* Fotoğraf: Emmanuel Macron Twitter hesabı
Avrupa Siyasi Topluluğu'nun (AST) Çekya'nın başkenti Prag'da 6 Ekim'de yapılan ilk toplantısı sonrası, Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vahan Hunanyan, toplantı kapsamında gerçekleşen Azerbaycan-Ermenistan barışına ilişkin görüşmeler hakkında konuştu.
Görüşmenin ardından Armenpress'in sorularını yanıtlayan Sözcü Hunanyan, Ermenistan-Azerbaycan sınırına Avrupa Birliği (AB) misyonu yerleştirilmesi ile ilgili detayların görüşüldüğünü söyledi. Hunanyan, AB sivil misyonu, Ermenistan'ın Azerbaycan ile sınırı boyunca, Ermenistan Cumhuriyeti'nin egemen topraklarında faaliyetler yürütecek" dedi.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 6 Ekim'de Prag'da bir araya gelmişti.
Agos gazetesinin aktardığına göre, Hunanyan, Prag'daki dörtlü zirveye atıfla "Dörtlü zirve sonrasındaki bildiri barış anlaşmasına zemin hazırlayacak" dedi.
Bildirideki ifadeler ne anlama geliyor?
Toplantıdan sonra Ermenistan ve Azerbaycan'ın her iki tarafın da birbirinin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tanıdığı bir bildiri yayınladıkları hatırlatılan Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hunanyan, bunun Azerbaycan birliklerinin Mayıs 2021, Kasım ve Eylül 2022'de işgal ettiği topraklarından çekilmesi gerektiği anlamına mı geldiği sorusunu yanıtladı.
Hunanyan, "Ermeni tarafı, Ermenistan'ın toprak bütünlüğünün ve egemen topraklarının pazarlığa tabi olmadığını defalarca ifade etti" dedi:
"Prag'daki dörtlü toplantının ardından yapılan açıklamada Ermeni tarafının bu tutumunun teyit edilmesini Ermenistan Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması açısından önemli bir adım olarak görüyoruz.
"Azerbaycan silahlı kuvvetlerinin Ermenistan'ın egemen topraklarından çekilmesi, Azerbaycan'ın Ermenistan Cumhuriyeti'nin egemen topraklarına yönelik tecavüzlerin engellenmesi ve ateşkes rejiminin koşulsuz olarak gözetilmesi, her halükarda, özellikle Prag bildirisi bağlamında zorunludur.
"Ayrıca, Ermenistan ve Azerbaycan'ın Birleşmiş Milletler (BM) Şartı'na ve 1991 Alma-Ata Bildirgesine bağlılıklarını teyit etmeleri, iki ülke arasında bir barış anlaşmasının hazırlanmasına ve sınır belirleme çalışmalarına zemin hazırlayacaktır."
Azerbaycan AB gözlem misyonuna karşı mı?
Hunanyan, verdiği demeçte Azerbaycan-Ermenistan sınırına konuşlandırılması planlanan AB misyonu ile ilgili sorulara da yanıt verdi.
Söyleşinin ilgili kısmı şu şekilde:
Açıklamada ayrıca Ermenistan'ın AB gözlem misyonunun Azerbaycan sınırı boyunca konuşlandırılmasını kabul ettiği, Azerbaycan'ın ise "ilgili olduğu ölçüde" işbirliği yapmayı kabul ettiği belirtiliyor. Azerbaycan'ın gözlemcilerin konuşlandırılmasını kabul etmediğini varsayabilir miyiz?
Ermeni tarafı, Ermenistan-Azerbaycan sınırı boyunca uluslararası çerçevede gerçeğe ulaşma ve izleme mekanizmalarının getirilmesi gereğini defalarca dile getirdi.
AB sivil misyonu, Ermenistan'ın Azerbaycan ile sınırı boyunca, Ermenistan Cumhuriyeti'nin egemen topraklarında faaliyetler yürütecek. Bunlar dikkate alındığında, Azerbaycan'ın anlaşması veya anlaşmazlığının söz konusu olmadığını vurgulamak gerekir.
Misyonun işlevi ve yetkisi
Gözlemciler sınırın hangi kısımlarına konuşlandırılacak? Görevlerinin ana çerçevesini ve varlıklarının sınırdaki gerilimi ne ölçüde azaltacağını belirtebilir misiniz?
Açıklamada da belirtildiği gibi AB sivil misyonunun amacı, güven oluşturmak ve sınır komisyonlarına gözlemlerinde yardımcı olmak.
Bu konular hala çalışıldığından ve görüşmeler sürdüğünden, işlevlerin ve yetkinin kapsamı, belirli yerler ve misyonun diğer ayrıntıları hakkında konuşmak için henüz çok erken.
Ateşkes, 13 Eylül'de bozuldu
Azerbaycan ve Ermenistan savunma bakanlıkları, Karabağ Savaşı'nın sona ermesinden yaklaşık 2 yıl sonra iki ülke arasında yeniden çatşmaların başladığını duyurdu. İki ülke de durumdan birbirini sorumlu tuttu.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 13 Eylül sabahı Parlamento'da yaptığı konuşmada, yaşanan çatışmalarda 49 askerin hayatını kaybettiğini açıkladı. Ölü sayının artabileceğini belirten Paşinyan, gerilimin "biraz sakinleştiğini", ancak Azerbaycan taarruzunun birkaç cephede devam ettiğini söyledi. Azerbaycan tarafı da çatışmalarda 50 askerinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. 13 Eylül Türkiye saatiyle 7:00 itibariyle bölgede ateşkes ilan edildi.
Paşinyan, 14 Eylül'de yaptığı açıklamada en az 105 Ermenistan askerinin hayatını kaybettiğini açıklarken Ermenistan Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan 14 Eylül'de akşam saatlerinde yaptığı açıklamada Yerevan ve Bakü'nün uluslararası toplumun arabuluculuğuyla 14 Eylül saat 20.00'den itibaren ateşkes konusunda anlaşmaya vardıklarını söyledi.
2020 Karabağ Savaşı hakkında
- Çatışmalar 27 Eylül 2020 sabahı, Karabağ Savaşı (1988-1994) sonrasında kurulan temas hattında başladı ve her iki taraf da askeri ve sivil kayıplar bildirdi.
- 10 Ekim'de Uluslararası Kızılhaç Komitesi desteği ve Rusya arabuluculuğunda hem Ermenistan hem de Azerbaycan tarafından kabul edilen insani ateşkes resmen yürürlüğe girse de ateşkes her iki taraf tarafından da tamamen göz ardı edilerek ölülerin planlanan dönüşü ve yaralı ve tutukluların değişimi durduruldu.
- Dağlık Karabağ'ın ikinci en büyük şehri Şuşa'nın Azerbaycan kontrolüne geçmesi sonrası 9 Kasım 2020 tarihinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in arabuluculuğu ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan tarafından Ateşkes Antlaşması imzalanarak Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00.00 itibarıyla son verildiği açıklandı.
TIKLAYIN - Karabağ anlaşması neleri değiştirdi?
(SD)
