Sanatçılar karantinadaki erkek şiddeti oyununda buluştu

Tiyatro East N Bull'un yeni dijital tiyatro projesi, sokağa çıkma yasağı sırasında sayıları giderek artan aile içi şiddet olaylarını ele alıyor.

Londra merkezli uluslararası tiyatro kumpanyası Tiyatro East N Bull, çift dilli olarak hazırladığı yapımlarla, günümüzün politik kavramlarını ele alarak yaşam ve yaşananlar üzerine düşünmeyi öneriyor.

1997'den bu yana Londra'da yaşayan ve tiyatro yapan Barış Celiloğlu'nun oluşturduğu bu grup tiyatroyu da "küresel" olarak düşünüyor ve farklı ülkelerden sanatçılarla ortak çalışmalar yapmayı ve dünyadaki diğer tiyatro topluluklarıyla işbirliği yapmayı hedefliyor.

East N Bull, Akdeniz, Orta Doğu, Balkanlar ve Latin Amerika'lı farklı tiyatrocularla bedenî çalışma, fiziksel iş tasarlamanın yanı sıra politik ve toplumsal odaklı metinler de oluşturuyor. Topluluğun amaçlarından birisi de ülkeler ve toplumlar arası engelleri kırabilmek için kültür ve dil sınırlarını aşmak, toplulukları bir araya getirerek çok dilli üretimler ve yapıtlar ortaya koymak.

Dokuz ülkeden tiyatrocular bir arada

Bu çerçevede Covid-19 krizinin herkes gibi tiyatrocuları da etkileyerek sahne imkânlarını ortadan kaldırması, evlerine kapatarak yalnız başlarına kalmak zorunda bıraktığını gören Celiloğlu bunu bir fırsata dönüştürme çabasıyla yaklaşık dört-beş ay önce "Karantinada Hapis, Karantinada Kilitli" adlı projeyi tasarladı.

Salgının en az bir yıl daha sürebileceğini de öngörerek başlatılan bu dijital tiyatro projesine dokuz farklı ülkeden (İngiltere, Türkiye, Yunanistan, İspanya, Rusya, İtalya, Polonya, Avustralya, Kıbrıs) yaklaşık 62 sanatçı hiç maddi bir karşılık beklemeden katılıyor.
Covid-19 salgını sırasında hemen her yerde gündeme gelen sokağa çıkma yasağının zaten artma eğilimi gösteren aile içi şiddet olaylarını daha da artırdığını fark eden Celiloğlu, bu projenin teması olarak da bu konuyu ele almaya karar verdi.

Celiloğlu yaşanan çok sayıda olay haber olsa da yeterince ele alınmadığı, açıkça tartışılmadığı ve insanların sessizce acı çektiği kanısında.

Celiloğlu gelinen süreçte projenin büyük bir bölümünün tamamlandığını belirtiyor ve "Son derece yetenekli profesyoneller, oyuncular, yazarlar, görsel sanatçılar, ressamlar, müzisyenler ve şairlerle birlikte çalışarak yaratacağımız imgesel olduğu kadar düşündürücü de olacak bu görsel tiyatro projesini Avustralyalı harika bir ekiple müthiş bir işbirliği içinde yürütmekteyiz" diyor.

Türkiye ekibi

Projeyi Türkiye'de yürüten ekipte çok sayıda tiyatrocu ve sanatçı yer alıyor. Türkiye bölümünde hazırlanan oyunun metnini Halide Eşber, Onsun Meryem, Aysel Karaca, Yapıncak Gürerk, Yıldız Çakar ve Barış Celiloğlu'ndan oluşan ekip kaleme aldı ve çevirmen Berna Vardar da İngilizceye çevirdi.

Türkiye bölümünü oluşturan oyunun yönetmenliğini de projenin tümünün yönetmeni Barış Celiloğlu yaptı. Video ve ses tasarımını Çiğdem Boru, Şeref Özdemir ve Ceren Ayşe Özbudun üstlendi.

Oyunda görev alan oyuncular ise Naz Yeni, Dilek Yorulmaz, Ada Burke, İrem Sayılgan, Aslı Özgönül, Ezgi Bakışkan Barış, Gülistan Sarbas.

İngiliz Parlamento'sunda gösterim

Projenin şu anda montaj aşamasında olduğunu belirten Barış Celiloğlu önce yazarlarla iki ay süren ve zoom üzerinden yapılan toplantılar düzenlediğini, eş zamanlı olarak da karantina döneminde olan erkek şiddeti olaylarını araştırdığını belirtiyor.

Metinler oluşturulduktan sonra oyuncular belirlenmiş ve yine sanal ortamda canlı provalar yapılmış. Tüm oyunlar videoya aktarıldıktan sonra da bu görüntülerin kurgulanması ve montajı aşamasına gelinmiş. Sekiz bölümden oluşan bu uzun dijital projenin İspanya ve Avustralya'da sergileneceği dijital platformlar hazırlanmış durumda.

Projenin yeni yılda başka dijital tiyatro ve film festivallerinde de gösterime girme durumu olduğunu belirten Barış Celiloğlu yaptığımız görüşmede projeyle ilgili şunları belirtiyor:

"İngiltere parlamentosunda bir akşam düzenlenecek ve orada da kadın grupları/organizasyonları ve bazı milletvekillerine gösterilecek. Bununla amaç bu sorunları daha görünür kılmak ve yasaların daha iyi düzenlenmesi için gündem oluşturmak. Yönetmen olarak bütün dileğim bu sorunun diğer ülkelerin de politika gündemine taşınması. Özellikle Türkiye'de kadın cinayetlerindeki artış çok yüksek olduğu için bu projenin oradaki durumu daha da görünür kılması en büyük dileğim."

Projeyle ilgili ayrıntılı bilgi ve sergileme programı için burayı tıklayın.

Barış Celiloğlu hakkında

Türkiye'deki tiyatro eğitimini Stüdyo Oyuncular'ında aldı. İstanbul'da Genç Oyuncular ve Bilsak Tiyatro Atölyesi'nin yapımlarında rol aldı. Tunç Başaran (Uçurtmayı Vurmasınlar) ve Derviş Zaim (Tabutta Rövaşata) gibi usta yönetmenlerle çalıştıktan sonra 1997'de Londra'ya yerleşti.

İngiltere'nin meşhur tiyatro konservatuvarlarından The Royal Central School of Speech and Drama'da tiyatro üzerine master eğitimi alırken Londra'nın çeşitli tiyatrolarında (The Gate Theatre, Camden People's Theatre, Arcola Theatre, The Young Vic, Edinburgh Fringe Festival) sahnelenen oyunlarda oynadı. 1998'den beri Londra'nın çeşitli tiyatrolarında oyun yönetti.

2017'de Londra'da Ariel Dorfman'ın "Ölüm ve Kız" adlı oyununu hem yönetip hem de başrol olan Paulina'yı oynadı. Bu rolle kendisine 2018'de Direklerarası Seyirci Ödülleri tarafından yurtdışı kategorisinde "En İyi Kadın Oyuncu" ödülü verildi.

2018'de ayrıca Yunanlı yazar Loula Anagnostaki'nin "Resmî Geçit" adlı oyununu yönetti. Kasım 2018'de İngiliz bir kumpanyanın "Sakın Cüret Etme" adlı feminist ve politik temalarla dolu oyunuyla Londra'da eleştirmenlerden övgü aldı. Barış Celiloğlu Nisan 2019'da da "Resmî Geçit" rejisiyle yurtdışı kategorisinde Direklerarası Seyirci Ödülleri tarafından "En İyi Yönetmen" ödülüne değer görüldü.

(MS/AÖ)