Haberin İngilizcesi için tıklayın
İktidarın ‘dezenformasyon yasası’ olarak adlandırdığı, kamuoyunda ise ‘sansür yasası’ olarak bilinen 40 maddelik kanun teklifi Meclis Genel Kurulu’ndan AKP-MHP oylarıyla geçti.
Gazetecilerin ve sosyal medya kullanıcılarının hayatlarını büyük oranda değiştirecek yasa iki bölüme ayrılıyor. İlk bölümünde internet haber sitelerinin süreli yayın olarak tanımlanması, basın kartı ile ilgili düzenlemeler ve gazetecilerin özlük hakları var.
İkinci kısımda ise “yalan haber” ve “dezenformasyonla mücadele” gerekçesiyle Türk Ceza Kanunu’na “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlığıyla yeni bir suç ekleniyor. Bu ekleme dezenformasyona 1 ile 3 yıl arasında hapis cezası öngörüyor.
İnternet haber siteleri artık 'resmi birer gazete'
İlk 28 maddeyle internet haber siteleriyle, basın kartına ilişkin hususlar 5187 sayılı Basın Kanunu'nun kapsamına alındı. İnternet haber siteleri de süreli yayın sayıldı.
Basın kartı, basın kartı verilecek medya mensupları ve enformasyon görevlileri, basın kartı düzenleyecek olan İletişim Başkanlığı ve basın kartı başvurularını değerlendirecek olan komisyon yeniden tanımlandı.
Basın Kartı Komisyonu 19 üyeden oluşacak. Komisyonda sadece meslek örgütlerini temsilen iki temsilci olacak. Basın kartları İletişim Başkanlığınca iptal edilebilecek. Ayrıca basın kartı sahibinin, basın ahlak esaslarına aykırı davranışlarda bulunması halinde Basın Kartı Komisyonu kararıyla kart iptal edilebilecek.
Haberdeki değişiklikler gösterilecek
İnternet haber sitelerinin iletişim bilgilerini kolaylıkla erişilebilir bir biçimde paylaşması da zorunlu hale getirildi. İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilecek.
Yayım durdurma cezası internet haber siteleri tarafından uygulanmayacak. Cumhuriyet Başsavcılığı 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyebilecek. İstemin 2 hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda Cumhuriyet Başsavcılığı internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla asliye ceza mahkemesine başvuracak. Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanacak resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkacak.
Haberler 2 yıl saklanacak
İnternet haber sitesinde yayımlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış şekilde 2 yıl süre ile muhafaza edilecek.
Haber siteleri için de ‘tekzip’ süreci başlayacak. Tekzip yazıları değiştirmeden yayımlamak zorunda olacak. Tekzip metinleri ilk 24 saati ana sayfada olmak üzere bir hafta süreyle yayımlanacak.
Bunun yanında Basın İlan Kurumu internet haber sitelerine resmi ilan ve reklamlar verebilecek.
Dezenformasyon artık suç
Yasayla TCK'ye “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlığıyla yeni bir suç eklendi. Ancak madde kapsamı muğlak bırakıldı.
Halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak suç sayıldı. Aynı şekilde ülkenin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini, genel sağlığını ve kamu barışını bozmak da artık suç. Gerçeğe aykırı bir bilgiyi bu şekilde yayan kişi 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Bilgi anonim olarak dolaşıma sokulmuşsa ve bir örgütün faaliyeti çerçevesinde yayınlanmışsa ceza yarı oranda arttırılacak. Cezalar temyiz edilebilecek.
Sosyal medya şirketleri tüm bilgileri verecek
Sosyal ağ sağlayıcının Türkiye’deki temsilcileri TCK’de yer alan, ‘çocukların cinsel istismarı’, ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’, ‘devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma’, ‘anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar’, ‘devlet sırlarına karşı suçlar’ ve ‘casusluk’ suçlarına konu internet içeriklerini oluşturanlar veya yayanların bilgilerini mahkemelerce talep edilmesi halinde adli makamlara verecek.
Sosyal medya platformları yargı mercilerinin bilgi taleplerine süresinde ve doğrudan cevap verecek. İstenilen bilgileri zamanında vermeyen platformlara ceza kesilecek.
Sosyal ağ sağlayıcı, ‘kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içeriklere’ karşı içeriği oluşturana ilişkin bilgileri kolluk birimleriyle paylaşacak.
Whatsapp, Telegram, Signal gibi anlık mesajlaşma uygulamaları Türkiye’de şirket kuracak. Ayrıca Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), sosyal ağ sağlayıcısından kurumsal yapı, bilişim sistemleri, algoritmalar, veri işleme mekanizmaları ve ticari tutumlar dahil her türlü açıklamayı talep edebilecek.
Sosyal ağ sağlayıcıları Türkiye’deki aktif bireysel ve kurumsal kullanıcı sayısını, sesli arama sayısı ve süresini, görüntülü görüşme sayısı ve süresini, anlık mesaj sayısını belirlenecek periyotlarla BTK’ye bildirmekle yükümlü olacak.
Şirketler uymazsa engellenecek
Düzenlemelerde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunanlara 1 milyon TL’den 30 milyon TL’ye kadar idari para cezası kesilecek.
İdari para cezasını süresinde ödemeyen ve kendisine yapılan bildirimden itibaren altı ay içerisinde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarının internet trafiği bant genişliği yüzde 95’e kadar daraltılacak.
(HA)
.jpg)
