"İktidarın yarattığı bu tablo karşısında Kürtlerin AK Parti ile bir geleceği olmaz, bir görüşmesi olmaz. Birileri bizden uzak bile dursa, biz bize düşen rolü Kürtler olarak oynayacağız."
"Kürt sorunu çözülmediği zaman sadece Kürtler bunun acısını çekmiyor veya sadece Kürtler demokrasiden uzaklaşmıyor. Aynı zamanda Türkiye halkları da demokrasiden uzaklaşmış oluyor. Bu nedenle Kürt sorunu bir Türkiye sorunudur, bütün halkların sorunudur."
"Demokratik bir gelecek için mücadele ettiğini söyleyenler, insan hakları, demokrasi, Kürt sorunu konusunda açık şekilde fikirlerini ifade etmeli ve bir deklarasyonla ortaya çıkmalı, neler yapacağını belirtmeli."
"Ana muhalefet partisi gelecekle ilgili projelerini daha açık ve net ortaya koymalı, Kürtlerin beklentisi de budur, 'yarın için ne yapacak', yan cebime koy mantığı hiçbir sorunu çözmez."
Bu sözler, 1970'lerin başından itibaren siyasetin içinde yer alan Türkiye siyasetinin en önemli isimlerinden Ahmet Türk'e ait.
Kürt sorununun çözümüne 50 yılını adamış bir isim Türk, ne zaman Kürt sorunu dile gelse en çok O'nun ne söyleyeceği merak konusu olur, ilk mikrofon uzatılan isimlerin başında gelir.
Ahmet Türk ile altı yıl önce "buzdolabına kaldırılan" ve bugün güvenlikçi politikalar üzerinden çözülmeye çalışılan Kürt sorununu ve çözümünü konuştuk.
Son günlerde tartışma konusu olan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun "Kürt sorununu çözmek için meşru bir organa ihtiyacımız var. HDP'yi meşru organ olarak görebiliriz" sözlerine yorum getirmeyip HDP'yi işaret etse de Türk, Kılıçdaroğlu'nun sözlerini "olumlu" bulduğunu belirtiyor.
Türk, Kürt sorununun sadece Kürtlerin sorunu olmadığının özellikle altını çiziyor ve "Kürt sorunu çözülmediği zaman sadece Kürtler bunun acısını çekmiyor veya sadece Kürtler demokrasiden uzaklaşmıyor aynı zamanda Türkiye halkları da demokrasiden uzaklaşmış oluyor" diyor.
bianet'in soruları ve Ahmet Türk'ün yanıtları:
"Muhatap olsaydı bu kadar acı yaşanmazdı"
HDP sıklıkla Kürt sorununun demokratik, barışçıl çözümünden söz ediyor. Kiminle bu çözüm, nasıl bir barış, sizlerin penceresinden bugün bir muhatap var mı?
Muhatap olsaydı bu kadar acılar yaşanmazdı. Muhatap olmadığı için bugün bu sorun bir çıbana dönüşmüş durumda. Ama mücadele ederken aynı zamanda bir muhatap yaratmanın da mücadelesini vermek zorundasınız.
"Kürtler, kültürel, kimliksel olarak tanınmak istiyor, bir statüye sahip olmak istiyor" fikrini içselleştiren bir anlayış olmadığı için bir muhatap ortaya çıkmıyor.
“Kürtler bir halktır, dilleri vardır, kendi bölgelerini kendileri yönetebilecek bir hakka sahip olması gerekir” anlayışı ortaya çıktığı zaman bu sorun çözülür veya bir muhataptan söz edilir. Ama bugün bir muhatap bulmak zor.
Tabii Türkiye’de değişim dönüşüm ne zaman gerçekleşir, ne kadar gerçekleşir bunu da bilemiyoruz. Türkiye’deki muhalefet bizim istediğimiz şekilde ne kadar hak ve özgürlüklere sahip çıkar, hak ve özgürlüklerin bir hak olduğunun farkında olur, bunu da bilemiyoruz.
Bugün ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi, ben zaman zaman eleştiriyorum ve birilerinin hoşuna gitmiyor. İki de bir güçlendirilmiş parlamenter sistemden söz ediliyor. Peki, insan hakları, demokrasi, Kürt sorunu konusunda bugüne kadar verdiğiniz bir açık mesaj var mıdır, yok!
Demokratik bir gelecek için mücadele ettiğini söyleyenler, insan hakları, demokrasi, Kürt sorunu konusunda açık şekilde fikirlerini ortaya koymalı ve bir deklarasyonla ortaya çıkmalı neler yapacağını belirtmeli.
Bir tarafta AK Parti’nin yedeğinde MHP, diğer tarafta da CHP’nin yedeğinde İYİ Parti var. Bu iki parti de Kürtlerin meşru taleplerini kabul edecek noktada değil, bu da işin zorluğu. CHP’de de demokrat bazı insanlar var ama ulusal kesimlerin varlığını da unutmamak lazım.
"Söylemler sözde kalıyor"
SHP’de de milletvekilliği yaptınız, SHP’nin Kürt sorunun çözümüne dair projesi var mıydı? Ya da son 20 yılda CHP size “bizim çözüme ilişkin bir projemiz var, üzerinde konuşalım" dedi mi?
SHP döneminde zaman zaman bazı raporlar hazırlandı, bir yol haritası ortaya koyuluyordu. Fakat sadece bir rapor hazırlanıyordu ama bu Türkiye halklarına deklare edilecek noktaya gelmedi. Ama SHP içinde yaptığımız görüşmelerde taleplerimiz oluyordu ve makul karşılanıyordu.
Cumhuriyet Halk Partisi’nin politikalarını da çok yakından takip etmemize rağmen bu konuda net ve kararlı görüş ortaya çıkmadı. Ciddi raporlarından da söz edemeyiz.
Bireysel olarak çaba gösteren insanlar var, bunu görüyoruz ama parti merkezinin Kürt sorunu, insan hakları, demokrasiyle ilgili ciddi ve açık projelerini kamuoyuna yansıttıklarını görmedik. Zaman zaman söyleniyor ama sözde kalıyor.
"Kürt sorunu bir Türkiye sorunudur"
Kürt sorunu sadece Kürtlerin sorunu mu? Türkiye'nin ekonomi, demokrasi gibi sorunlarının çözümü Kürt sorununun çözümünden geçiyorsa sorunu neden sadece Kürtler konuşuyor?
Kürtlerin talepleri var, dilleriyle, kimliğiyle özgürce yaşama talebi var ama bu sorun sadece Kürtlerin sorunu değil, Türkiye halklarının sorunudur. Kürtler demokratik bir geleceğin önünü açmazsa Türkiye halkı da demokrasiye kavuşamaz. Yani Kürt sorunu, Türkiye'nin demokrasisiyle direk bağlantılıdır.
Kürt sorunu çözülmediği zaman sadece Kürtler bunun acısını çekmiyor veya sadece Kürtler demokrasiden uzaklaşmıyor aynı zamanda Türkiye halkları da demokrasiden uzaklaşmış oluyor. Bu nedenle Kürt sorunu bir Türkiye sorunudur, bütün halkların sorunudur ve gerçekten demokratik çağdaş bir Türkiye isteniyorsa, bütün farklılıkların kimliklerin özgürce bir ülke yaratmamız gerekiyor, bizim mücadelemiz budur.
Fakat Kürtleri potansiyel tehlike gören bir mantık var. Bu nedenle yani sadece Türkiye'de değil, herhangi bir yerde dört parçada Kürtler bir statü talep ettiği zaman hemen müdahale ediliyor ve engellemeye çalışılıyor.
Ortadoğu'da Kürtler önemli bir halk, 40 milyonu aşan bir nüfusa sahip, tabii ki herkes kendine potansiyel tehlike olarak görüyor. Türkiye, Kürtlerle çok iyi diyalog kurabilirdi, ortak değerler etrafında buluşabilirdi, diğer parçalar yine Kürtlerle kendi içlerinde uzlaşabilirlerdi ama maalesef bu yapılmıyor, beka sorunu olarak görüyorlar.
Yanlışlık burada; Kürtler, ne Türkiye halklarının ne de başka halkların düşmanıdır, birlikte yaşadığı bütün halklarla eşit, adil, özgür yaşamı esas alan bir dünya görüşüne sahiptir.
"Kürtlerin AK Parti ile bir geleceği olmaz"
Peki, ne olacak, Kürt sorun nasıl çözülecek, böyle mi devam edecek?
Bir ülkenin barışa ihtiyacı varsa, bir sorun varsa, siyasetçi risk almak zorundadır, gelecekle ilgili hesap yapmalıdır.
Ama bugün maalesef bugünden yararlanma hesabı etrafında siyaset yapılıyor. “Kürtler konusunda çok açık bir şeyler söylersem, ulusalcı kesim benden kopar, oy kaybederim” kaygısı var bazılarında. Oysa ki doğruyu savunmak demokrasiye inananların görevidir, doğru projeler etrafında halkı buluşturmak görevdir.
“Türkiye halkı ulusalcıdır, ulusalcıları desteğini kaybederiz” anlayışını doğru bulmuyoruz. Ana muhalefet partisinin bunu aşması gerekir, bunu aştığı zaman, Kürtler kiminle demokrasi için birlik olacağının kararını verir.
Tabii ki bugün iktidarın yarattığı bu tablo karşısında Kürtlerin AK Parti ile bir geleceği olmaz, bir görüşmesi olmaz. Birileri bizden uzak bile dursa, biz bize düşen rolü Kürtler olarak oynayacağız, ama bu nereye kadar gider. Bu sorunun çözümü için yeterli olur mu?
Biz yerel seçimlerde destekledik, 10-11 ilde bizim desteğimiz olmasaydı seçimi alamazlardı. Ancak ana muhalefet partisi gelecekle ilgili projelerini daha açık ve net ortaya koymalı, Kürtlerin beklentisi de budur, “yarın için ne yapacak.” Yan cebime koy mantığı hiçbir sorunu çözmez.
"İçselleştirimezseniz çözemezsiniz"
1970 yılından bugüne siyasetin içinde yer alıyorsunuz. 50 yıllık siyasi yaşamınızı gözünüzün önüne getirdiğinizde Türkiye siyasetinin geçmişten bugüne geldiği noktayı nasıl yorumluyorsunuz?
Ülkenin demokrasi açısından bir değişim dönüşüm gösterdiğini söylemek mümkün değil. Her dönemin kendine has sorunları var ama her seferinde en büyük acıyı da Kürtler çekiyor. Darbeler olduğunda en fazla bedel ödeyen Kürtler, ırkçı iktidarlar olduğunda yine hedef yine Kürtler.
Yani Kürt meselesi, sorun olarak ortada durduğu sürece hem Kürtler açısından hem de Türkler açısından, demokrasi açısından bir ilerleme kaydedilemiyor, hep geriye doğru gidiyor.
Kürt meselesini içselleştiremezseniz, bir dilin, bir kültürün varlığını kabul etmezseniz, hak olduğunu kabul etmeseniz bu sorunu çözemezsiniz. Bunun sonucunda da baskıcı bir anlayışla karşı karşıya kalıyorsunuz.
Tabii şekil değiştiriyor, 12 Eylül’deki gibi kaba işkence yerine bugün bütün kurumları kendi tekeline almış, bir bütün olarak, hak ve özgürlükler ve Kürtlerin talepleri karşısında duran bir anlayış var.
Eskiyle bugün arasında şöyle bir fark var; 12 Eylül döneminde kaba işkence daha fazlaydı ama bugünkü yargı kötü bit noktada. Bugün yargı tek elden yönetiliyor, tek bir kişinin ağzından çıkan sözlerle, yargı hemen tavır alıyor.
Yani Türkiye’nin son 50 yılına baktığımızda elbette hiçbir zaman mutsuz ve umutsuz olmadık. Ama çok da mutlu olduğumuzdan söz edemeyiz. Hep acılarla geçen bir yaşam.
Belki Cumhuriyet tarihinden bu yana bizden önceki dönemlerde de böyleydi. O zaman da en büyük bedeli ödeyen Kürtler, sosyalistler, devrimciler, demokratlar olmuş, emekçilerin zaten hiçbir zaman sesi çıkmamış, sesleri hep bastırılmış. Egemen güçler de hep bu ülkenin kaymağını yemiş, demokrasinin kalıcılaşmasının önünde de hep engel olmuşlar.
"En kötü dönem bu dönem"
Şu anki Türkiye ile 12 Eylül karşılaştırması yaptınız, bu kısmı biraz daha açar mısınız? Bu dönemi daha kötü kılan sadece yargı ve diğer kurumların tek elde toplanması mı?
Demokrasinin dengelerini oluşturan kurumlar susturulmuşsa, bu demokrasinin bittiği anlamına geliyor.
Darbe dönemlerinde darbeciler, bütün kurumlara hakim olamadılar ya da bütün kurumları tek bir ağızdan yönetecek hale getiremediler. Geçici bir süreçti, darbeden sonra yeniden parlamenter demokratik sisteme dönülüyordu.
Bugün parlamenter sistem ortadan kaldırıldı, hak ve özgürlükler ortadan kaldırıldı. Kanun Hükmünde Kararnamelerle Türkiye yönetiliyor ve bir tek kişinin talebi herkes için emir olarak telaki ediliyor. Bu noktaya geldiyse en vahim dönemi bu dönem olarak görmek gerekiyor.
12 Eylül cezaevlerinde insanlar, “Allah canımı alsın da bu işkenceden kurtulayım” noktasına gelmişti ama yargı bir bütün olarak bu kadar teslim olmuş değildi.
Bazı haksız kararlar çıkıyordu ama bazı yargıçlar da vicdanlarına göre hareket ediyorlardı. Tabii ki Kürtler söz konusu olunca yargının hiçbir dönemde tam tarafsız olduğundan söz edemeyiz. Ama bazı hukuki durumlar göz önünde tutuluyordu fakat bugün öyle bir durum yok.
Şimdi açılan hangi davaya bakarsanız bakın siyasilerin talebi üzerine açılmış davalardır. Mesela Kobanî Davası, tamamen siyasi bir davadır, siyasilerin talebi üzerine hazırlanmış bir iddianamedir. Hatta siyasetçilerin öncülüğünde hazırlanmış bir iddianame, belki savcılar tarafından bile hazırlanmadı. Türkiye bu noktaya geldi, siyasetçilerin, egemen güçlerin talebi üzerine herkesin pozisyon aldığı bir dönemi yaşıyoruz. Bu bakımdan en kötü dönem olarak değerlendirmek gerekiyor. (RT)
