Fotoğraf: Celal Güneş / AA
Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için oy verme işlemi, Türkiye genelinde yarın saat 08.00 itibarıyla başlayacak, 17.00'ye kadar sürecek.
Seçimlerde 81 ilde, 191 bin 910 sandık kuruldu. 60 milyon 697 bin 845 seçmen oy kullanacak.
Seçimde yarın yurt içinde 60 milyon 697 bin 843 seçmen oy kullanacak. Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172.
Oy verme işlemleri, Türkiye genelinde yarın saat 08.00'de başlayacak, saat 17.00'de sona erecek. Ancak saat 17.00'ye geldiği halde, sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler, başkan tarafından sayıldıktan sonra sırayla oylarını kullanacak.
Seçmenler, üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası bulunan, kimliği tereddütsüz ortaya koyan, resimli, resmi nitelikteki belgelerden biriyle oy kullanabilecek.
Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kağıdının getirilmesi zorunlu olmayacak. Seçmen bilgi kağıdı kendisine ulaşmayanlar, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) internet sitesinden öğrenebilecek. Seçimin ikinci tura kalması halinde seçmen bilgi kağıdı yeniden gerekli olmayacak.
Cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak. Bu tür cihazlar, oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılacak.
Seçmen, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulunduğu iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyarak sandığa atacak.
Önce cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.
Deprem bölgesinde seçim
YSK, Maraş merkezli 11 ili etkileyen depremler nedeniyle çeşitli önlemler aldı. Depremden etkilenen illerdeki eksiklikleri tespit eden YSK, çalışmalar sonucu illerde kurulan konteynerlerde seçimin sağlıklı yürütülmesi için hazırlıklarını yaptı.
Bölgede eskiden hangi okullara sandık kuruluyorsa aynı okullara yine sandık kurulacak. Okullar yıkılmış ya da hasar görmüş ise bahçesine veya yakın bir alana konteyner konarak oyların kullanılması sağlanacak.
Depremden etkilenen seçmenler, adres kaydını nereye aldırırsa orada oy kullanacak, oylar o seçim çevresi için sayılacak. Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen diğer illere kayıtlarını aldırdı.
Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için bu seçimde de seyyar sandıklar oluşturuldu. Bu seçmenler, seyyar sandıklarda oylarını kullanabilecek.
Bu seçimde ayrıca ilk kez, kendileri için hazırlanan şablonla oy kullanacak görme engelliler için her sandığa şablon gönderilecek.
Gümrüklerde oy kullanma işlemleri devam
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için, 73 ülke ve 156 yerdeki yurt dışı temsilciliğinde sandık kurulları oluşturuldu. Yurt dışı temsilciliklerindeki oy verme işlemi 9 Mayıs'ta sona erdi. Bulunduğu ülkede belirlenen sürede oy kullanamayanların gümrük kapılarında oy verme işlemleri, yarın saat 17.00'ye kadar sürecek.
Yurt dışında kullanılan oy pusulaları, uçaklar ve diplomatik kuryelerle Türkiye'ye getirildi. Ankara ATO Congresium'daki Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu'nda saklanan oylar, yarın tüm yurtta oy verme işleminin tamamlanmasının ardından diğer oylarla eş zamanlı açılarak sayılmaya başlanacak.
Cumhurbaşkanı adayları
Cumhurbaşkanı seçimi pusulasında, kurayla belirlenen sıralamaya göre, Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan'ın adı yer alacak.
Ancak adaylardan Muharrem İnce, 11 Mayıs'ta adaylıktan çekildiğini açıkladı. Pusulaların basımı ve dağıtımı tamamlandığı için İnce'nin adı pusulada yer almaya devam edecek.
28. Dönem Parlamentosu'nu belirlemek üzere yapılacak Milletvekili Genel Seçimi'ne ise 24 siyasi parti ile Türkiye genelinde 151 bağımsız milletvekili adayı girecek.
Bazı siyasi partiler, "Cumhur", "Millet", "Ata", "Emek ve Özgürlük" ve "Sosyalist Güç Birliği" ittifakları adı altında 5 ayrı ittifakla seçime giriyor.
Bu kapsamda, AKP, MHP, BBP ve Yeniden Refah Partisi, "Cumhur İttifakı" adıyla seçime katılıyor.
"Millet İttifakı"nı, CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) ile Demokrat Parti oluşturdu.
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP), "Emek ve Özgürlük İttifakı" adı altına seçime giriyor. Anayasa Mahkemesinde açılan kapatılması istemli davada süreç devam eden HDP de Yeşil Sol Parti listelerinden seçime katılıyor.
Zafer Partisi ve Adalet Partisi, "Ata" ittifakı adı altında, Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Hareketi ve Sol Parti ise "Sosyalist Güç Birliği İttifakı" adı altında seçime giriyor.
Oy verme yerleri
Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliğini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak şekilde olacak.
Sandık başında görevli partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler), rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir işaret taşımayacak.
Sandık kurulu başkan ve üyeleri, göreve başlamadan önce ilk iş sandık başında bulunanlar önünde ant içecek ve sandığın boş olduğunu kontrol edecek.
Sandık alanında düzeni, sandık kurulu başkanı sağlayacak. Başkan, düzeni bozmaya yeltenenleri uyaracak, uyarıyı dinlemeyenleri sandık alanı dışına çıkarabilecek.
Sandık alanında alınacak tedbirler, seçmenlerin sandık başı işlemlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamayacak.
Oy verme işlemi sırasında gebeler, hastalar, engelliler ve yaşlılara öncelik tanınacak.
Sandık başında seçmene, vereceği oy hakkında hiç kimse müdahale, telkin ve tavsiyede bulunamayacak. Seçmenler, oylarını kullandıktan sonra sandık başından ayrılacaklar.
Seçim günü yasakları
Seçim yasakları kapsamında yarın saat 06.00'dan 24.00'e kadar alkollü içki satılamayacak, içkili ve umumi yerlerde alkollü içki verilmesi ve içilmesi yasak olacak. Eğlence yerleri oy verme süresince kapalı kalacak, eğlence yeri niteliğindeki lokantalarda da yalnızca yemek verilebilecek.
Seçim yasaklarına ve belirtilen kurallara uyulmak şartıyla yarın saat 18.00'den sonra düğün yapılabilecek.
Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka kimse silah taşıyamayacak. Radyolar ve her türlü yayın organlarınca seçim günü saat 18.00'e kadar seçim ve seçim sonuçlarıyla ilgili haber, tahmin ve yorum yapılamayacak. Radyolarda ve her türlü yayın organlarında 18.00-21.00 saatleri arasında ancak YSK tarafından seçim ile ilgili verilecek haber ve tebliğler yayımlanabilecek.
Seçim günü bütün yayınlar, saat 21.00'den sonra serbest olacak, ancak YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00'den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verilebilecek.
Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak
Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyarak sandığa atacak. Önce cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.
Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim türüne ait olanın geçersiz olması, diğerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.
"Evet" ya da "Tercih" mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılması halinde oylar geçersiz olacak.
Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak şekilde yırtılması veya koparılması, pusula üzerine mühür dışında veya mühür yerine herhangi bir özel işaretin, isim, imza kaşesi veya parmak izinin basılması da kullanılan oyu geçersiz kılacak.
Ayrıca, oy pusulasının belirgin bir şekilde karalanması, çizilmesi veya işaretlenmesi, zarftan işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak.
Cumhurbaşkanı adaylarından hiçbirinin, yarın yapılacak seçimde salt çoğunluğu sağlayamaması halinde 28 Mayıs'ta ikinci tur oylama yapılacak. Bunun için daha önce YSK tarafından hazırlanan seçim takvimi işleyecek.
(HA)
