2020: Önce çocuklar ve 65+'lar, yani 'üretmeyenler'

"Tüm olağanüstü durumlar aslında en çok çocukları etkiler."

Çocuk hakları aktivisti Ezgi Koman'ın bu sözünün yanına bir de 65+'ları ekleyebiliriz artık.

Koronavirüs ile birlikte 2020, "üretmeyen kesim" olan çocuklar ve yaşlılar için sürekli değişen bir "yasaklar düzeni" halini aldı. Sokak yasakları, eğitim, seyahat gibi konularda haklarında alınan kararlar sürekli değişti. 

TIKLAYIN - 65 Yaş Üstü ve 20 Yaş Altı İçin Sokağa Çıkma Kuralları Belirlendi

Çocuklar, koronavirüs nedeniyle en az risk altındaki grup olsa da bu olağanüstü süreçte, salgının yarattığı pek çok travmatik durumdan başlıca etkilenen kesim oldu. Evlere kapandığımız bu dönemde ev içi şiddet arttı, devletin "rakamlar azaldı" açıklamalarına rağmen çocuk işçiliği pandemide de sürdü. Zaten zorunlu karantinada olan engelli çocuklar daha çok yok sayıldı.

Çocuk işçiliği, evlilik affı, hapishanedeki çocuklar ve salgın döneminde kapalı kurumlarda kalanlar, kronik rahatsızlığı olanlar, ebeveynlerinde gelir kaybı oluşanlar, çalışmak zorunda kalan çocuklar...

Fotoğraf: Anadolu Ajansı

Kurum ve uzmanlardan Covid-19 rehberleri

Çocuklar koronavirüsü anlamlandırmada zorlandı, çocuk hakları alanında çalışan pek çok kurum ve uzman rehbehlerle ebeveynlere yol gösterdi.

TIKLAYIN - Ebeveynlere Koronavirüs Uyarısı: Kaygı Bulaşıcıdır

Koronavirüs, tüm dünyada büyük bir endişe ve karışıklığa neden oldu. Herkesin soruları var: "Koronavirüs nedir? Kendimi, ailemi nasıl koruyabilirim?", "Evde kalmak gerçekten gerekli mi?"

TIKLAYIN - Çocuklar için Koronavirüs Rehberi: Virüs Nedir? Ne Yapmalıyız?

Karantina ve evden çalışan ebeveynler çocukları evde oyalayamadıklarını ve bu şartlarda çalışmanın zor olduğunu sık sık dile getiriken Ceren Suntekin olaya tersten bakarak, aslında çocukların da yetişkinlere maruz kaldığının, zamanını sürekli yetişkinlerle geçirmek zorunda olduğunun altını çizmişti.

TIKLAYIN - "Çocuklar da Evde Yetişkinlere Maruz Kalıyor": Az Malzemeyle Sıkıntıyla Baş Etme Yolları

Çocuklar soruyor: Ne zaman özgür olacağız?

Koronavirüs günlerinde okullarından, arkadaşlarından, parklarından uzaklaşarak eve kapanmak zorunda kalan çocuklar, yaşanan sürece dair en çok merak ettikleri konularla ilgili sorular sordu.

"Virüs neden yarasadan geldi?", "Eski özgür günlerimize ne zaman kavuşacağız?", "Evde nasıl zaman geçiririz?", "Bilim insanları neden evlerinde çalışmıyor?", "Neden bu haldeyiz?", "Virüs ne zaman bitecek? Mayıs'a biter mi?"

TIKLAYIN - Çocuklar Soruyor Büyükler Yanıtlıyor -1

TIKLAYIN - Çocuklar Soruyor Büyükler Yanıtlıyor -2

TIKLAYIN - Çocuklar Soruyor Büyükler Yanıtlıyor -3

TIKLAYIN - Karantina Günlerinden Geleceğe Çocuklardan Notlar...

TIKLAYIN - "Sihirli Bir Değneğim Olsa, Son Bir Ayı Herkesin Hayatından Silerdim"

Çocuklardan evlerden sokaklara gökkuşağı 

Biri çocuk parkı diğeri bilim müzesi taşıyan bir Covid-19 kamyonu, korona habercisi sensörler, elimizi yıkadığımızda eriyip yok olan ve böylece doğaya zaralı olmayan mum eldivenler, Şirin Mirin gazete, kısa film: Evde Hav Türkiye ve camlardan sokaklara taşan gökkuşağı resimleri... Salgında çocuklar da üretti, tasarladı. 

TIKLAYIN - Çocuklardan "Gökkuşağı ile Sanata Sarıl" 

TIKLAYIN - Şirin Mirin Gazete Okurla Buluştu

TIKLAYIN - Bir Köpeğin Pandemi Öyküsü: "Evde Hav Türkiye"

TIKLAYIN - Çocuklar tasarladı: Covid-19 kamyonu, virüs sensörleri

16 yaşındaki kısa film yönetmeni Nisan Uğur ikinci filmini karantina sürecinde çekti: "Evde Hav Türkiye."

Şirin Mirin Gazete 30 Mayıs'ta yayın hayatına başladı. Gazete, karantina günlerinde de çocuklarla ilgili haberleri takip eden 7 yaşındaki Liyan Demirel tarafından hazırlanıyor. 

Sokak yasakları

18 yaş altı için getirilen sokak kısıtlaması ile ilgili olarak gençler, sosyalleşirken bir büyüğün etkisini hissetmekten rahatsız olduğunu söylüyor. FİSA Çocuk Hakları Merkezi'nden Alper Yalçın ise kararı, "Çocuklara güvenmeyi tercih etmeyen bir bakış" diye niteledi.

TIKLAYIN - 'Ailemin Bekçi Gibi Başımda Durması Hoşuma Gitmez'

"Neden yasaklandı bu sokak ben de anlamadım"

Yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle alınan önlemler kapsamında sokağa çıkmaları kısıtlanan 14 yaş altı çocuklar, uzun bir aradan sonra ilk kez sokağa çıktığında 7 yaşındaki Irmak şöyle demişti:
 
"Çok sıkılmıştım ama bugün çok mutlu oldum. Bu yasak kalksın çok istiyorum. Yetişkinlerin çıkmadığı zamanlarda çocuklar çıksın bence dışarı. Neden yasaklandı bu sokak ben de anlamadım. Diğer günler hep çıkıyorduk. Yaşlılar da çok sıkılıyor. Ananemi de hiç görmüyorum, çok özledim."

Engelli çocuklar

"Engelsiz Hayat Dayanışma Derneği Başkanı Adem Kuyumcu: Otizm, Down Sendromu ve Mental gelişim sorunları olan farklı zihinsel gelişim gösteren engelli çocuk ve bireyler evde kalınca istemeyerek hem kendilerine hem de ebeveynlerine çok zor anlar yaşatıyorlar. Bazı vakalarda maalesef çocuklar hem kendilerine hem de annelerine zarar vermeye başladılar."

TIKLAYIN - "Salgın Süresince Otizm, Down Sendromlu Çocukların Ailelerine İzin Verilsin"

Okulların kapanması ve uzaktan eğitime geçilmesiyle birlikte Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri de kapatıldı. Burada eğitim görenler de mecburen evlere kapandı.

TIKLAYIN - "Özel Gereksinimli Çocukların da Eğitimi Kesintiye Uğramamalı"

Uzaktan eğitim

Uzaktan eğitim çocuklar özelinde en çok konuşulan konu oldu. Yüz yüze eğitime ne zaman geçilecek, EBA Tv'ye erişim zorlukları, çocukların eğitimden uzak kalması...

Bazı kreşler de uzaktan eğitime başladı. 

TIKLAYIN - Kreşlerde de Uzaktan Eğitim: "Aa Öğretmenim İyiymiş!"

Fotoğraf: Anadolu Ajansı

COVID-19 salgını sırasında evden çıkamayan çocukların, çevrimiçi ortamda daha çok vakit geçirmeleri nedeniyle, çeşitli tehlikelerle karşı karşıya kalma riskinin arttığı söyleniyor.

UNICEF, COVID-19 salgını sırasında evden çıkamayan çocukların, çevrimiçi ortamda daha çok vakit geçirmeleri nedeniyle, çeşitli tehlikelerle karşı karşıya kalma riskinin arttığını söyledi.

TIKLAYIN - "Çocukların Hayatı Ev ve Ekran Arasında Sıkıştı"

Diyarbakır'daki Gülesra Öğretmen: "Bu dönemde çocuklarla birlikte olan yaratıcılık kapımız kapandı. Öğretmeni olduğum çocuklar açısından baktığımda durum biraz canımı sıkıyor. Köyde internetin olmayışı, telefonların çekmeyişi, ebeveynlerle kurulacak iletişimin sınırlılığı baş etme yöntemlerinden uzaklaştırıyor maalesef bizi."

TIKLAYIN - "Köylerdeki Çocuklara Ulaşılabilecek Tek Yöntem, Az Çeken Bir Telefon"

Çocuk işçiliği

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yaklaşık yedi yıldır yapmadığı "Çocuk İşgücü Araştırması"nı yayınlandı.

Araştırmaya göre 5-17 yaş grubunda ekonomik faaliyette çalışan çocuk sayısı 720 bin kişi oldu.

2012'de TÜİK tarafından yapılan Çocuk İŞgücü Anketine göre, nüfusun yüzde 20,6'sını oluşturan 6-17 yaş grubundaki 15 milyon 247 bin çocuktan 893 bini çalışıyor durumdaydı.

TÜİK'in anketini yorumlayan Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Vakfı gönüllüsü Nail Dertli ve İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi Sekreteri Avukat Fırat Çiçek, anketin Suriyeli çocukları kapsamadığı için net bir tablo çizmediği görüşünde.

TIKLAYIN - "TÜİK'in Anketi, Suriyeli Çocukları Kapsamadığı için Gerçekçi Değil"

TIKLAYIN - "Bakanlığın Çocuk İşçiliği Açıklaması Bir PR Çalışması"

Nucud Salih (10), Mustafa Kemal Üçpınar (15), Ramazan Şimşek (16), Serhat Sarıyıldırım (16) ve Harun Mete Şahin (14).

2018 yılı "Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı" olarak ilan edilmiş ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonunda çok taraflı bir katılımla çocuk işçilerle mücadele ulusal programı (2017 - 2023) çıkarılmış olsa da 2020'de de ne yazık ki çocuk işçiler hayatını kaybetti.

TIKLAYIN - Selde kaybolan 12 yaşındaki çobanın cesedine ulaşıldı

SMA hastası bebekler 

2020 Türkiye'de SMA hastası çocukların ve ailelerinin mücadele yılı olarak da zihinlerde yer edecek. Pek çok bebeğin umudu gen terapisi tedavisini almak için aileler bireysel kampanyalar yürütüyor.

SMA tanısı konmuş çocuklar için gen terapisi 2019 Mayıs ayında FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Enstitüsü) tarafından onaylandı. Ömür boyu sürecek ilaç tedavisine alternetif olan bu gen terapisi Türkiye'de henüz yok.

SMA gen tedavisi Zolgensma'nın, Türkiye'ye ithal edilebilmesinin önü açılmış olsa da henüz SGK kapsamında değil. ABD'de 2,1 milyon USD tutarında olan dünyanın en pahalı ilaçlarından Zolgensma'nın Türkiye'ye hangi fiyatla geleceği de henüz netleşmedi.

TIKLAYIN - "Devlet SMA hastaları için gen tedavisini erişime sunmalı"

TIKLAYIN - "Bu İlaç Fayda Ederse, Ona En Güzel Hediyem Olur"

TIKLAYIN - SMA hastası bebeğin kesin tedavisini Türkiye tanımıyor

Evlilik affı yine gündemde 'pişirildi'

Fotoğraf: Ekmek ve Gül

Çocuk istismarcılarına affın infaz düzenlenmesine son anda eklendiği iddiası 13 Nisan akşamı sosyal medyada büyük tepki topladı. İlgili teklifin 10. Maddesi özetle, "Eğer bir erkek bir çocuğa cinsel saldırıda bulunmuşsa çocuk şikâyetçi değilse ve 14 yaşına girmiş ise faille evlenebilir" diyor.

İlgili maddeye ilişkin başta kadın örgütleri olmak üzere kadın hakları savunucuları tepki gösterdi, #ÇocukİstismarınınAffıOlmaz diye seslendi. Sabah saatlerinde ise bunun düzenlemeye eklenmediği ve bir taslak çalışması olduğu söylendi. 

TIKLAYIN - "Çocuk İstismarcılarının Affedilmesi Tartışmaya Kapalı"

Çocuk istismarı vakalarında faillere evlilik yoluyla af getirecek tasarı en son geçen nisan ayında da tekrar gündeme gelmişti. Meclis'e sunulmuş böyle bir tasarı olmasa da ortada dolaşan metinlerle "bir nabız yoklandığı" belirtiliyor.

TIKLAYIN - "'Evlilik affı'na 2016'dan beri sistematik bir şekilde çalışıldı"

İklim Aktivisti Atlas Sarrafoğlu'na WWF'ten ödül

 
WWF'in (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) 2020 Küresel Gençlik Ödülleri'ni kazanan dört gençten biri Türkiye'den 13 yaşındaki iklim aktivisti Atlas Sarrafoğlu oldu.

65+ ötekileştirildi

Fotoğraf: AA

Koronavirüs ile birlikte herkesin diline yeni bir kavram da yerleşti: 65+.

Sokağa çıkma yasaklarından seyahat kısıtlamasına... İnsan hakları hiçe sayılarak alınan kararlar, yasaklar özellikle 65 yaş ve üstünü toplum dışına itti, ötekileştirdi. İfadeler nefret söylemi boyutuna ulaştı. 

Yüksek risk grubunda olan yaşlıları korumak adına alınan kararlar toplumun belli bir kesimi tarafından "virüsü yaşlılar yayıyor" gibi bir algıya neden oldu. Sosyal medyaya yaşlı yurttaşlardan kaçan, onları horlayan görüntüler yansıdı. 

• Bir televizyon gazetecisi sokakta gördüğü yaşlı bir kişiye mikrofon uzatarak "Zabıta çağırırsam sizi götürebilir" dedi.
• Zonguldak'ta 65 yaşın üstünde bir kadını otobüs içeri almadı. o sırada kamera kayıttaydı. Biri, "Bana yaklaşma sende korona var" dedi ve gülüşmeler oldu. 

TIKLAYIN - Yaşlılara Yönelik Nefret Söylemi ve Medya

Çocukların hastalığı yayma riski dillendirilse de işe gitmek zorunda olan ebeveynler, çocuklarını babanne ve dedelere emanet etmek zorunda kaldı. Bu noktada da alınan kararların ne kadar doğru ve geçerli olduğu tartışma yarattı. 

13 Mart'ta 65+ Yaşlı Hakları Derneği (YHD) koronavirüs salgınıyla ilgili bir mesaj yayınladı ve "Birlikte Hastalıktan Korunmayı, Birlikte İyileşmeyi Becerebiliriz" dedi. 

21 Mart'ta 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma yasağı getirildi. İçişleri Bakanlığı yayınladığı genelgede şöyle dedi:

"65 ve üzeri yaşlardaki vatandaşlarımız ile kronik rahatsızlıkları olan vatandaşlarımız büyük risk altında olmasına rağmen toplumsal hareketliliğin içine girmekte; halka açık alanlarda, parklarda bir araya gelmekte, zorunlu olmamalarına rağmen toplu taşıma araçlarında seyahat ederek hem kendileri hem de toplum sağlığı açısından risk oluşturmaya devam ediyor."

TIKLAYIN - 65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı

TIKLAYIN - Huzurevlerinin de Desteğe İhtiyacı Var: Kapatılma ve Yalnızlık Psikolojisi Artabilir

Bu süreçte Emekliler Dayanışma Sendikası, "Topluma hedef gösterilen 65 yaş üstü çoğu insanımız toplumda aktif rol oynuyor, hala ücretli çalışıyor" hatırlatması yaptı.

TIKLAYIN - Emekliler Dayanışma Sendikası: "Koronavirüs Mesajları Yaştan Bağımsız, Herkes için Olmalıydı"

Evlerde hareketsiz ve insansız kalan 65 yaş üstü için sokak yasağının devam etmesi risk oluşturmaya başladı. 25 Nisan'da yaşlılar için sokağa çıkma yasağına yeni düzenleme getirilmesi gerektiğinin altı çizildi.

TIKLAYIN - 65 Yaş Üstü Anlatıyor: Özgürlük Gibisi Var mı?

TIKLAYIN - "Yaşlılar İçin Fiziksel ve Zihinsel İzolasyon Tehlikesi"

Covid-19 önlemleri kapsamında sokağa çıkma kısıtlaması getirilen 65 yaş ve üstü yurttaşlar iki ayın sonunda 10 Mayıs'ta ilk kez  sokağa çıktı. İki ayın sonunda sokağa çıkan 65 yaşındaki Sarah Bahar "Temiz hava aldım, günlük güneşlik. Bıraktığımda kıştı, soğuktu. Şimdi yaz geldi" diyordu.

TIKLAYIN - 65+ İki Ay Sonra Sokakta: Yaz Gelmiş, Eve Kapandığımda Kıştı!

Avukat Nazan Moroğlu, "65 yaş üstü yurttaşlara uygulanan yasakların devamına karar verilmesi, temel insan hak ve özgürlüklerine aykırıdır" derken psikiyatr Erkan-Yüce ise "Riskli hemen her şeyi serbest bırakıp 65 yaş üstüne hapis hayatı yaşatamazsınız" görüşündeydi. Alınan karara tepki gösteren Nilgün Uysal ise konunun insan hakları sorunu olduğunu dile getirdi.

TIKLAYIN - "65+ Tedbirlerinin Hukuken Haklı Bir Gerekçesi Kalmadı"

TIKLAYIN - Hava Isınıyor; 65+ Sokağa Sabah ve Akşam Saatleri Çıksın

Yaklaşık dört aydır sadece pazar günleri sokağa çıkabilen 65 yaş üstü için yeni bir karar alındı: 65+ her gün 10.00-20.00 saatleri arasında sokağa çıkabilir. 

Türk Tabipleri Birliği, Bakanlığa gönderdiği yazıda, 65 yaş ve üstü kişilere yalnızca 10.00-20.00 saatleri arasında sokağa çıkma izni verilmesinin tıbben doğru olmadığını, uygulamanın bilimsel bir temelinin olmadığını ifade etti.

TIKLAYIN - "Çocuklar Gibi Saat 8'de Eve mi Gireceğiz?"

65 yaş üstü yurttaşlar, haklarında alınan son kararla haftaiçi 10.00-13.00 arası sokağa çıkabiliyorlar.

TIKLAYIN - Yaşam 65'ten Büyüktür!

(AÖ)