ABD Senatosu'nda Türkiye'ye F-16 satışını durdurma eğilimi güçleniyor

Fotoğraf: Üretim dizisindeki F-16'lar/The War Zone

Perşembe günü Joe Biden'a yazdıkları mektupta bir grup ABD Senatörü, Başkan'dan İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılmasını engellemeye devam ettiği sürece, Ankara'ya 40 adet Lockheed Martin Block 70 F-16 savaş uçağı satışını ve Türkiye'nin mevcut hava kuvvetlerinin modernizasyonunu kapsayan 20 milyar dolarlık silah satış anlaşmasının iptalini gündeme getireceklerini açıkladılar. 

ABD'de yayımlanan ordu-sanayi ilişkileri konusuna odaklı Defence News dergisinin bildirdiğine göre, mektup, Senato Dış İlişkiler Komitesi'nden bir başka senatörün, iki İskandinav ülkesinin ittifaka katılmasını engellemeye devam etmesi durumunda Türkiye'ye yaptırım olasılığını ortaya atmasından bir  kaç gün sonra kaleme alındı. 

"İsveç ve Finlandiya'nın
NATO üyeliği onaylanmazsa..."

Biden'a gönderilen, Demokrat Senatör Jeanne Shaheen ve Cumhuriyetçi Senatör Thom Tillis'in kaleme aldıkları ve her iki partiden 25 senatörün de imzaladıkları mektupta, "Kongre[nin] F16 savaş uçaklarının satışını ancak NATO'ya katılım protokolleri Türkiye tarafından onaylandıktan sonra, düşünebil[eceği]" dile getirildi. Senatörler "Ancak, bunun yapılmaması, bu bekleyen satışın sorgulanmasına neden olacaktır." dediler. 

Mektubu imzalayanlar arasında Silahlı Hizmetler heyetinde yer alan ve silah satışları konusunda karar alma yetkisine sahip Dış İlişkiler Komitesi üyesi çok sayıda senatör de vardı. Senato'nun 2 numaralı Demokratı Illinois'li Dick Durbin de mektubu imzalayanlar arasında.

Senatörler, mektuplarında Türkiye'nin geçtiğimiz yıl Finlandiya ve İsveç ile imzaladığı üçlü anlaşma kapsamındaki taahhütlerini ihlal ettiğini ileri sürüyor. Defence News, "[üçlü] anlaşmaya göre"  iki ülkenin "PKK'ye yönelik olarak harekete geçmeyi ve NATO üyelik başvurularını onaylaması karşılığında Türkiye'ye potansiyel olarak bazı kişileri iade etmeyi" taahhüt ettiğini yazıyor. 

Shaheen, Defense News'e verdiği demeçte, "İsveç ve Finlandiya'nın, mutabakat zaptındaki sorunları ele almak üzere mesafe kat ettiklerini, bu yüzden bunun [Ankara'nın iki ülkenin] NATO  [üyeliğini] onaylamasını tetikleyeceğini um[duğunu] söyledi. 

Övgü de var

Öte yandan senatörler, Türkiye'nin "Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik yasadışı işgali devam ederken değerli bir NATO müttefiki olduğunu kanıtladığını" da not etmeyi ihmal etmemişlerdi. "Ukrayna'nın tahıl ihracını ve bir küresel gıda krizini önlemesini sağlayan Birleşmiş Milletler arabuluculuğundaki tahıl anlaşmasını uygulama taahhüdü" dolayısıyla Türkiye'ye övgülerde de bulundular. 

Yaptırımlara bakmak

Satışın iptalinden yana olan en az iki Senatör, Shaheen mektubunu imzalamadılar  ve Türkiye'ye karşı daha da sert bir çizgi izlenmesini istediler. 

Senato Dış İlişkiler Başkanı Bob Menendez, Türkiye'nin gazetecileri ve siyasi muhalifleri hapse atmasının yanı sıra Doğu Akdeniz'de komşu Yunanistan ile yaşanan gerilimleri de kapsayan çok daha geniş bir dizi kaygısı nedeniyle pozisyonunu Kongre'deki F-16 satışını durdurmak için kullanacağını söyledi. 

Menendez'in memleketi New Jersey, geniş bir Yunan-Amerikan ve Ermeni-Amerikan nüfusu barındırıyor. 

Senato Dış İlişkiler Komitesi üyesi Chris Van Hollen,Salı günü İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğini onaylamayı reddettiği için Türkiye'ye yaptırım uygulama olasılığını gündeme getirmişti. 

Van Hollen, Al-Monitor'un ev sahipliğinde düzenlenen bir etkinlikte, "[Avrupa Birliği] ortaklarımızla koordineli bir şekilde çalışmalı ve Erdoğan'ın Finlandiya ve İsveç'in girişini engellemeye devam etmesi durumunda potansiyel olarak farklı yaptırımları göz önünde bulundurmalıyız" demişti. 

Van Hollen, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya girişini engellemeye yönelik yaptırımlara ek olarak, Erdoğan'ın Mayıs'ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde Suriye'nin kuzeydoğusundaki ABD destekli Kürt güçlerine saldırma yönündeki artan tehditlerini yerine getirmesi durumunda yaptırım olasılığını da gündeme getirdi.

Van Hollen, Al-Monitor etkinliğinde "Bu, ABD-Avrupa'nın yaptırımlar biçimindeki ortak eylemleri açısından sonuçları olması gerektiğini düşündüğüm bir alan" dedi. Avrupalılar geçmişte de ABD'nin buradaki pozisyonunu destekledi ve desteklemeye devam ediyor" dedi.

Defence News'un haberine göre, Suriye'nin kuzeydoğusundaki özerk yönetimin başkanı İlham Ahmed, gelecek hafta, özellikle Türkiye-Suriye sınırında çoğunlukla Kürtler'in yaşadığı Kobanê'ye yönelik yeni bir TSK saldırısını engellemek amacıyla Washington'u ziyaret edecek. Ahmed, Daha önce F-16 satışına karşı Kongre'de lobi yapmış ve Türkiye'nin mevcut F-16 filosunu kuzeydoğu Suriye'deki sivil altyapıyı hedef almak için kullandığını belirtmişti.

(AEK)