Yapay Zekânın Politik İnşası etiketli haberler

Diyar Saraçoğlu

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (4)

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (4)

Toplumsal bilgi ve kolektif emek gücü, onu üretenlerin değil, mülk edinenlerin denetimi altında, üreticilere karşı işleyen bir güce dönüşmeye devam ediyor.

25 Kasım 2025 Diyar Saraçoğlu

Savaş için yapay zekâ: Büyük teknoloji şirketleri İsrail’in suçlarını ve işgalini güçlendiriyor

MARWA FATAFTA YAZDI

Savaş için yapay zekâ: Büyük teknoloji şirketleri İsrail’in suçlarını ve işgalini güçlendiriyor

Filistinli sivil toplumun ve küresel dayanışma hareketlerinin, Filistinlileri insanlıktan çıkaran ve onları yeni savaş teknolojileri için deneklere dönüştüren yapıları yıkma çabalarını yoğunlaştırması gerekiyor.

Diyar Saraçoğlu

Arif Koşar: Yapay zekâya yönelik mistik ve yüzeysel bakış değişmeli

Arif Koşar: Yapay zekâya yönelik mistik ve yüzeysel bakış değişmeli

“Madem yapay zekâ ve dijital teknolojiler bu kadar harika, neden deli gibi, durmaksızın çalışıyoruz? Neden geçim derdi ve stresi içinde yaşıyoruz? Yapay zekâ demokratik katılım ve siyaset açısından devasa olanaklar sunarken neden otoriter siyaset giderek yayılıyor?”

30 Eylül 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Yapay zekâ asistanı Lumo ile söyleşi: Gizliliğe saygı ama ya kapitalizm?

Yapay zekâ asistanı Lumo ile söyleşi: Gizliliğe saygı ama ya kapitalizm?

Özellikle İsrail’in Filistin’deki soykırımı ya da ABD-Çin rekabeti gibi sorularda Lumo’nun verdiği yanıtlar, yapay zekâ araçlarının yalnızca teknik değil, aynı zamanda politik olarak da nasıl konumlandığını gösteriyor.

18 Eylül 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Karen Hao ile "Yapay Zekâ İmparatorluğu" üzerine

Karen Hao ile "Yapay Zekâ İmparatorluğu" üzerine

"Teknoloji şirketlerinin davranışları tarihsel imparatorluklarla doğrudan paralellik gösteriyor. Yapay zekâ modellerini eğitmek için ihtiyaç duydukları veri merkezlerini inşa etmek üzere kelimenin tam anlamıyla çok geniş toprakları ele geçiriyorlar."

21 Ağustos 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (3)

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (3)

İzini sürdüğümüz gelişmeler, birbirinden kopuk teknolojik icatlar değil, sermayenin “genel zekâ”yı kendi denetimi altına alma ve kâr mekanizmasına dönüştürme arayışının birbiriyle bağlantılı halkalarıdır.

29 Temmuz 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Sömürüden ekolojik yıkıma: Paris Marx ile yapay zekânın geleceği üzerine

Sömürüden ekolojik yıkıma: Paris Marx ile yapay zekânın geleceği üzerine

“Asıl ihtiyacımız olan şey, teknoloji etrafında küresel bir işbirliği kurmak; hatta teknolojinin de ötesine geçerek, bu imkânların daha geniş halka nasıl gerçekten fayda sağlayabileceğini düşünmek.”

16 Temmuz 2025 Diyar Saraçoğlu

Meredith Whittaker

Ele geçirmenin ağır bedeli

Ele geçirmenin ağır bedeli

Modern yapay zekâ, özünde kurumsal kaynaklara ve iş yapış biçimlerine bağımlıdır ve bu teknolojiye artan bağımlılığımız, hayatlarımız ve kurumlarımız üzerinde bir avuç teknoloji firmasına orantısız bir güç devrediyor.

Yapay zekâ balonu patlamak üzere mi?

Yapay zekâ balonu patlamak üzere mi?

Gelişimlerini yeniden yönlendirecek sağlam toplumsal ve yasal çerçeveler olmadan, üretken yapay zekâ patlamasının olası sonucu kitlesel işsizlik değil, çalışma koşullarının kötüleşmesi, ekonomik eşitsizliğin hızlanması ve işçilerin özerkliğinin daha da aşınması olacaktır.

Diyar Saraçoğlu

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (2)

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (2)

1838’de Halkın Beyannamesi’nin (People’s Charter) yayımlanmasıyla ortaya çıkan Çartist hareket, tüm bu farklı direniş ve bilgi arayışı geleneklerinin birleşip ulusal bir siyasi güce dönüştüğü bir zirve noktası oldu.

26 Haziran 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (1)

İşbölümü, genel zekâ ve denetim: Makine Çağı (1)

Makine Çağı boyunca sermayenin kolektif bilgi ve ustalığı makinelere aktararak kurmaya çalıştığı denetim, karşısında kendi siyasi ve entelektüel araçlarını yaratmaya çalışan bir işçi sınıfı direnişi buldu.

12 Haziran 2025 Diyar Saraçoğlu

Verimlilik adına, canavarlar zamanı geldi

Verimlilik adına, canavarlar zamanı geldi

Yapay zekâ, algoritmik yönetişim ve şirket‑devlet denetimi üzerine verilen kavga, salt teknoloji tartışması değildir; siyasi yaşamın ve demokrasinin varlık koşulları uğruna sürdürülen bir mücadeledir.

Yapay zekâ balonu hepimizi tehdit ediyor

Yapay zekâ balonu hepimizi tehdit ediyor

Eğer yapay zekâ balonu patlarsa, sadece Silikon Vadisi’ndeki risk sermayesi şirketlerini silip süpürmekle kalmayacak, aynı zamanda halka açık piyasalarda derin bir boşluk yaratarak tüm ekonomiyi krize sürükleyebilecek boyutta bir tehlikeye neden olacak.

3 Nisan 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Alex Hanna: Yapay zekâya değil, şirket çıkarlarına hizmet etmeyen teknolojiye ihtiyacımız var

Alex Hanna: Yapay zekâya değil, şirket çıkarlarına hizmet etmeyen teknolojiye ihtiyacımız var

Dağıtık Yapay Zekâ Araştırma Enstitüsü’nden (DAIR) Hanna, veri şeffaflığı konusunda çok daha güçlü düzenlemelere ihtiyaç olduğunu belirtiyor.

2 Nisan 2025 Diyar Saraçoğlu

Algoritmaya öfke

Algoritmaya öfke

Lois Parshley: “Yapay zekâ özelleştirilmiş ve parçalı bir sisteme kontrolsüz şekilde entegre edildiğinde, mevcut eşitsizlikleri daha da derinleştiriyor.”

6 Mart 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Dünyada bir heyula dolaşıyor

Dünyada bir heyula dolaşıyor

Nick Dyer-Witheford ve Alessandra Mularoni: “İnternete nefret beslemezken asıl nefret ettiğimiz şey; onu milyarder oligarklar ve finans kapitalistlerinden oluşan Büyük Teknoloji ağının ele geçirip kendi mülkü hâline getirmesi ve dönüştürmesidir.”

1 Mart 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Simone Robutti: Geleneksel sendikalar teknoloji sektörünü anlamakta zorlanıyor

TEKNOLOJİ İŞÇİLERİ KOALİSYONU

Simone Robutti: Geleneksel sendikalar teknoloji sektörünü anlamakta zorlanıyor

“Teknoloji sektöründeki örgütlenme hâlâ gelişmekte ve işçiler sektörün kendine özgü zorluklarına uyum sağlamak için geleneksel yöntemleri uyarlamaya çalışıyorlar.”

26 Şubat 2025 Diyar Saraçoğlu

Hagen Blix&Ingeborg Glimmer’

Teknoloji işçileri ve Silikon Vadisi’nin egemenlerine karşı mücadele

Teknoloji işçileri ve Silikon Vadisi’nin egemenlerine karşı mücadele

Teknoloji işçileri kolektif hareket ederse, girişim kapitalistlerinden çok daha fazla güce sahip olabilirler -hangi teknolojilerin geliştirileceğine ve bunların nasıl kullanılacağına onlar yön verebilirler.

Diyar Saraçoğlu&Özgür Narin

Dan McQuillan: Silikon Vadisi ile faşizan siyaset biçimleri arasındaki örtüşme belirginleşiyor

Dan McQuillan: Silikon Vadisi ile faşizan siyaset biçimleri arasındaki örtüşme belirginleşiyor

“Yapay zekânın nekrosiyasetinin sahnelenişini izlemek ne kadar iç karartıcı olsa da, bu durum toplumsal hareketler arasında yakınlaşma imkânı da yaratıyor.”

20 Şubat 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Hesaplamanın toplumsal tarihi: Rönesans'tan kapitalist işbölümüne

YAPAY ZEKÂNIN POLİTİK İNŞASI

Hesaplamanın toplumsal tarihi: Rönesans'tan kapitalist işbölümüne

Hesaplamanın tarihsel evriminden hareketle, yapay zekânın toplumsal tarihini daha geniş bir çerçevede ele almayı amaçladığımız yazı dizimizin üçüncü ve son bölümünde, Rönesans’tan kapitalist işbölümüne uzanan hesaplama tarihine odaklanıyoruz.

13 Şubat 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Hesaplamanın toplumsal tarihi: Çin'den İslam dünyasına

YAPAY ZEKÂNIN POLİTİK İNŞASI

Hesaplamanın toplumsal tarihi: Çin'den İslam dünyasına

Hesaplamanın tarihsel evriminden hareketle, yapay zekânın toplumsal tarihini daha geniş bir çerçevede ele almayı amaçladığımız yazı dizimizin ikinci bölümünde, Çin medeniyetinden İslam dünyasına uzanan hesaplama tarihine odaklanıyoruz.

12 Şubat 2025 Diyar Saraçoğlu

Diyar Saraçoğlu

Hesaplamanın toplumsal tarihi: Sümer’den Roma’ya

YAPAY ZEKÂNIN POLİTİK İNŞASI

Hesaplamanın toplumsal tarihi: Sümer’den Roma’ya

Tarih boyunca hesaplama, üretim süreçleriyle iç içe gelişmiş; her yeni teknik ve yöntem, toplumsal işbölümünü yeniden biçimlendirerek üretime farklı boyutlar kazandırmıştır.

11 Şubat 2025 Diyar Saraçoğlu

Yapay zekâ nedir?

MATTEO PASQUINELLI İLE SÖYLEŞİ

Yapay zekâ nedir?

“Deliliği, psikopatolojiyi ve her türden şizofreni ve paranoyayı örtük olarak tanımlamadan zekâyı tanımlayamazsınız. Dolayısıyla yapay zekânın tarihi, psikoterapinin tarihidir.”

Yapay Zekânın Politik İnşası

Yapay Zekânın Politik İnşası

Diyar Saraçoğlu’nun hazırladığı dosya, yapay zekânın politik ve toplumsal inşasını sorgularken, kapitalizm, sınıf ilişkileri, patriyarka, sömürgecilik ve ırkçılığın bu teknolojiyi nasıl biçimlendirdiğini de gözler önüne sermeyi hedefliyor.