İsveç seçimleri | Göçmen düşmanı sağ yükseliyor

 Fotoğraf: Sol Parti lideri Nuşi Dadgostar seçim kampanyasında/Pär Bäckström/TT

İsveçliler bugün göçmen karşıtı sağcı İsveç Demokratları'nın blokuyla merkez sol Sosyal Demokratların karşı karşıya geldikleri genel seçimler için sandık başında.

Oy vermenin TSİ 19:00'da son bulacağı seçimlerin gayri resmi ilk sonuçlarının TSİ 22:00'de belli olması bekleniyor.

Göçmen düşmanları yükseldi

Partiler, giderek artan silahlı saldırıların yarattığı toplumsal tedirginlik ortamında çetelere karşı en sert önlemleri alma vaatleriyle yola çıkarken yükselen enflasyon ve Ukrayna'nın işgali sonrasında başgösteren enerji krizi siyasetin merkezine yerleşti.

Kamuoyu yoklamaları, ikinci parti konumunu Ilımlıları geride bırakarak iktidardaki Sosyal Demokratlarla başa baş bir mücadele yürüten İsveç Demokratlarının ele geçirdiğini gösteriyor.

Genel, bölgesel ve yerel seçimler bir arada

İsveç'te genel seçimler için her dört yılda bir, eylülün ikinci pazar günü sandık başına gidiliyor. Başbakanı belirleyecek İsveç parlamentosu Riksdag'ın 349 üyesinin yanı sıra, anayasaya göre, bölgesel ve yerel yönetimler için de seçimler aynı gün yapılıyor. Nüfusu 2022'de 11 milyona yaklaşan İsveç'te seçime katılım oranı ortalama yüzde 83,19. 2018 seçimlerinde kayıtlı 7 milyon 495 bin 936 seçmenin 6 milyon 535 bin 271'i oy kullanmış ve yarışmadan oyların yüzde 28,26'sını alan Sosyal Demokratlar birinci, yüzde 19,84'ünü alan Ilımlılar ikinci çıkmıştı. 

Andersson partisinin önünde

Reuters'in haberine göre, her ne kadar sağ kanun ve düzen taleplerini kendi hanesine yazsa da aşırı artan elektrik fiyatları ve kabaran ekonomik kriz olasılıkları karşısında popülaritesi partisininkinden daha yüksek olan Sosyal Demokrat Başbakan Magdalena Andersson hane halkları ve işletmeler için güvenli bir liman olarak görünmeye devam ediyor.

Andersson hafta içi, seçimler öncesi son tartışmalardan birinde, "Açık mesajım şu: Pandemi sırasında İsveçli şirketleri ve hane halklarını destekledik. Yenilenen güveninizi alırsam yine aynı şekilde hareket edeceğim" demişti.

Andersson, bir yıl önce İsveç'in ilk kadın başbakanı olmadan önce uzun yıllar maliye bakanlığını yürütmüştü. Karşısında başlıca rakibi olarak, kendisini sağı birleştirebilecek ve onu yerinden edebilecek tek kişi olarak gören Ilımlıların lideri Ulf Kristersson yarışıyor.

Göçmen düşmanlarıyla yakınlaşan "Ilımlılar"

Kristersson, kurucuları arasında beyaz üstünlükçülerin de olduğu göçmen karşıtı İsveç Demokratları'yla bağlarını derinleştirmek için yıllar harcadı. Başlangıçta tüm diğer partilerin dışladığı İsveç Demokratları, şimdi giderek ana akım sağın bir parçası haline geldi.

Kristersson, partisinin yayınladığı bir videoda, "Hukuka ve düzene öncelik vererek, çalışmayı ve iklim açısından akıllı yeni nükleer enerji inşa etmeyi karlı hale getirece[kleri]" sözünü verdi. "Basitçe söylemek gerekirse, İsveç'i sorunların içinden çıkarmak istiyoruz."

Jimmie Akesso önderliğindeki İsveç Demokratlarının hükümet politikası üzerinde söz sahibi olma veya kabineye katılma olasılığı, merkez soldaki pek çok seçmen –ve hatta kimi sağcılar için de– derin bir rahatsızlık kaynağı.

Kristersson, küçük Hıristiyan Demokratlar ve Liberaller ile bir hükümet kurma olasılığı peşinde ve bunun için parlamentoda güvenebileceği yalnızca İsveç Demokratları var. Ancak, merkez sol için böyle bir olasılık yok.

Belirsizlik

Her iki blok da kutuplaşmış ve duygusal olarak yüklü bir siyasi ortamda bir hükümet kurmak açısından uzun ve zorlu müzakerelerle yüze yüze. İsveç seçimlerine belirsizlik egemen.

Andersson'un, ikinci kez başbakanlığa yükselmek için ideolojik karşıtlık içinde olduğu Merkez Parti'den, Sol'dan ve muhtemelen Yeşiller Partisi'nden de destek alması gerekecek.

İsveç Demokratlarını kucakladığı gerekçesiyle Kristersson'un Merkez Partisi'nden ayrılan Annie Loof, geçtiğimiz günlerde verdiği bir TV söyleşisinde "Oldukça az kırmızı çizgim var" demişti.

"Kırmızı çizgilerimden biri şu, İsveç Demokratlarına nüfuz sağlayan bir hükümete asla izin vermeyeceğim."

(AEK)