İran parlamentosu, tutuklu protestocular için 'ağır ceza' talep etti

İranlı aktivist ve gazeteci Masih Alinejad, “İran’da 290 sandalyeli Parlamentonun 227 üyesi yargıya çağrıda bulunarak devam eden ayaklanmada tutuklanan kişiler için idam cezası talep etti” dedi.

İstanbul

İran parlamentosu, tutuklu protestocular için 'ağır ceza' talep etti

* Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA) - Arşiv

Haberin Kürtçesi için tıklayın

İran'da "ahlak polisi" tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Jîna Mahsa Amini'nin ölümüyle başlayan protestolar sürüyor.

ABD'nin Newsweek haber sitesinin haberine göre, İran parlamentosunda yapılan oylamada 290 milletvekilinden 227'si tutuklanan protestocuların idam cezası ile cezalandırılması yönünde oy kullandı. ABD'nin Reuters haber ajansı ise söz konusu oylama ile ilgili haberinde, milletvekillerinin protestocuların "ağır bir şekilde cezalandırımlasını talep ettiğini" yazdı.

Al-Monitor haber sitesi de ilgili haberinde, parlamentoda okunan ve oylanan açıklamanın idam cezasına işaret ettiği şeklinde yorumlandığını, açıklamada kullanılan dilin bu yoruma yol açtığını belirtti.

"İnfaz tehdidi"

Parlamentodaki oylamada "sert cezalandırma" yönünde görüş bildiren milletvekilleri, oylamadan önce açık bir mektup yayınlayarak protestoculara "ağır bir ceza verilmesi" gerektiğini söylemiş, ağır cezanın "mümkün olan en kısa zaman içinde iyi bir ders olabileceğini" iddia etmişti.

CNN International'ın haberine göre, İran'daki protestolarda yaklaşık 14 bin kişi tutuklanmış durumda. Carnegie Endowment kuruluşundan Karim Sadjadpour, bu sayının 15 bine yakın olduğunu ifade etti.

Sadjadpour, sosyal medya hesabında paylaştığı mesajda, "Son 8 haftada, İran rejimi 300'den fazla protestocuyu öldürdü, yaklaşık 15 bin kişiyi tutukladı ve yüzlercesini infaz etme tehdidine bulundu" dedi:

"Fakat İran'ın kadınları direniyor. Bugün üniversite öğrencisi kadınlar başörtülerini çıkararak 'Ben özgür bir kadınım' diye bağırdı."

In the last 8 weeks Iran's regime has killed over 300 protestors, imprisoned nearly 15,000, and threatened to execute hundreds more, yet Iran's women persist. Today female university students removed their forced hejab and chant, "I am a free woman." pic.twitter.com/OjQZ6zHfG5
— Karim Sadjadpour (@ksadjadpour) November 8, 2022

ABD'de yaşayan İranlı aktivist ve gazeteci Masih Alinejad da Twitter hesabından paylaştığı mesajda şöyle dedi:

"İran'da 290 sandalyeli Parlamentonun 227 üyesi yargıya çağrıda bulunarak devam eden ayaklanmada tutuklanan kişiler için idam cezası talep etti. 'Kadın, Yaşam, Özgürlük' sloganı atan masum protestocuları infaz etmek istiyorlar. Dünya, bu terör eylemini durdurmalı."

Gazeteci Omid Memarian da sosyal medya hesabından paylaştığı mesajda, İranlı parlamenterlerin İran yargısından idam cezası vermesini talep ettiğini yazdı: "Dünya, tepki göstermeli. Tehlikeli!"

Outrageous! After killing 100s of protesters on the streets & a violent crackdown, 227 MPs in Iran called the protesters "Mohareb" & asked the judiciary to issue "retribution" sentences [execution]. The world should respond. Dangerous!#MahsaAmini #مهسا_امینی #IranRevoIution pic.twitter.com/CBdyE6mStS
— Omid Memarian (@Omid_M) November 6, 2022

"Eylem yapmak, halkın temel hakkı"

Yeni Yaşam gazetesinin haberine göre, parlamenterlerin yargıya yaptığı çağrının ardından İran Yargı Erki Başkanı Xulam Hüseyin Muhsini, hakimlerden tutuklanan göstericilerin davalarının bir an önce tamamlanarak göstericilerin cezalandırılmasını talep etti.

İran İnsan Hakları Örgütü Başkanı Mehmud Emiri Muqedem, açıklama yaparak eylemlerin halkın temel hakkı olduğunu kaydetti.

"Eylemcilerin öldürülmesinin ve eylemcilere idam cezası verilmesinin uluslararası anlamda bir suç olduğunu" belirten Muqedem, "eylemcilerin idam edilmesini isteyenlerin bu suça ortak olduğunu ve haklarında soruşturma başlatılması gerektiğini" kaydetti.

Parlamentonun yargıya yaptığı "ağır ceza" çağrısı sonrası ülkenin başta başkent Tahran olmak üzere pek çok kentinde protestolar devam etti.

Ne olmuştu?

Doğu Kürdistan'ın Sakız kentinden başkent Tahran'a akrabalarını ziyarete gelen 22 yaşındaki Jîna Mahsa Amini, erkek kardeşinin kullandığı aracı durduran ahlâk polisince gözaltına alınmıştı. Kardeşine, nasihat edilip serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadının, gözaltına alındıktan iki saat sonra komaya girdiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğü ortaya çıktı.

İran devlet televizyonu Amini'nin dövüldüğü iddialarını yalanlayarak, polisin genç kadını "nasihat etmek ve eğitmek" üzere karakola götürdüğünü ve orada kalp krizi geçirdiğini söyledi. Amini'nin akrabaları, kadının herhangi bir kalp rahatsızlığı olmadığını açıkladı.

Devlet televizyonu bir polis karakolunda Amini olduğu söylenen bir kadının oturduğu koltuktan bir yetkiliyle konuşmak üzere kalktıktan sonra yere düştüğünü gösteren güvenlik kamerası kayıtları yayınladı. Ancak, görüntülerden kadının Amini olduğu doğrulanamadı.

Amini'nin dövülerek öldürüldüğü yolunda sosyal medyada yayılan iddialarını reddeden Tahran emniyeti ise konuyla ilgili açıklamasında, "Ayrıntılı araştırmalara göre, Amini'nin araca alınması sonrasında ve tutulduğu karakolda fiziksel bir temas olduğunu" reddetti.

Ancak, İran'ın yarı resmi Fars haber ajansı, Amini'nin ahlâk polisince dövülmesi nedeniyle komaya girdiğini duyurdu.

VoA'nın haberine göre genç kadının karakolda ölümünü eleştiren sosyal medya yorumcuları arasında, sözünü sakınmamasıyla tanınan reformcu eski milletvekili Mahmud Sadıki, Ayetullah Ali Hamaney'i olayla ilgili kamuoyuna açıklama yapmaya çağırdı.