Soçi öncesi: Beş maddede Akkuyu Nükleer Santral krizi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) ve yüklenici Titan 2-IC İçtaş konsorsiyumu arasındaki ihtilafın çözümü için gerekli girişimlerde bulunduğunu duyurdu.

Tuğçe Yılmaz

Soçi öncesi: Beş maddede Akkuyu Nükleer Santral krizi

* Fotoğraf: Anadolu Ajansı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı açıklamasında, Akkuyu NGS'nin, Türkiye Cumhuriyeti'nin bugüne kadar tek kalemde yapılan en büyük yatırımı olduğu ifade edildi. Proje aynı zamanda Rusya ve Türkiye arasındaki en büyük ortak proje.

Ancak Akkuyu NGS üzerinden ilerleyen tartışmalar şimdiden Türkiye ve Rusya arasında bir gerilim nedenine dönüşmüş durumda.

Beş maddede Akkuyu NGS ile ilgili son bir haftadaki gelişmeleri özetlemek gerekirse:

Mersin'de yapımı devam eden Akkuyu NGS'nin inşaat projesine ilişkin sözleşme, Akkuyu'nun en büyük hissedarı Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu (Rosatom) tarafından 29 Temmuz'da feshedilmek istendi.
Şirket gerekçe olarak, Rusya ve Türkiye ortaklığıyla kurulan Titan-2 IC İçtaş A.Ş.'nin sözleşmeye aykırı davranmasını ve iş güvenliğini sağlamamasını gösterdi.
Fesih kararından sonra Akkuyu'nun inşaatı da işletmesi de Rosatom'a devredildi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2 Ağustos'ta "Bakanlığımız tarafların arasındaki ihtilafın çözümü için gerekli girişimlerde bulunmuştur. Taraflara da böyle bir projede daha sağduyulu ve yapıcı bir görev düştüğünü bir kez daha hatırlatmak isteriz," dedi.
Gelişmeler, AKP Genel Başkanı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Soçi'deki görüşmesi (5 Ağustos) öncesi Putin'i öne geçiren bir hamle olarak yorumlanıyor.

Akşener: "Kabul edilemez"

Kimi siyasilere göre Akkuyu NGS ile ilgili gelişmeler, Türkiyeli firmaların projeden çıkarılması ve etkisizleştirilmesi anlamına geliyor. Daha da önemlisi, fesih kararının, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın 5 Ağustos'ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le Soçi'de yapacağı görüşme öncesi elinin zayıflaması olarak yorumlanması.

Konuya dair açıklama yapan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener "Teknoloji transferi ve yüksek teknolojili üretim, ülkemizin kalkınması için stratejik öneme sahip. Ancak Akkuyu'da yapılan hukuksuz fesih işlemi, Türk şirketinin tasfiye edilerek ülkemizin nükleer enerji alanındaki gelişimini engellemek anlamına geliyor. Bu kabul edilemez, " dedi. Akşener, açıklamasında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nı gerekli adımları atmaya davet etti.

TIKLAYIN - "Avrupa Yeşilleri'nin beş kararından biri Akkuyu Termik Santrali"

Bakanlıktan sağduyu çağrısı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ise 2 Ağustos'ta yaptığı açıklamada özetle şu ifadelere yer verdi:

"Bakanlığımız tarafların arasındaki ihtilafın çözümü için gerekli girişimlerde bulunmuştur. Önceliğimiz, projenin başından bu yana inşaat sahasında hizmet veren bütün yüklenicilerin ve çalışanların aleyhine bir mağduriyet oluşmaması ve projenin zamanında devreye alınmasıdır. Daha önce olduğu gibi, yine bu çerçevede girişimlerimiz sorunların çözümü için devam etmektedir. Taraflara da böyle bir projede daha sağduyulu ve yapıcı bir görev düştüğünü bir kez daha hatırlatmak isteriz."

Rosatom hakkında

Rusya inşaat şirketi Rosatom Akkuyu NGS'de hisselerin yüzde 51'ine sahip ve bu sayede tesisin kontrolünü elinde bulunduruyor.

Tesisin inşaatı sırasında çok sayıda kaza ve patlama meydana geldi. Yüzlerce inşaat işçisi, ödenmeyen ücretler yüzünden iş makinelerini durdurma ve yol kapatma eylemleri yaptı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği 24 Şubat 2022'den beri, temel ereklerinden biri Doğu Akdeniz'deki varlığını ve etkisini artırmak ve jeostratejik hedeflerine ulaşmak. Akkuyu NGS'nin Rosatom'a devri de bu gelişmeler ışığında önemli bir adım.

Akkuyu NGS projesi hakkında

2010

İki ülke, Türkiye'nin Akdeniz kıyısında Mersin iline bağlı Gülnar ilçesinde Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin inşa edilmesi yönünde ortak karar aldı. Bununla ilgili anlaşma, Rusya Federasyonu Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında 12 Mayıs 2010 tarihinde Ankara'da imzalandı.
13 Aralık 2010'da Türkiye'nin ilk nükleer güç santrali projesini gerçekleştirmek üzere Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş. tescil edildi.

2014

Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Akkuyu NGS'nin Çevre Etki Değerlendirme Raporu'nu (ÇED) onayladı.

2015

Akkuyu NGS'nin deniz yapılarının temel atma töreni düzenlendi.
T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Akkuyu Nükleer A.Ş.'ye elektrik üretimi ön lisansını verdi.
Cengiz İnşaat A.Ş. ile nükleer güç santralinin deniz hidroteknik yapılarının tasarım ve inşasına yönelik anlaşma imzalandı.

2017

Türk Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Akkuyu NGS sahasının tasarım parametrelerini onayladı.
T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Akkuyu Nükleer A.Ş.'ye 15.06.2066 tarihine kadar (49 yıl) geçerli elektrik üretim lisansını verdi.

2018

3 Nisan 2018 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla Akkuyu NGS'nin 1. güç ünitesinin temel atma töreni düzenlendi. Törenle birlikte, santraldeki 1. güç ünitesinin inşasına ilişkin tam kapsamlı inşaat çalışmaları resmen başladı.
TAEK, Akkuyu Nükleer A.Ş.'ye Akkuyu NGS'nin 2. güç ünitesi için sınırlı çalışma iznini verdi.

2019

Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) Yönetim Kurulu'nun aldığı kararla Akkuyu NGS 2. güç ünitesi için ana inşaat lisansı verildi.
2 Aralık'ta Akkuyu NGS'nin Türk iletim sistemine bağlanabilmesi için Akkuyu Nükleer A.Ş. ile Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) arasında Bağlantı Anlaşması imzalandı.

2020

8 Nisan'da Akkuyu NGS 2. güç ünitesinin inşasına resmen start verildi, reaktör binasının temel plakasının temeli atıldı.
3. güç ünitesinin yapım alanında nükleer ada tesislerinin inşası için temel çukuru kapsamında planlanan sondaj ve patlatma çalışmaları başladı.
1. güç ünitesinde iç koruma kabuğunun (İKK) ikinci katmanının montajı tamamlandı.
2. güç ünitesi reaktör ve türbin binasının temel plakaları için beton dökme işlemi tamamlandı. 1. güç ünitesi için dört buhar jeneratöründen oluşan takım inşaat sahasına ulaştırıldı.
Akkuyu NGS'nin 2. güç ünitesinde güç ünitesinin güvenlik sistemlerinin en önemli elemanlarından biri olan, radyoaktif maddelerin çevreye salınmasını önleyen reaktör binasının iç koruma kabuğunun ikinci katmanının montaj çalışmaları tamamlandı.

2021

10 Mart 2021'de Akkuyu NGS'nin üçüncü güç ünitesinin yapımına başlanması vesilesiyle tören düzenlendi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, törene video konferans yöntemiyle katıldı. İki ülkenin liderleri, 3. güç ünitesinin temeline ilk betonun dökülmesi sürecini başlattı.

2022

1. güç ünitesine iç koruma kabuğunun beşinci katmanı kuruldu.
2. güç ünitesi için 4 buhar jeneratöründen oluşan parti, Doğu Kargo Terminali'ne ulaştırıldı. 21 Temmuz'da 4. ve son reaktörün temeli atıldı.

(TY)

Rusya akkuyu nükleer santrali Rûsya Turkiye Türkiye mersin akkuyu soçi Soçî akkuyu ngs

Tuğçe Yılmaz

[email protected]

tüm yazıları

bianet muhabiri. "1 Mayıs 1977 Kayıplarını Yakınları Anlatıyor/1 Mayıs 1977 ve Cezasızlık" dosyasını hazırladı. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümü mezunu. 2019 yılından beri "Küba"...