Niinistö: "Türkler, beni NATO kararını açıklamak için davet etti"

Fotoğraf Sauli Niinistö/Heikki Saukkomaa / Lehtikuva

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö Perşembe günü Tayyip Erdoğan'ın davetlisi olarak Türkiye'ye gelecek. Niinistö, Erdoğan'ın kendisiyle görüşmek ve iki cumhurbaşkanı arasındaki görüşmeden sonra Türkiye'nin Finlandiya'nın NATO üyeliğine onay verdiğini açıklamak üzere Ankara'ya davet ettiğini açıkladı. 

Finlandiya kamu yayıncısı YLE, Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö'nün Perşembe ve Cuma günleri Türkiye'ye bir çalışma ziyareti gerçekleştireceğini açıkladığını duyurdu. 

Niinistö Çarşamba günü daha sonra habercilere yaptığı açıklamada, ziyaretinin nedeninin bir süredir bilindiğini doğruladı.

Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada Niinistö'nün "Türkler, bu kararı açıkladıklarında yanıtı teyit etmek üzere orada olacağımı umuyorlardı. Tabii ki, davete olumlu cevap verdim ve irade beyanını almaya gideceğim" dediği bildirildi.

Niinistö'ye göre, geçen bahardan bu yana Türkiye cumhurbaşkanlığı hükümetiyle yakın iletişim kuruldu. Son günlerde iletişim daha da yakınlaştı.

Niinistö, "Yıl boyunca Türkiye'nin görüşleri hakkında çok fazla konuşma duyduk. Her zaman özellikle Türkiye cumhurbaşkanlığı hükümetiyle çalıştık, çünkü  karar alma sürecinde belirleyici olan Türkiye cumhurbaşkanının görüşleri" dedi. 

YLE, Finlandiya Cumhurbaşkanlığı kaynaklarının Erdoğan'ın görüşmelerde Niinistö'ye Finlandiya'nın NATO üyeliğine kabul edilmesinin TBMM onayına tabi olacağını söylediklerini aktardı. 

Türkiye, Finlandiya'nın üyeliğini
İsveç'ten önce ve ayrı onaylayacak 

Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in üyeliğini farklı zamanlarda onaylamaya karar verdi. Helsinki'ye göre, İsveç'in üyeliği Temmuzda  Vilnius'ta yapılacak NATO zirvesi öncesinde Türkiye'de onaylanması hedefleniyor.

Niinistö, YLE'ye son günlerde İsveç Başbakanı ile de görüştüğünü söyledi: "Finlandiya için hem Finlandiya'nın hem de İsveç'in bir an önce NATO'ya üye olması çok önemli. İsveç'in NATO üyeliğini desteklemek için çalışmalarıma sürdüreceğim" dedi. 

YLE'nin kaynağına göre, Cumhurbaşkanı Niinistö önümüzdeki hafta Finlandiya'nın ulusal NATO mevzuatını onaylamayı planlıyor.
Finlandiya'nın, NATO üyeliği ile ilgili belgeleri, eksik onaylar Türkiye ve Macaristan'dan alınır alınmaz ABD yönetimine saklaması için tevdi etmesi gerekiyor. Belgelerin tevdi edilmesi idari olarak NATO üyeliğinin yürürlüğe girmesinin son adımıdır.

Erdoğan: Cuma günü Finlandiya'ya
verdiğimiz sözü tutacağız

Erdoğan, Çarşamba günü AKP grup toplantısının ardından Finlandiya'nın başvurusuyla ilgili soruyu yanıtlarken "Süreç neyse o süreci işleteceğiz. Cuma günü verdiğimiz sözü tutacağız" dedi. 

Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada da Niinitsö'nün 16-17 Mart'ta Erdoğan'ın daveti üzerine Türkiye'ye geleceği ve 17 Mart Cuma günü İstanbul'da yapılacak görüşmelerde, "Türkiye-Finlandiya ilişkileri[nin] tüm veçheleriyle gözden geçirilece[ği], [...] NATO Madrid Zirvesi marjında imzalanan Üçlü Muhtıra temelinde Finlandiya'nın NATO'ya üyelik başvurusu [...] hakkında görüş alışverişinde bulunulması[nın] da öngörülmekte [olduğu]" duyuruldu. 

Niinistö Perşembe günü
deprem bölgesinde

Niinistö, Türkiye gezisine Perşembe günü deprem bölgesini ziyaretle başlayacak. Cuma günü İstanbul'da Erdoğan'la buluşacak olan Finlandiya Cumhurbaşkanı'na  Yeşil Parti'den Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto eşlik edecek. 

Arka plan

Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaşın ardından Rusya ile bin 300 kilometreyi aşkın sınırı bulunan Finlandiya ve İsveç, NATO'ya üyelik başvurusu kararı almıştı.

NATO'ya katılmak için Mayıs 2022'de birlikte resmi başvuruda bulunan iki ülke, üyeliklerine "terör" ve güvenlik gerekçeleriyle itiraz eden Türkiye hükümeti ile aylarca üçlü görüşmeler gerçekleştirdi.

Üç ülkenin Haziran 2022'de Madrid'deki NATO zirvesinde imzaladığı Üçlü Muhtıra kapsamında yapılan görüşmelerde İsveç ve Finlandiya verdikleri çeşitli taahhütlerle Ankara'nın çekincelerini gidermeye çalıştı.

Ancak Türkiye ırkçı Danimarka-İsveç yurttaşı Rasmus Paludan'ın İsveç'in başkenti Stockholm'deki Türkiye Büyükelçiliği önünde Kuran yakması üzerine üçlü görüşmeleri askıya aldı.

Bu eylemin ardından İsveç'in Türkiye'den NATO üyeliğine izin vermesini beklememesi gerektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ankara'nın Finlandiya konusunda farklı bir tutum sergileyebileceğinin sinyalini verdi.

Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ise Finlandiya'nın kamu yayın organı YLE'ye yaptığı açıklamada, Finlandiya'nın NATO'ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini söylemişti.

"Şu an bu konuda bir duruş belirlemek için çok erken olduğunu" belirten Haavisto, ortak başvurunun "ilk tercih" olduğunu kaydetmişti.

Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyelik süreçlerinin tamamlanabilmesi için 30 NATO ülkesinin onayı gerekiyor. Türkiye ve Macaristan henüz bu başvuruları onaylamadı.

(AEK)