Türkiye'de seçimlere 38 gün kalırken, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), yayınladığı 15 maddelik bildiriyle cumhurbaşkanı ve milletvekili adaylarını "habere erişim hakkı" lehinde ve son 20 yılda zarar gören basın özgürlüğünün kalıcı şekilde yeniden tesisine hizmet edilmesine yönelik tutum almaya çağırdı.
RSF'nin bildirisinde basın özgürlüğünün aktif şekilde savunulması, gazetecileri koruyan bir yargı sisteminin yeniden tesisi ile medya özgürlüğü ve bağımsızlığını güvence altına alan yasal ve düzenleyici bir çerçevenin uygulamaya konulması önerildiği belirtildi.
15 maddelik "tutum" bildirisi
RSF, seçilmeleri halinde aşağıda sıralanan tavsiyeleri hayata geçirmeleri veya kampanyalarında söz konusu tavsiyeleri gündeme getirmeleri için adaylara çağrıda bulundu:
"A– Özgürlüklerin ve bu arada basın ve gazeteci özgürlüğünün güvencesi bir yargı için, yargının bağımsızlığını ve özerkliğini tesis etmek
1. Yargı bağımsızlığı ve özerkliğini tesis etmek:
. Özellikle Hakimler Savcılar Kurulu'nun (HSK) bağımsız bir yapıya kavuşturulması, gazetecileri de içine alan davaları dış siyasi müdahalelere kapatılması. (Hakim ve savcılara ilişkin tayin ve disiplin işlemleri dahil).
· Sulh Ceza Hakimlikleri'nin bağımsız bir statüye kavuşturulması; gazetecilerin gözaltına alınması veya tutuklanması yanı sıra İnternet sansürüne dair keyfi kararlarının önüne geçilmesi amacıyla reforme edilmesi.
2. AİHM ve Anayasa Mahkemesi içtihatlarının öncelikliliğine; 1982 T.C Anayasası'nda tanımlanan basın özgürlüğü ve bilgiye erişim hakkına ilişkin hükümlerine saygı gösterilmesi.
3. Özellikle ifade ve basın özgürlüğüne saygılı bir pratik için, bu hakları güvence altına alan AİHM ve Anayasa Mahkemesi içtihatlarına yönelik olarak hakim, savcı ve diğer soruşturma makamları için özel formasyonlar geliştirilmesi.
B- Basın özgürlüğüne ilişkin yasal çerçevenin güçlendirilmesi ve ceza kanununun gazetecilere karşı araçsallaştırılmaması
4. Ceza ve Terörle Mücadele yasalarının gazeteciler ve diğer bağımsız ve eleştirel görüş sahiplerine karşı araçsallaştırılmaması için önlem alınması.
5. Ceza Kanunu'nun basın özgürlüğünü teminat alacak şekilde gözden geçirilmesi: "Cumhurbaşkanı'na hakaret", "Devlet kurumlarını aşağılama" ile ilgili hükümlerin yürürlükten kaldırılması, "hakaret ve iftira" suçları için hapis cezalarından kaçınılması (Venedik Komisyonu tavsiyelerine uygun olarak), "dezenformasyon"a ilişkin TCK 217-A maddesinin gözden geçirilmesi.
6. Kamuya ilişkin bilgi edinmeye dair düzenlemeye etkinlik kazandırılması.
7. Gazetecilere yönelik keyfi davaların (SLAPP) önüne geçilmesi amacıyla mevzuatın güçlendirilmesi.
C. Medya Bağımsızlığını güvence altına alacak yasal bir çerçevenin geliştirilmesi
8. Medyayı düzenleme ve denetleme görevi bulunan RTÜK, Basın Kartı Komisyonu ve Basın İlan Kurumu (BİK) gibi yapıların bağımsızlığını ve tarafsızlığını sağlamak, yürütme erki başta olmak üzere her tür siyasi denetim ve müdahaleden korumak.
9. Medya sahipliğine dair, bu alanı siyasi müdahalelere kapatmak amacıyla şeffaf bir düzenleyici çerçeve geliştirmek.
D. Basın özgürlüğünü savunmaya dönük aktif bir politika yürütmek
10. Gazetecilere yönelik saldırıları kamuoyu önünde ve sistematik şekilde kınamak ve sorumlularının istikrarlı şekilde belirlenip yargılanmalarını sağlamak.
11. Hangi siyasi parti yetkilisinden gelirse gelirsin, kendi partisinden de kaynaklansa, gazetecilere yönelik sözlü saldırı ve itibarsızlaştırma girişimlerine karşı etkili şekilde tavır almak.
12. Yabancı veya sürgün gazetecilere karşı kullanılan uluslararası prosedürlere (Interpol kırmızı bülten, uluslararası yargı işbirliği talebi vs) keyfi şekilde başvurulmasının önüne geçilmesi.
13. Çoğulcu, dürüst ve dengeli bir medyatik faaliyete katkısı bakımından, medyanın ilettiği soru ve bilgi taleplerini açık ve adil şekilde karşılamak.
14. TBMM'de milletvekillerin hükümete yönelik soru önergelerinin etkili şekilde işleme konulması ve karşılık görmesi amacıyla Meclis pratiği ve işlerliğinin gözden geçirmek.
15. Medyanın durumu ve gazeteci cinayetleri gibi konularda Meclis Araştırma Komisyonları'na etkinlik kazandırmak."
Bildirinin orijinali için tıklayınız.
Türkiye, RSF'nin 2022 yılına ait Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 180 ülke içerisinde 149. sırada yer alıyor.
(NT)
