Rusya "Adası"

Manşet Görseli: Piyotr Saruhanov, Novaya Gazeta baş ressamı

Ben Türkiye’de yaşıyorum. Annem, oğlan kardeşim, akrabalarım Rusya’da. Anneme son gelişmeleri sorduğumda, ‘Ukrayna konusunda çoğu kişi Rusya’yı haklı görüyor, NATO tehdidinden, Donetsk ile Luhansk bölgelerindeki insanların sekiz yıl boyu çektiklerinden söz ediyorlar. Rusya’nın tutumunu şiddetle eleştirenler de var; görüşler çatışıyor, ortam çok karışık’ diyor.

Annem, Kiev’deki arkadaşını aramış; arkadaşının Rusya’yı ‘saldırgan, işgalci’ diye öfkeyle yermesine karşı ne diyeceğini bilememiş.

Rusya’daki köyümüzde yaşayan eski okul arkadaşlarımın whatsapp grubumuzdaki yazışmalarına bakıyorum. Ukrayna onlardan çok uzakta, olup bitenler gündemin merkezinde değil. Olası ekonomik sıkıntılar onları daha çok kaygılandırıyor.

Ama başka kaygılar da var: iki kadının oğulları şu an askerde. Onları sıcak çatışmaya göndermesinler diye dua ediyorlar. Gruptakiler bu duaya içtenlikle katılıyor. Herkes ‘barış, barış olsun’ dileğinde birleşiyor: ‘Savaş neye lazım? Barıştan daha güzeli var mı? Allah bizi barıştan ayırmasın!’

Ukraynalı arkadaşım

Ukraynalı arkadaşım Natalya, Çernivtsi şehrinde yaşıyor. Çernivtsi, Ukrayna’nın güneybatısında, Romanya’ya yakın; şimdilik sıcak savaştan uzakta. Ama şehre çok sayıda mülteci akın etmiş.

Arkadaşım Kiev yakınlarındaki bir köyde yaşayan annesi için endişe ediyor. Annesi evinden ayrılmak istememiş, orada kalmış. Kiev yakınında çatışmalar sürüyor.

Rusya’daki arkadaşlarıma, tanıdıklarıma Ukrayna meselesini sorarak yazıyorum. Kimi hiç cevap vermiyor, kimi suya sabuna dokunmayan, keskin ifadeler içermeyen kaçamak cevaplar veriyor; ‘biz de çoğu şeyi anlayamıyoruz’ diyor.

Belli ki insanlar sosyal medya üzerinden konuşmaya çekiniyor. Fikrini belirtmekten çekinmeyenler de “durum çok kötü” diye kestirip atıyor, detaya inmek istemiyor. Moraller bozuk, ruhları karamsarlık kaplamış.

“Savaş karşıtı olduğunu söyleyemezsin!”

Sadece Petersburg ve Moskova’da yaşayan iki akademisyen arkadaşım (isimlerini güvenlikleri için vermeyeceğim), duygularını saklamıyor.

Moskovalı arkadaşımın duygulu, heyecanlı bir yapısı var. Olanlara o kadar üzülmüş ki, savaşın ilk günlerinde panik atak geçirmiş, ambulans çağırmışlar. ‘Boğulacağımı sandım’ diyor,  ‘Panik atak terimini bilmiyordum, öğrenmiş oldum’.

Hiç çekinmeden bana içini döküyor, her şeyi anlatıyor. ‘Bir tek sana anlatabiliyorum’ diyor: ‘Eşimle aynı şeyleri düşünüyoruz ama o benim için endişeleniyor, onu korkutmak istemiyorum’.

‘Bizim burada bu kabustan önce de ilişkiler çok basitti: ya bizden yanasın, ya da değilsin. Ortası yok. Ben ise öyle olmak istemiyorum, olamıyorum. Bu sebeple ben de, eşim de hiçbir ortama uyamıyoruz. İnsanlara “Batı yanlış yapıyor” de bakalım. Seni anında Kremlin yalakası ilan ederler. Ukrayna’yı desteklemeye kalkanlara ağız açtırmıyorlar. Savaş karşıtı olduğunu bile söyleyemezsin! Damgalarlar. Çünkü onlara göre “yapılanlar, ülkemizin iyiliği için kaçınılmazdı, suçlu olan Ukrayna”. Bugün Facebook’a Picasso’nun barış güvercinini koymak istedim, saatlerce tereddüt ettim. Sonunda boş verdim ve koydum!’

Çernigov'da 

Moskovalı arkadaşımın teyzesi, kız kardeşi ve yeğeni Ukrayna’da, Çernigov şehrinde. Çernigov, Belarus sınırına yakın. Çok kez top ateşine tutulmuş, bazı mermiler kamu binalarına ve konutlara isabet etmiş.

Arkadaşımın akrabaları en korkulu günleri (top sesleri çok yaklaştığında) evin koridorunda yerde yatarak geçirmişler; pencerelere çaprazlama kağıt şeritleri yapıştırmışlar (hava sarsıntısından kırılmasınlar diye – İkinci Dünya Savaşı'nı anlatan belgesel görüntüleri gözümde canlanıyor).

Bir ara yiyecek sıkıntısı çekmişler. Sonra bir haftalık tedarik yapabilmişler. Elektrik, su, ısıtma sık sık kesiliyormuş. Çernigov abluka altında, şehri terk etmeye yetişememişler, artık yola çıkmak çok tehlikeli.

TIKLAYIN- Kazakistan’dan Ukrayna’ya Türkiye’den bir Bakış/ Büşra Ersanlı

Moskova

Moskovalı arkadaşım diyor ki, “İlk günlerde herkes gibi donakaldım. Sadece Ukrayna’daki kardeşimle iletişimi devam ettirme gereği beni canlı tuttu. Onların durumunda biraz iyileşme olduğu anlar ben de rahatlıyordum. İki hafta önce ben farklı bir insandım. Bir şey anlamadan, düşünmeden yaşamışım. İki haftadır düşünüyorum. Ama düşünmek ve kavramak hafiflik getirmiyor. Etrafımızdaki herkes birbirine girmiş durumda. Herkes diğerine çatıyor. Üstelik iki taraftan da yalan haberler akıyor ve tam bir savaş dönemi sansürü altında yaşıyoruz”.

“Ukraynalılarla Ruslar arasındaki ilişki her zaman sıkıntılı idi” diyor arkadaşım, “Şimdi ise haklı olarak Ukrayna bize karşı büyük nefret besleyecek…”.

Sınır aşırı akrabalıklar… kopmalar

Petersburglu arkadaşım daha suskun, az sözlü. Tane tane anlattıkları sarsıcı: “Öğrencilerim fikirlerini açıkça söylemiyor. Kızlar, savaş meselesinin onları ilgilendirmediğini belirtiyor. Bir arkadaşımın dayısı Jitomir’de, evin bodrumunda geceliyormuş. Eline silah alıp savaşa katılacağını söylemiş, [Rusya’ya öfkesinden] arkadaşım ile (yeğeni) ve onun annesi ile (kendi kız kardeşiyle) iletişimi kesmiş. Diğer bir arkadaşımın Ukrayna meselesi yüzünden kaynanası ile ilişkileri bozulmuş, her gün ağlıyormuş. Bir aile dostumuz oğlunu [ülkeden kaçırmak için] İsrail’e gönderdi, kocam bu yüzden onunla tartıştı. Bunun gibi çok olay var…’

Rusya’da çoğu kişinin Ukrayna’da akrabaları, arkadaşları var. Aynı şekilde Ukrayna’dakilerin de Rusya’da akrabaları, arkadaşları yaşıyor. Savaş akrabalık, dostluk bağlarını da tahrip ediyor…

İşin ekonomik boyutu da var. Batı’nın Rusya’ya karşı uyguladığı ekonomik yaptırımların yükü, sıradan vatandaşların omzuna çökmüş durumda; insanlar şaşkın.

Birçok Batılı marka Rusya’dan hızla çekildi, mağazaları kapandı; Rusya’daki bir arkadaşım, ‘batan gemiden kaçışan fareler gibi gittiler’ dedi. Ikea kapanmadan bir gün önce mağazalarında izdiham yaşanmış, insanlar bundan sonra uzun süre alamayacaklarını düşünerek Ikea ürünlerini talan etmiş.[1]

MasterCard, Visa artık Rusya’da hizmet vermiyor; Rusya bankaları SWIFT sisteminin dışında bırakıldı, uluslararası ödeme işlemlerini yapmak çok zorlaştı; Rusya’nın döviz rezervleri bloke edildi. Uluslararası ticari bağlantılar kopma noktasında, üretimin çeşitli alanlarında, özellikle teknoloji ürünleri[2], tıbbi malzeme ve ilaç tedarikinde[3] büyük sıkıntılar bekleniyor.

Ruble değer kaybediyor, fiyatlar hızla artıyor. Oluşan ekonomik durumun ve kopan uluslararası bağlantıların etkilerine sadece bir örnek verelim: ülkede şimdiden çocuk bezi kıtlığı başlamış, çocuk mamalarında, oyuncaklarda, diğer çocuk ürünlerinde büyük fiyat artışları var.[4]

Havayolu da koptu!

Batılı ülkeler hava sahalarını Rus uçaklarına kapattı; Rus havacılık şirketi Aeroflot’un yurt dışı uçuşları tamamen durdu. Pandemi sürecinde büyük sekteye uğrayan ve 2021 yılında sınırlı olarak başlayan uluslararası hava ulaşımında Rusya vatandaşları yurt dışına çıkışlarda zaten sıkıntı çekiyordu, çünkü Rusya’da üretilen korona aşıları Batı ülkelerince batılı standartlara uygun prosedürlerden geçmediği gerekçesiyle kabul edilmiyordu.

Şimdi ise Batı ülkelerine hava yoluyla gidiş Rusya vatandaşları için tamamen kapanmış durumda.  Bir Rus pilotunun dediğine göre, bunun da ötesinde Rusya havacılığına ekonomik yaptırımların vereceği zarar çok büyük, çünkü Rusya’nın kullandığı uçaklar büyük ölçüde yurt dışında üretilen yedek parçalara ve teknik servise ihtiyaç duyuyor. [5]

Rusya hükümeti, beklediğinden çok daha ağır yaptırımlar karşısında ekonomisini ayakta tutmak için bazı adımlar attı.[6] Fakat ekonomi uzmanlarına göre, bu tedbirlerin durumu düzelteceği şüpheli; kaçınılmaz tüketim azalması, birçok iş alanında yaşanacak durgunluk, artacak işsizlik ve hayat pahalılığı sebebiyle sonbahara doğru Rusya ekonomisi iyice kötüleyecek ve normale dönüş çok zorlaşacak.[7]

Özetle, Rusya ekonomik olarak kötü durumda ve daha da kötü günler kapıda. Bir Rus ekonomi uzmanının görüşüne göre, Ukrayna savaşı nedeniyle Batı’nın uyguladığı yaptırımlar özellikle Rusya’daki sıradan vatandaşların hayatını zorlaştırmayı hedefliyor.[8]

Batı’nın böylece Rusya vatandaşlarını kendi iktidarlarını sorgulamaya ve ona karşı çıkmaya teşvik etmek istediği varsayılabilir. Fakat şu unutulmamalı ki, demokrasi geleneği çok zayıf olan ve son yıllarda gittikçe otoriterleşen bir rejim koşullarında yaşayan Rusya vatandaşları için bu hiç de kolay değil.

Rusya’da toplumsal bölünme

Rusya, sadece ekonomik olarak değil, manevi olarak da dış dünyadan yalıtılma yolunda ilerliyor. İçeride çok gergin bir hava var. Rusya toplumu Ukrayna konusunda keskin bir çizgiyle ikiye bölünmüş durumda. İktidarın yürüttüğü yoğun propaganda, toplumsal bölünmenin şiddetini büyük ölçüde belirliyor.

Resmi propaganda, Ukrayna savaşını ‘iyi, erdemli, sabırlı Rusya’nın akılsız, hain Ukraynalılara ve Rusya’yı dize getirmek isteyen kötü Batı’ya karşı yapılması gereken adım” olarak anlatıyor.

Olayları sadece resmi görüşü aktaran basın-yayın kanallarından takip ederek dünyaya Rus/Rusya milliyetçiliği gözlüğünden bakanlar, savaşı alkışlıyor.

Onlar, ‘Ukrayna ettiğini buldu, oh olsun’ görüşünde. ‘Putin Ukraynalıların davranışına (NATO’ya girme hevesine, Ruslara karşı düşmanca tutuma) yıllarca sabırla katlandı, sorunu anlaşarak çözmek istedi ama mümkün olmadı; artık bıçak kemiğe dayandı’ diyorlar. ‘Ekonomik yaptırımlar bizi yıldırmaz, gerekirse patates yer geçiniriz, üstümüzdeki giysileri eskitir, idare ederiz’ diyorlar. ‘Batı uşağı Ukrayna yıllarca bizi aşağıladı, şimdi görsünler günlerini’ diye seviniyorlar.

Resmi propaganda son derece saldırgan, küçümseyici bir dil kullanılıyor. 11 Mart günü önde gelen Rus haber ajansı Regnum’un sayfalarından birkaç başlığı saymak, bugünkü Rusya’daki resmi propagandanın niteliğini gösteriyor.

“Vladimir Zelenskiy Nasıl Bir Ülkeyle Karşı Karşıya Olduğunu Anlayamamış”, “Kiev’de Panik”, “Ukrayna’nın Başka Bölgeleri de Donetsk’e Katılmak İstiyor”, “Ukrayna ile Uzlaşma Olmayacak. Yalnızca Tam Teslimiyet Kabul Edilir”, “Gelecekte Yapılacak Kiev Duruşması, Ukrayna’yı Nazilerden Arındırmanın En Önemli Adımı Olacaktır”, “Peskov: Rus Olmaktan Utananlar Rus Değildir”, vb.

Resmi görüşü aktaran haberlere aynı şekilde küçümseyici nitelik taşıyan görsellerin/karikatürlerin eşlik etmesi de dikkat çekiyor.[9]

Yeni ceza yasası da cabası

Ukrayna tarafında da aynı şekilde saldırgan, küçümseyici, karalayıcı nefret dilinin öne çıktığını belirtmek gerekiyor. Birkaç gün önce internette yayılan bir video dikkat çekti. Videoda Rus askeri araçlarının vurulduğu anlar gösterilirken Ukraynalı bir genç bu görüntülere neşeli bir şarkıyla eşlik ediyor, Rus askerlerin ölümü anlamına gelen görüntülere seviniyor.

Birbirini tercümansız anlayan, ortak tarihi geçmişi paylaşan, birbirine yakın kültürü olan iki kardeş Slav halkı arasına, ne yazık ki, bugünlerde kara bir nefret perdesi indi.

Rusya’da iktidar yanlısı çevreleri esir alan asabi ruh hali, muhalif çevrelerde de gözleniyor. Diller bilendi, üslup sertleşti. Muhalefetin asabiyeti, artan baskılardan kaynaklanıyor. Resmi görüşe karşı çıkanlar üzerinde Putin iktidarı zaten yıllardır baskı kuruyor.

Ukrayna savaşının başlamasıyla bu baskı daha da büyüdü. 4 Mart’ta Putin, Ceza Kanununa yeni bir madde eklendiğine dair karar imzaladı. “Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetlerinin barışçıl amaçlı kullanımını tahkir edici söylemlerde ve hareketlerde bulunmaktan” artık çok ağır para cezaları veriliyor ya da “tahkir edici söylem/eylem” çok “aşırı” olarak takdir edilirse  hapis cezası 15 yıla kadar çıkabiliyor. [10]

Savaş karşıtı protesto yürüyüşlerine ilişkin olarak artık bu madde uygulanıyor. Protesto yürüyüşlerine katılanlara polisin büyük şiddet uyguladığı konusunda bilgiler var.

Muhalif basın kuruluşu Novaya Gazeta’nın topladığı tanıklıklara göre, polisler tutuklu göstericilere ağır hakaretler etmiş (kadın göstericilere ayrıca cinsel hakaretler, tecavüz tehditleri söz konusu olmuş), kimi göstericilere fiziksel şiddet (tokatlama, itip kakma, nefessiz kalacak şekilde yüzüne su dökme) uygulanmış.[11]

Moskovalı arkadaşım gösterilere katılanlar için ‘onlar birer kahraman!’ diyor: "Ben yapamam. Korkuyorum. Benim çocuklarım var."

Yine Novaya Gazeta’nın dile getirdiği habere göre, Kostroma Vilayeti’ndeki bir köyün papazını, barış konulu vaaz verdiği ve kilisesinin internet sayfasına savaş karşıtı imza toplayan dilekçenin linkini koyduğu için birileri ilgili mercilere şikayet etmiş; papaza karşı dava açılmış.[12]

Papazı kendi kilise camiasından birinin şikayet etmiş olması düşündürücü; toplumdaki bölünmenin acımasızlığına işaret ediyor.  Çocukların da yetişkinlerle aynı muameleye tabi tutulması özellikle üzücüdür. Moskova’da 12 yaşında bir çocuk derste öğretmene sorular sorduğu ve savaşı kınadığı için annesi okula çağrılmış, ayrıca annesi telefonla da tehdit edilmiş, evlerine polis gelmiş.[13]

“Savaş” yazmak basına yasak

Varlığını hala sürdüren birkaç muhalif gazete ve radyo Ceza Kanununa eklenen yeni madde dolayısıyla bir seçim yapmak zorunda kalmış. Kimi bu şartlarda çalışmak mümkün değil diye kapanmış. Kimisini çalışanlara sormadan sahipleri kapatmış.

Kimisi de sansür altında olsa da, bazı konularda yazmak mümkün olmayacaksa da çalışmaya devam edeceğiz diye karar almış, kararını okuyuculara bildirmiş ve anlayış istemiş.

Mesela, Novaya Gazeta devam kararı alan muhalefet odaklarından biri.

Novaya Gazeta’dan bundan önceki Ukrayna konulu yazılarını olup biteni savaş olarak anlattığı için kaldırması talep edilmiş. Şu anda NG artık Ukrayna’daki savaş harekatı hakkında doğrudan haber yapamıyor. Ama sivil halkın sorunları, ekonomik sıkıntılar gibi yan konular üzerinden yine olan biteni anlatmayı sürdürüyor.

Bu yazılarda da “savaş”, “hücum”, “bomba” gibi kelimeleri kullanamadığı için bu kelimeler yerine üç nokta ve parantez içinde “Rusya’da yasak olan kelime”, “tahmin ettiğiniz şey”, “bildiğiniz olaylar” gibi açıklamalar yer alıyor.[14]

Ve Kurum olarak Kilise

Rus Ortodoks Kilisesinin iktidardan yana tavrından da ayrıca bahsetmek gerekir. Kilisenin başı Patrik Kiril, Ruslarla Ukraynalıların tek halk olduğunu söylemiş, ayrıca Ukrayna’daki ayrılıkçı Rus bölgelerinin “eşcinsellik günahına” karşı direndikleri, bu sebeple Batılı dünyanın onlara karşı düşmanca davrandığını, Rusya’nın milli değerleri uğruna Ukrayna’daki ayrılıkçı bölgeleri kurtarması gerektiğini, bunun bir değerler savaşı olduğunu bildirmiş. Ukraynalıları bunu anlamamakla suçlamış.[15]

Patrik Kiril’in bu tutumuna karşı Ukrayna Ortodoks Kilisesinde de, Rus Kilisesinin içinde de tepki var. NG’nin Moskova patrikliğinden edindiği bilgilerine göre, Patrik Kiril’in askeri harekat olacağından haberi olduğu anlaşılıyor.

Savaştan bir gün önce 23 Şubat’ta (Rusya’da Ordu Günü) askerlere yaptığı vaazında “savaş zayiatsız olmaz” demesi de bu bilgi ışığında farklı bir anlam kazanmış. Patrik Kiril’in bu tutumunun yanı sıra bazı kilise otoritelerinin “savaşın zaferle sonuçlanması gereğini” söylemesi, ayrıca Baltık ülkelerini bekleyen ‘korkunç geleceği’ ima etmeleri endişe uyandırmış.[16]

Ukrayna kilisesinin Rus Ortodoks kilisesine bağlılığı sürdüren kanadı bu olaylar karşısında Kiril’i kendi patrikleri olarak anmayı kesmiş; Rus Ortodoks kilisesinden kopma fikri ağırlık kazanmaya başlamış. Ukrayna kilisesi Patrik Kiril’e çağrıda bulunarak Rusya yönetimini ikna etmesini istemiş, savaş durmazsa “halklarımız arasındaki uçurum ebediyen kapanmayabilir” demiş.[17]

Böylece iki ülke arasında şu anda dini anlaşmazlık da yaşanıyor.

Putin’i 25 yıl boyunca şahsen tanıyan bir muhalif gazetecinin (“Eho Moskvı” radyosunun genel yayın yönetmeni Aleksey Venediktov) radyosu kapatıldığı gün söylediklerinden:

“Putin’i tanıyamıyorum. Onu her zaman son derece ihtiyatlı, son derece titiz, son derece dikkatli, hesabını kitabını bilen biri olarak gördüm. Onunla bu son bir yılda görüşmedim ve şu anda dikkatsiz, ihtiyatsız, hesapsız birini gözlemliyorum. Neler oldu da böyle oldu, bilemem ama her zaman şunu demişimdir: Putin çok hassas biridir; şahsına dokunan tahkir edici hareketlere karşı çok içerler, haksızlık ve ihanet olarak algıladığı durumlara karşı sert tepki verir”.[18]

Ukrayna savaşında Rusya ordusu zorluklarla karşılaştıkça Rusya yönetiminin adımlarını haklı gösterme çabalarının azaldığı göze çarpıyor. Putin’in Ukrayna’yı dize getirmeyi aklına koyduğu, bu konuda inatlaştığı, artık ne pahasına olursa olsun sonuna kadar gideceği anlaşılıyor.

Moskovalı arkadaşım bu konuda şöyle diyor:

“Ukrayna’nın ve Batı’nın Rusya’yı kışkırtmak için yaptıkları gerçekten akılsızcaydı. Rusya, her ne olursa olsun, bölgedeki hegemonyasını koruyacaktır, çünkü kocaman ve oldukça barbar bir ülkedir. Kuduz köpek kızdırılır mı? <…> Rusya dünyaya dersini verdi. Rus ayısı derler ya, hakikaten ayı işte, ne bekliyordunuz?”

Z ve V

Rusya’da yerel düzeyde yaşananlardan da biraz söz etmek gerekir. Bazı kraldan çok kralcı yerel otoriteler hemen kendine vazife edinerek bazı hareketlere girişmiş; mesela, bazı bölgelerde okullarda öğretmenlerden çocuklara ‘terbiye saatleri” düzenlemeleri, Putin’in 22 Şubat konuşması temelinde Rusya’nın Ukrayna konusundaki resmi görüşünü anlatmaları talep edilmiş. Savaş karşıtı duruşunu çok belli eden öğretmenlere uyarılar yapılmış, bazı okullarda böyle öğretmenler istifaya zorlanmış.[19]

Bunun dışında oldukça sıra dışı, hatta absürt bazı gelişmeler de yaşanıyor. Rusya Ukrayna’da “Z” ve “V” olarak işaretli askeri araçlar kullanıyor. Resmi açıklamaya göre, “Z” harfi “Za pobedu” (Zafere!), “V” harfi de “Sila v pravde” (Güç, hakikattedir) ifadelerini simgeliyor.

Kemerovo valisi buna istinaden bundan böyle kendi vilayetinde kullanılan Kuzbass olan bölge adının resmi belgelerde «КуZбасс» olarak yazılacağını duyurmuş ve gerçekten böyle bir uygulama başlatılmıştır. Tataristan Cumhuriyeti’nde de Komünist partisi üyeleri başkent Kazan’ın resmi belgelerde Kiril harfleriyle «Казан» yerine «КаZан» olarak yazılması için Kazan belediyesine çağrıda bulunmuş. Neyse ki Kazan belediyesi ve Tataristan yöneticileri bu çağrıyı dikkate almamış.[20]

Ukrayna’ya saldırı başlar başlamaz birçok Rus vatandaşının çeşitli endişelerle Rusya’yı terk ettiğini, kısa veya uzun süre yaşamayı planlayarak başka ülkelere gittiğini (bu ülkeler arasında Finlandiya, Kafkasya’daki ve Orta Asya’daki eski Sovyet ülkeleri ve ayrıca Türkiye de bulunuyor) söylemek gerekir.

İktidar yanlısı çevrelerin bu vatandaşlara karşı olumsuz tavır içerisinde olduğu gözleniyor. Hatta kimi Duma vekilleri, bu şartlarda Rusya’yı terk eden vatandaşların ülkeye geri alınmamasını da teklif ettiler. [21]

Halkın gerçeği

Yazımı Moskovalı arkadaşımın sözleri ile tamamlamak istiyorum:

Birkaç gün önce NATO’nun Yugoslavya’daki ve Libya’daki operasyonları hakkında okuma yaptım. En kötü hissettiğim an bu oldu. Şu an bizim devletin yaptığının aynısı! Sadece yer adları farklı. Şu anda jeopolitikten ve jeopolitikçilerden tiksiniyorum. Kim neyi savunuyor, kimin sınırları tehlike altında vs.; bunlar hakkında sonsuza kadar konuşulabilir. Fakat şu anda olan şey, somut … Ne olduğunu biliyorsun, özel harekat!

Dünya yıkılıyor, artık eskisi gibi olmayacak diye bağıranlara sormak istiyorum, neden?! Bu kabus sizin değerli hayatlarınızı tehdit etmeye başladığı için mi? Peki Sırplar? Libyalılar? Suriyeliler? Iraklılar? Bu onların günlük gerçeği…

Bu savaşın sadece Rusya Federasyonu ile NATO arasındaki çekişme olduğunu düşünmek ve bahtsız Ukrayna’nın arada ezildiğini söylemek, en kötüsü.

Bir de şu yaptırımlar… Batı’nın yekvücut bir atılımla 140 milyon Rusyalı vatandaşı izolasyona mahkum etmesi… Bu yaptırımlar mükemmel medeni ülkelerden gelseydi alkışlardım. Fakat anlaşılıyor ki, "kendi geçmişimizi hatırlamayız, bir şey de olmadı ki zaten, o farklıydı" diye düşünüyorlar. Fakat olanlar tıpatıp aynı…

Peki, bizler ne yapalım? Himalaya Dağlarına mı taşınalım? …

Bir tek şey için dua ediyoruz: Savaş BİTSİN! (APK/RT)