ABD-ÇİN-TAYVAN

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Tayvan'da

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'yi taşıyan uçak, Malezya'dan ayrıldıktan sonra ABD'nin Okinawa Adası'ndaki hava üssünden savaş uçakları havalandı. Çin devlet medyası Çin'e ait savaş uçaklarının Tayvan Boğazı'nı geçtiğini bildirdi.

İstanbul

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Tayvan'da

Fotoğraf: Anadolu Ajansı (AA)

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Asya turu kapsamında bugün (2 Ağustos) Tayvan'a gitti.

Pelosi, 1 Ağustos'ta başladığı Hint-Pasifik ülkeleri turu kapsamında bugün erken saatlerde Singapur'dan Malezya'ya geçmişti.

Malezya Başbakanı İsmail Sabri Yakup ile öğle yemeğinde buluşan ve Malezya Temsilciler Meclisi Başkanı Azhar Azizan Harun'la kısa bir görüşme gerçekleştiren Pelosi ve beraberindeki beş kişilik heyet, görüşmelerin ardından başkent Kuala Lumpur'dan ayrıldı.

ABD Kongresi'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclis Başkanlığı'ndan 31 Temmuz'da yapılan açıklamaya göre, Pelosi'nin bir sonraki durağı, Güney Kore olacaktı. Fakat dün CNN International'ın da ifade ettiği üzere, Pelosi'nin Asya turu kapsamında Tayvan'a da gitmesi bekleniyordu.

"Liberty Times" gazetesi de Tayvan askeri kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Nancy Pelosi'nin uçağının, Tayvan'ın doğusundan Tayvan hava sahasına girerek yerel saatle 22.20'de (TSİ 17.20) Taipei'deki Songşan Havaalanı'na inmesinin beklendiğini yazmıştı.

Anadolu Ajansı'nın (AA) aktardığına göre, Türkiye saatiyle 17:48 itibariyle Nancy Pelosi'yi taşıyan uçak Tayvan'a indi.

"Çin savaş uçakları, Tayvan Boğazı'nı geçti"

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin beklenen Tayvan ziyareti öncesi, Pelosi ve beraberindeki Kongre heyetini taşıdığı öne sürülen uçak Tayvan'a yaklaşırken, ABD'nin Japonya'nın Okinawa Adası'ndaki hava üssünden savaş uçaklarının havalandığı bildirilmişti.

Japonya kamu yayın kurumu NHK'nin haberine göre, sekiz "F-15" savaş uçağı, beş tanker uçağı ile Kadena Hava Üssü'nden hareket etti. Tayvan'ın 730 kilometre kuzeydoğusundaki Ada'dan kalkan uçakların Pelosi'nin uçağını korumak üzere yola çıktığı tahmin ediliyordu.

Anadolu Ajansı'nın (AA) aktardığına göre, Pelosi'nin içinde olduğu düşünülen uçak Tayvan'a yaklaşırken, Çin devlet medyası Çin'e ait savaş uçaklarının Tayvan Boğazı'nı geçtiğini bildirdi.

TIKLAYIN - Nancy Pelosi, Tayvan'ı ziyaret edecek mi?

Pelosi'nin Nisan ayında COVID-19'a yakalanması sonucu yapmayı planladığı ve Çin'in tepkisini çeken Tayvan ziyaretini gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği merak ediliyordu. Bu ihtimalin konuşulduğu günlerde, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, ABD Başkanı Joe Biden ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve "Ateşle oynayan kendisini yakar" uyarısında bulunmuştu.

TIKLAYIN - Jinping'den Biden'a: "Ateşle oynayan kendisini yakar

ABD: Çin'den sorumlu davranmasını bekliyoruz

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, New York'taki Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'nın gözden geçirilmesine yönelik 10. konferans sırasında basın mensuplarına konuştu.

Bakan Blinken, Pelosi'nin olası Tayvan ziyareti hakkındaki soruya da yanıt verdi. Blinken, Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaret etmesi halinde Çin'in askeri harekât tehdidine ilişkin pozisyonuyla ilgili "Çin'in tansiyonu artıracak bir girişimde bulunmaması" tavsiyesinde bulundu.

Blinken, "Çin, bir tür kriz yaratmaya veya tırmandırmaya çalışırsa bu tamamen Pekin'e bağlı. Onlardan sorumlu davranmalarını, ileriye dönük bir gerginliğe sebebiyet vermemelerini bekliyoruz" ifadelerini kullandı.

Tayvan ordusu "teyakkuzda"

Pekin yönetimi, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Tayvan'a gelme fikrini "provokasyon" olarak değerlendirerek ziyaretin gerçekleşmesi halinde, ordusunun harekete geçeceği açıklamasında bulunmuştu.

BBC Türkçe'nin haberine göre, Çin, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin bugün (2 Ağustos) gerçekleştirmesi beklenen Tayvan ziyareti öncesi Tayvan Boğazı'na savaş uçakları gönderdi.

Tayvan Savunma Bakanlığı, Çin'in askeri faaliyetlerinden haberdar olduğunu açıklarken bölgede ABD savaş uçakları da bulunuyor.

Tayvan medyasındaki haberlere göre, Tayvan ordusu, bir emir yayınlayarak, bütün kuvvetler için yerel saatle 08.00'den perşembe 12.00'ye kadar Çin tarafından gelebilecek tehditlere karşı teyakkuz durumu ilan etti.

Euronews ise Reuters'a konuşan güvenlik kaynaklarına dayandırdığı haberinde, ABD donanmasının dört savaş gemisini bölgeye yönlendirdiğini yazdı. Gemilerin tam konumları gizli tutuldu.

Çin: Gerilimi yaratan, ABD

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying de "ABD, Çin'in egemenlik haklarından doğan güvenlik çıkarlarını hafife almanın bedelini ödeyecek ve sorumluluğunu taşıyacaktır" diyerek şu açıklamada bulunmuştu:

"Uluslararası camianın, kışkırtıcı adımlar atanın ABD olduğunu bildiğini düşünüyorum... Tayvan Boğazı'nda gerilim yaratan ABD, bu gerginliğin tüm sorumluluğunu da almalıdır.

"ABD Temsilciler Meclisi Başkanı, Tayvan'ı ABD askeri uçağı ile ziyaret ediyorsa, bu kesinlikle özel bir ziyaret olarak değerlendirilemez.

"ABD, Tayvan kartını oynamaktan tamamen vazgeçmeli, ABD'lilerin verdikleri sözlerle yaptıkları aynı olmalı. ABD, Tek Çin prensibine de bağlı kalmalı."

Pelosi'nin olası Tayvan ziyareti

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Nisan 2022'de Tayvan'ı ziyaret etmesi planlanıyordu. Fakat Pelosi'nin COVID-19'a yakalanması sebebiyle ziyaret iptal edildi. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.

Nisan'daki ziyaretin iptal edilmesinin ardından Pelosi'nin Ağustos 2022'de adayı ziyaret edebileceği konuşuluyordu.

Financial Times gazetesinin konuya ilişkin haberinde, Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, olası riskler nedeniyle ziyarete karşı olduğu, ABD ordusunun Çin savaş uçaklarının Pelosi'nin uçağına müdahale ederek Tayvan'a inmesini engellemeye çalışabileceğinden endişe ettiği belirtilmişti.

Başkan Joe Biden da Pelosi'nin ziyaretiyle ilgili "Ordu, iyi bir fikir olduğunu düşünmüyor" ifadesini kullanmıştı.

Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl aradan sonra adayı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olacak. Daha önce, 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.

Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulması üzerine Chiang Kai-shek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının adada devam ettiğini söyleyerek bağımsızlık ilan etti.

Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etti.

1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale geldi.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor.

Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

(SD)