* Fotoğraflar: Anadolu Ajansı (AA)
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, dün akşam (2 Ağustos) Asya ziyareti kapsamında geldiği Tayvan'da temaslarda bulundu.
Tayvan lideri Tsai Ing-wen, Pelosi ile görüşmesinde kendisine Tayvan'daki hükümetin devamı olduğu söylenen Çin Cumhuriyeti'nin "Uğurlu Bulutlar Düzeni" isimli şeref madalyası ve özel şeridini takdim etti.
Buradaki konuşmasında Çin'in Pelosi'nin olası ziyareti hakkında yaptığı açıklamalara değinen Tsai, "Tayvan'ın Çin'in artan askeri tehditlerine boyun eğmeyeceğini" söyledi: "Ülkemizin egemenliğini kararlılıkla koruyacak, aynı zamanda demokrasi adına hattı müdafaayı sürdüreceğiz."
Pelosi de şeref madalyası için Tsai'ye teşekkür etti. "ABD'nin Tayvan ile dayanışmasının hayati olduğunu" söyleyen Pelosi, "Tayvan'da ve dünyanın geri kalanında demokrasiyi koruma kararlılığımız değişmedi. Ziyaretimiz, ABD'nin Tayvan'a destek sözünü terk etmediğini açıkça gösterdi" dedi.
TIKLAYIN - ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Tayvan'da
Çin, bir asırdan uzun süredir "bağımsızlık" anlaşmazlığı yaşadığı Tayvan'a ABD Kongresi'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nin başkanı Nancy Pelosi tarafından yapılacak resmi bir ziyarete karşı çıkıyordu.
Pelosi'nin Nisan ayında COVID-19'a yakalanması sonucu yapmayı planladığı ve Çin'in tepkisini çeken Tayvan ziyaretini gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği merak ediliyordu. Bu ihtimalin konuşulduğu günlerde, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, ABD Başkanı Joe Biden ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve "Ateşle oynayan kendisini yakar" uyarısında bulunmuştu.
TIKLAYIN - Jinping'den Biden'a: "Ateşle oynayan kendisini yakar"
Çin'den kınama: Sonuçları ciddi olacak
Pelosi'nin uçağı Tayvan'a indikten sonra da "Ateşle oynayan kendisini yakar" uyarısını tekrarlayan Çin, ziyaret sürerken bir dizi kınama mesajı yayınladı, askeri tatbikat kararları aldı ve ithalata sınır getirdi.
Buna göre, Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Şie Fıng, ABD'nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns'ü dün gece acilen bakanlığa çağırarak ziyaretin "tek Çin" ilkesini ve ABD-Çin ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'deki taahhütleri ihlal ettiğini belirtti.
Şie, Tayvan ziyaretinin "Çin-ABD ilişkilerinin siyasi yapısına büyük zarar verdiğini, Çin'in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü zedelediğini, Tayvan Boğazı'ndaki barış ve istikrarın zeminini aşındırdığını ve Tayvan'ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçlere yanlış mesaj verdiğini" bildirdi.
Şie, "Bu davranış, son derece kötü niyetlidir ve sonuçları çok ciddi olacaktır. ABD hükümeti bundan sorumlu tutulmalıdır" dedi.
ABD'ye, "Tayvan kartını oynamaktan", Tayvan'ı Çin'i çevrelemek için kullanmaktan ve Çin'in iç işlerine karışmaktan vazgeçme çağrısı yapan Şie, "Tayvan, Çin'in Tayvan'ıdır ve sonunda ana karanın kucağına dönecektir. Çin halkı hayaletlerden, baskıdan ve kötülükten korkmaz" dedi.
Dışişleri ve Daimi Komite'den kınama mesajları
Çin Dışişleri Bakanlığı da dün gece Pelosi'nin uçağının Tayvan'a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmişti.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Bakan Vang Yi, Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyaretini, "Çin'in egemenliğini kötü niyetle ihlal eden bilinçli bir siyasi provokasyon" olarak nitelendirdi:
"(Pelosi'nin ziyareti) Bir kez daha kanıtlıyor ki, bazı ABD'li politikacılar Çin-ABD ilişkilerinde 'sorunları yaratan', ABD ise Tayvan Boğazı'ndaki barışın ve bölgesel istikrarın 'en büyük yok edicisi' haline geldi.
"ABD, Çin'in yeniden birleşmesini engellemeyi aklından dahi geçirmemeli. Tayvan Çin'in parçasıdır, Çin'in yeniden bütünleşmesi zamanın eğilimi ve tarihin varacağı kaçınılmaz sonuçtur. Çin, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan güçlere ve dış müdahalelere asla ödün vermeyecek.
"ABD, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan güçleri ne kadar desteklerse desteklesin, çabası boşuna olacak. Başka ülkelerin iç işlerine karışmasının meşum kayıtlarına daha fazla sayfa eklemekten başka işe yaramayaca."
Çin'de yasama organı işlevi gören Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) de ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretini kınadı.
Komiteden yapılan açıklamada, ziyaretin "Çin'in egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün ihlali olduğu" ifade edildi.
Çin ordusu, tatbikat başlattı
Öte yandan, Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) da Pelosi'nin Tayvan ziyareti devam ederken büyük çaplı askeri tatbikat başlattı.
PLA güçleri, adanın doğusunda başlattığı tatbikatta uzun menzilli gerçek mühimmat ve konvansiyonel füzeler kullandı. Tatbikatta, bölgedeki hava üssünden kalkan tam teçhizatlı J-20 tipi savaş uçakları da yer aldı.
Çin Savunma Bakanlığı da Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin uçağının Tayvan'a ulaşmasının ardından, bu geceden itibaren Tayvan çevresinde "bir dizi askeri tatbikat" düzenleyeceğini duyurmuştu.
Sözcü Tan, tatbikatların, "Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun, Pelosi'nin Tayvan ziyaretine karşı koyma, ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü kararlılıkla savunma amacını taşıdığını" söylemişti.
Şinhua haber ajansı da PLA'nın 4-7 Ağustos'ta Tayvan'ı çevreleyen 6 farklı bölgede bir dizi askeri tatbikat yapacağını duyurmuştu.
Tayvan'dan ithalata sınırlandırma
Dünya Gazetesi'nin aktardığına göre, Çin, Tayvan'dan turunçgiller ve iki tür balığın ithalatını durdurduğunu açıkladı.
Ülkenin Gümrükler Genel İdaresinin açıklamasına göre, Tayvan'dan greyfurt, limon ve portakal gibi turunçgiller ile beyaz saç kuyruğu ve istavrit türü balıkların Çin ana karasına girişi yasaklandı. Yasak kararının ilgili düzenlemeler ve gıda güvenliği şartları gereğince alındığı belirtildi.
Pelosi'nin olası Tayvan ziyaretiABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Nisan 2022'de Tayvan'ı ziyaret etmesi planlanıyordu. Fakat Pelosi'nin COVID-19'a yakalanması sebebiyle ziyaret iptal edildi. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu. Nisan'daki ziyaretin iptal edilmesinin ardından Pelosi'nin Ağustos 2022'de adayı ziyaret edebileceği konuşuluyordu. Financial Times gazetesinin konuya ilişkin haberinde, Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, olası riskler nedeniyle ziyarete karşı olduğu, ABD ordusunun Çin savaş uçaklarının Pelosi'nin uçağına müdahale ederek Tayvan'a inmesini engellemeye çalışabileceğinden endişe ettiği belirtilmişti. Başkan Joe Biden da Pelosi'nin ziyaretiyle ilgili "Ordu, iyi bir fikir olduğunu düşünmüyor" ifadesini kullanmıştı. Ziyaretin gerçekleşmesiyle birlikte, Pelosi, 25 yıl aradan sonra adayı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı oldu. Daha önce, 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti. Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulması üzerine Chiang Kai-shek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının adada devam ettiğini söyleyerek bağımsızlık ilan etti. Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale geldi. Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor. |
(SD)
