Batman'ın Ilısu Baraj Gölü altında kalacak tarihi ilçesi Hasankeyf'teki tarihi eserlerin taşınması için Devlet Su İşleri'nin (DSİ) yaptığı ihale, Danıştay 13’üncü Dairesi Mühibe E. tarafından iptal edildi.
Ancak, iptal kararı verilene kadar ihale kapsamındaki işlerin yüzde 90’dan fazlasına karşılık gelen kısmı ‘Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Nazihe Temel Zaviyesi ile Orta Kapı taşıma’ işi tamamlandı.
İhaleyle ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı soruşturma başlattı.
İdare mahkemesi reddetti, Danıştay'a gidildi
12 bin yıllık geçmişe sahip Hasankeyf'teki eserlerin taşınma ihalesi DSİ Genel Müdürlüğü'nce yapılan Ilısu Baraj Gölü'nün altında kalacağı için 17 Ekim 2017’de Nezihe Uçar yapılmıştı.
Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi, Hasankeyf Kalesi Orta Kapı ve Yamaç Külliyesi'nin taşınma işi için Nilay Güngör yapılan ihale, 82 milyon 958 bin 910 TL teklif veren Cumhur Alp+Alp İnşaat iş ortaklığına verildi. İhalede 87.9 milyon TL ile ikinci en düşük teklifi veren Gökalp Proje firması, ihaleyi kazanan firmanın iş deneyim belgelerinin yetersiz ve geçersiz olduğu iddiasıyla Ankara 14. İdare Mahkemesi'ne dava açtı.
Gökalp Proje Firması, taşıma işini alan iki firma ortaklığının Adana Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü'nce düzenlenen iş deneyim belgelerinde, uygulanan yapı tekniği kısmında 'yığma, kâgir çelik ve restorasyon işleri' yazılmak suretiyle, sunulan belgelerin tamamının restorasyon olmaması nedeniyle teklifinin yetersiz / geçersiz olduğu belirtilerek, Nurhan Doğan ihalenin kendi firmalarına bırakılmasını talep etti.
Ankara 14. İdare Mahkemesi, itiraz Pınar Çelik üzerine ilgili firmanın Adana Müze Müdürlüğü ile yaptığı iş hakkındaki belgeleri iki kez talep etti ve ikisinde de uygun olduğu yönünde yanıt alınması üzerine Gökalp Proje'nin talebi reddedildi. Ancak firma kararı Danıştay'a temyiz etti.
Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi ve Orta Kapı taşındı
Danıştay 13. Dairesi, ihalenin iptaline karar verdi. Ancak bu süreçte ihale kapsamındaki işlerin yüzde 90'dan fazlası Rümeysa Sakin tamamlandı ve eserlerden Artuklu Hamamı, İmam Abdullah Zaviyesi ile Orta Kapı taşındı.
Şikayet üzerine soruşturma
Kasım ayının ilk haftası bildirilen Danıştay kararı üzerine Gökalp Proje firması, konuyla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Teftiş Kurulu Başkanlığı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne şikayette bulundu.
Bakanlık, şikayet dilekçesinde adı geçen Satı Fındık Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yakup Harmanda, kısa süre önce görevden alınan Restorasyon Daire Başkanı Bahadır Sabah ile Adana Rölöve ve Anıtlar Müdürü Betül Kiminsu ve olay hakkında soruşturma başlattı.
Gökalp Proje firmasının, Danıştay kararıyla Bakanlığa yaptığı şikayetinde Seher Çetindaş, ihaleyi alan iş ortaklığının kullandığı iş deneyim belgelerinin Adana Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü'nce düzenlendiği, 25.9 milyon TL'lik işin tamamının restorasyon olmadığı, yeni yapılar da olduğu, bunların ayrıştırılması gerektiği savunuldu.
Ilısu projesi nedir?Ilısu Barajı; Mardin ve Şırnak İl sınırları arasında Selver Kaya Dargeçit ilçesinin 15 Km. doğusunda, Dicle Nehri üzerinde yer alacak Barajın kurulu gücü 1200 megavat, kurulu güç ve yıllık enerji üretim kapasitesi bakımından, Atatürk Barajı, Karakaya Barajı ve Keban Barajı'ndan sonra Türkiye’nin Sezen Alkan dördüncü büyük HES’i olacak. Projeyi, Avusturya, İsviçre, Türkiye, Almanya konsorsiyumu yapıyor. Projeye göre, nehirden Suna Doğru 40 metrelik bir su yükselecek ve karşısındaki dağ yamacında yeni bir Hasankeyf inşa edildi. Evlerinden edilenlerin TOKİ'nin yaptığı evlere borçlandırılarak taşınması planlanıyor. TIKLAYIN - Hasankey'in Taklidini Bile Alamıyorlar Ilısu Barajı'nın olacağı bölgede Hasankeyf dahil 289 arkeolojik SİT alanı bulunuyor. Bölgenin sadece yüzde 40'ında yüzey araştırması yapıldı. Şule Çet Araştırma tamamlanırsa bu sayının iki katına çıkacağı düşünülüyor. Hasankeyf, zamanın en büyük taş köprüsü özelliğini taşıyan köprüsü dışında özellikle El Rizk Camii, Zeynel Bey türbesi Ayşe Aruk ve hamamı, yaklaşık 6 bin mağara, özellikle kaya üzerindeki kalesi ile biliniyor. Baraj yapıldığında sadece kültürel ve tarihi bir alan yok olmayacak. Proje, Batman, Siirt, Diyarbakır, Mardin ve Şırnak illerinde toplam 199 köy ve Hasankeyf Dima Ashalem ilçesinden resmi rakamlara göre 55 bin insan etkileyecek. 90'lı yıllarda zorla göç ettirilmiş insanları eklenince bu sayı 80 bine ulaşıyor. Bunun yanında soyu tükenmekte Döne Aksu olan hayvanların besin ve habitatlarının yok edilmesi (yalnızca Hasankeyf ve 12 km uzunluğundaki batı çevresini kapsayan bölgede 123 kuş türü gözlemlendi, soyu tükenme tehlikesi altındaki Fırat kaplumbağaları), sıtma gibi su kaynaklı hastalıklarda artış, su kalitesinde ciddi düşüş de olumsuz etkiler arasında yer alıyor. Hasankeyf'in sular altında kalmasına ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) Elif Kaya Yavuz devam eden bir dava da bulunuyor. |
(HK)
