" dedi.
Emek örgütleri de, "demokratik bir ülke, IMF'nin dayatmalarının son bulduğu bir Türkiye, emperyalistlerle yapılan anlaşmaların iptali" taleplerini dile getirdi.
Eylem, davul-zurna eşliğinde çekilen halayla olaysız sona erdi.
Gaziantep: 1 Mayıs şehitleri anıldı
Emek Platformu'nun düzenlediği 1 Mayıs Mitingi, İstasyon Meydanı'nda 1 Mayıs şehitlerinin anısına yapılan saygı duruşu ile başladı.
Emek Platformu'nu oluşturan DİSK, Türk-İş, KESK, Hak-İş ve Memur-Sen'e bağlı sendikalar, siyasi partiler, devrimci basın ve okurları ile demokratik kitle örgütlerinin oluşturduğu yaklaşık 8 bin kişilik bir grup, sloganlarla İstasyon Meydanı'nı doldurdu.
Açılış konuşmalarını yapan Türk-İş il temsilcisi Ali Kaplan ile DİSK il temsilcisi Muzaffer Subaşı, işçi ve emekçileri birlik ve beraberliğe çağırdı.
Sendikal mücadele engellenemez
KESK sözcüsü ve Eğitim-Sen şube başkanı Mehmet Bozgeyik, Gaziantep'de son günlerde sendikalı işçilere yönelik saldırıların arttığına dikkat çekti:
"Sendikal mücadeleyi engelleyenler, çocuklarımıza onurlu bir gelecek bırakmamızı istemiyorlar. Sendikalı olmayı engelleyenlere, düşünceyi suç sayanlara, talancılara, soygunculara ve uyuşturucu tüccarlarına destek olanlara yuh olsun."
Mitingde, Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı özel Gazi-Ulaş firmasında çalışırken sendikaya üye oldukları için işten atılan işçiler büyük destek gördü.
Miting boyunca, "Gazi-Ulaş işçisi yalnız değildir", "Sendika hakkımız engellenemez", "Yaşasın örgütlü mücadalemiz" sloganları atıldı.
Partilerin katılımı sendikalardan fazla
Tek Gıda-İş Şube Başkanı ve Türk-iş eski bölge temsilcisi Ali Gökdemir ise, partilerin sendikalardan daha fazla katılım sağladığına dikkat çekti.
Gökdemir, son dönemde özelleştirmelere bazı kamu işletmelerinin tamamen kapatılmasının eklendiğini de hatırlatarak, gelişmelerin kaygı verici olduğunu söyledi:
"Özellikle Tekel'de yaşanan ve yaşanacak olan sorunlara dikkat etmemiz gerekiyor. Çünkü bu kurumun kapatılması demek, oradaki binlerce işçinin işsiz kalmasının yanında binlerce köylünün ve esnafın da aç kalması demektir. Bugün 1 Mayıs İşçi Bayramı. Bugün hepimizin coşkulu ve heyecanlı olması gerekirdi, fakat yaşananlar coşkulu olmamızı engelliyor. Ülkenin tüm kaynakları yerli ve yabancı tekellere peşkeş çekiliyor."
Urfa: OHAL kaldırılsın
Emek Platformu'nun düzenlediği mitinge yaklaşık 3 bin işçi katıldı. Haleplibahçe Meydanı'nda toplanan işçiler ve siyasi parti üyeleri davul-zurna eşliğinde halaylar çekti.
Sendika yöneticileri ve siyasi parti temsilcileri konuşmalarında ağırlıklı olarak Filistin sorununa değindi. Bölgede OHAL uygulamasının kaldırılmasını isteyen konuşmacılar herkesi örgütlü mücadeleye çağırdı. Yoğun güvenlik önlemleri altında kutlanan 1 Mayıs etkinliği saat 14.30'da olaysız sona erdi.
Zonguldak'ta büyük coşku vardı
Zonguldak son yılların en katılımlı l Mayıs'ını yaşadı. Emek Platformu'nun düzenlediği kutlamalar coşku dolu geçti.
Saat 17.00 İstasyon Alanı'nda toplanan yaklaşık 2 bin 500 kişilik kalabalık, yarım saatlik yürüyüşün ardından Madenci Anıtı Alanı'nda ulaştı. Genel Maden İşçileri Sendikası, Selüloz-İş Sendikası, KESK'e bağlı sendikalar, ÖDP, İP, EMEP, CHP'liler ve Zonguldak Gençlik İnsiyatifi'nden oluşan kalabalık "Savaşa Hayır, Barış Hemen Şimdi", "Katil Şaron Filisti'den Defol", "Madenler Halkındır, Kapatılamaz" "Yaşasın 1 Mayıs" sloganlarını haykırdı.
Sık sık çalınan 1 Mayıs Marşı ile coşkunun doruklara tırmandığı mitingde alanda toplananlara KESK dönem sözcüsü Erdoğan Erdem ile Genel Maden İşçileri Sendikası Genel başkanı Çetin Altun hitap etti. Yapılan konuşmaların ardından yerel müzik grubunun söylediği türküler eşliğinde çekilen halaylarla miting sona erdi.
Ankara: Siyasi partiler de meydanda
Ankara'da büyük katılımın gerçekleştiği 1 Mayıs mitinginin yapılacağı alanda yoğun güvenlik önlemleri alındı. Polis, Tandoğan Meydanı'nda gerçekleştirilen kutlamalarda, grupların geçecekleri güzergahlarda ve Tandoğan Meydanı'nda barikatlar oluşturdu.
Kazım Karabekir Köprüsü-Tandoğan Meydanı arası, Beşevler-Tandoğan Meydanı arası, Gençlik Caddesi-Tandoğan Meydanı arası, Kızılay Meydanı-Tandoğan Meydanı arası, Celal Bayar Bulvarı-Hıfzıssıhha Köprüsü-TCDD Hastanesi arası, saat 10.00-17.00 saatleri arasında trafiğe kapatıldı. Ankaray ve Metro'nun çalışırken, Tandoğan Meydanı'ndaki Ankaray istasyonunu saat 10.00-16.00 saatleri arasında trafiğe kapatıldı.
Emek Platformu bileşenlerinin organize ettiği 1 Mayıs kutlamaları Hidoprum, Toros Sokak-Celal Bayar Bulvarı ve Nokta Durağı-Maltepe'de başladı. Üç ayrı koldan başlayan yürüyüş Tandoğan Meydanı'nda sona erdi.
Tandoğan Meydanı'ndaki mitinge katılacak işçi ve memurlar, sabahın erken saatlerinden itibaren meydanda toplanmaya başladı.
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Türkiye Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Hak-İş), Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Memur Sendikaları Konfederasyonu (Memur-Sen), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği'nin (TMMOB) düzenlediği mitinge, sivil toplum örgütleri ve sendikaların yanı sıra siyasi partiler de katıldı.
Recai Kutan miting alanında
Sol görüşlü partilerin kitlesel katılımıyla gerçekleşen mitinge, Anavatan Partisi (ANAP), Doğru Yol Partisi (DYP), Saadet Partisi (SP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), İşçi Partisi (İP), Emeğin Partisi (EMEP), Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) de temsili düzeyde katıldı. SP Genel Başkanı Recai Kutan ve çok sayıda SP milletvekili de miting alanına geldi.
Filistin'e destek
Miting, Emek Platformu Dönem Sözcüsü Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Tanrıverdi'nin konuşmasıyla başladı. Savaşa, IMF'e ve hükümete karşı protesto sloganları atıldı. Filistin meselesi de 1 Mayıs kutlamalarında gündem oluşturdu. Filistinliler'e destek için Türkçe ve Arapça sloganlar atıldı.
Mitingde ağırlıklı olarak şu sloganlar atıldı:
* "Bankalara Değil Çalışana Kaynak",
* "Çalışandan Aldılar Hırsıza Verdiler",
* "IMF Defol, Memleket Bizim",
* "KİT'ler Halkındır, Özelleştirilemez",
* "Filistin Halkı Yalnız Değildir",
* "Katil Şaron Yargılansın",
* "Kurtuluş Susmak Değil, Örgütlü Haykırmaktır",
* "Kadın-Erkek-Birlik, İş-Ekmek-Özgürlük",
* "Yaşasın İşçilerin Birliği".
Otobüsler durduruldu
Miting alanlarına ulaşıma ilişkin yapılan engellemeler ise büyük tepki çekti. İstanbul'da Şişli Abide-i Hürriyet Meydanı'nda yapılacak 1 Mayıs Mitingi'ne katılmak üzere Ankara, Samsun ve Ordu'dan yola çıkan otobüsler, şehir çıkışında durduruldu.
Türkiye Komünist Partisi'nin basın kuruluşlarına gönderdiği açıklamada, İstanbul Şişli Abide-i Hürriyet Meydanı'nda düzenlenen 1 Mayıs mitingine katılmak için Ankara, Samsun ve Ordu'dan yola çıkan otobüslerin, şehir çıkışlarında önlerinin kesildiği açıklandı. (BB)
(BB/FA)
