Fotoğraf: Anadolu Ajansı
“Trump bu olayı kendi iç siyasetinde bir kahramanlık olarak sunuyor. ABD'de, saldırıyı eleştirenler de var. ‘Öldürmeyip hukukun karşısına çıkaralım’ diye eleştirenler de var. ABD yönetimi şimilik saldırıyı geçiştiriyor. Sonrasında da böyle süreceğini düşünüyorlar. Ama öyle olacağını sanmıyorum. Ortadoğu ülkeleri, güvenlik uzmanları ile süreci değerlendiriyor. Bu saldırı aynı zamanda İslam Dünyası’na yönelik bir saldırı olarak da okunabilir. Bundan sonrası için tahmin de bulunmak çok zor. Ortadoğu’da şimdiye kadar oluşmamış bir çatışma ortamına da tanık olabiliriz”
Ortadoğu Uzmanı Melek Ulagay – Taylan, İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin öldürülmesini böyle yorumladı.
TIKLAYIN - İranlı General Süleymani Öldürüldü
Aynı saldırıyı Gazeteci Savash Porgham da benzer bir şekilde yorumladı ve şöyle dedi:
“Şimdiye kadar her ne olursa olsun gerginliklerin olabileceğini ve bunun bir sıcak savaşa dönemeyeceğini düşünürdüm, söylerdim. Ama bu son gelişme ile ben de bunu söyleyemiyorum. Topyekün İran-ABD arası savaşa tanıklık edebiliriz. Bu savaş büyük bir olasılık olarak önümüzde duruyor.”
Ulagay-Taylan: "Trump'ın kendi iç siyaset malzemesi"
Konuşmasına Lübnan ve Irak’ta insanların ekonomik ve hak ihlalleri nedeniyle sokakta olduğunu hatırlatarak başlayan Ulugay – Taylan, Kasım Süleymani’nin öldürülmesini ABD’nin bölgeye “büyük bir taş fırlatması” olarak nitelendirdi.
Ulugay – Taylan’a göre, bu olayın ardından Ortadoğu’da hiçbir şey eskisi gibi olamaz ve Irak, İran, İsrail, Lübnan, Suriye başta olmak üzere tüm Ortadoğu’da politikalar yenilenmek zorunda.
"ABD Büyükelçiliği’ne yönelik saldırı bu olayın sadece bir nedeni olarak gösterilebilir. Büyükelçilik binasının ABD için sembolik de bir anlamı var. ABD bölgeyi bu binadan izliyor. "
Ulagay – Taylan, şöyle konuştu:
“Trump yönetimi İran’a müdahale etmediği konusunda kendi ülkesinde de muhalefetin hedefindeydi. Büyükelçilik saldırısı sonrası ‘Şimdi müdahale etmezsem daha çok insanım ölebilir’ diye düşündü. Böyle bir saldırıya ihtiyaç duydu. Ama hiçkimse bu kadar geniş kapsamlı bir operasyon beklemiyordu. Başta İran ve Irak olmak üzere herkes için şaşırtıcı bir gelişme oldu.”
"Kahramanlık öyküsü ile gitmek istedi"
Süleymani’nin İran’ın ne önemli stratejisti olduğunu hatırlatan Ulugay – Taylan Süleymani'nin katlinin özellikle Hamaney için büyük bir kayıp olduğunu söyledi.
“ABD’de seçimler var. Bu nedenle iç siyasette kullanılan bir malzemeye dönüşebilir. Bir kahramanlık malzemesine dönüşme olasılığı yüksek. Başka bir açıdan da şöyle bir durum var.
"ABD, aslında İran ve Irak’tan gitmek istiyordu. Ama bunu yaparken de durup dururken çıkamıyordu yani bunu bir kahramanlık olayı ile yapması gerekiyordu. Bence bu saldırının bir nedeni de bu. Kendi kitlesine de bunu bir kahramanlık olayı olarak sunup bölgeden çekilebilir.”
"İsrail hem mutlu hem endişeli"
Ulagay – Taylan, İsrail’in de ABD’yi desteklediğini söylüyor.
“İsrail, ABD ve Trump’ın kahramanlığı olarak yorumladı. İsrail açısından hem olumlu, mutlu hem de endişe verici bir durum söz konusu oldu.
"ABD’nin Süleymani’yi Bağdat’ta öldürmesi tesadüfi değil elbette. Lübnan, Irak gibi ülkelerde ABD’ye tepki var, bu son olaydan sonra bu tepkinin daha da artacaktır. "
Porgham: "ABD, İran'ın askeri gücünü sekteye uğratmayı amaçladı"
Gazeteci Savash Porgham da Süleymani’nin öldürülmesinin bölgedeki tüm dengeleri değiştirdiğine dikkat çekiyor, ABD’nin İran’ın Ortadoğu’daki politikalarını belirleyen en önemli ismi ortadan kaldırmak gibi bir amacı olduğunu söyleyebiliriz.
“Hamaney’in en yakınındaki isimlerden biriydi kendisinden emir alan ve direkt olarak uygulayan en yakın isimlerden biriydi. Onun kaybı İran’ın bütün politikalarının etkileneceği anlamına geliyor.
“Ayrıca, Ortadoğu’daki ordulara da eğitim verdiği için Süleymani’nin ortadan kaldırılması dış operasyon birimini bertaraf etmek anlamına geliyor. Özetle, ABD, İran’ın askeri gücünü asimetrik askeri gücünü sekteye uğratmayı amaçladı.”
"ABD'liler Ortadoğu'da güvende değil"
Porgham “artık ABD’nin Ortadoğu’daki büyükelçilikleri başta olmak üzere hiçbir noktasındaki ABD’linin güvenli olmadığını söyleyebiliriz. Savaşa çok yakın bir durum söz konusu," diyor.
“Şimdiye kadar her ne olursa olsun gerginliklerin olabileceğini ve bunun bir sıcak savaşa dönemeyeceğini düşünürdüm, söylerdim. Ama bu son gelişme ile ben de bunu söyleyemiyorum. Topyekün İran ve ABD arası bir savaşa tanıklık edebiliriz. Bu savaş büyük bir olasılık olarak önümüzde duruyor.
"Türkiye’nin Ortadoğu’daki stratejinin de değişmesi gerekiyor. Artık, Türkiye’nin şimdiye kadar ABD ve İran arasında yürüttüğü denge politikasını yürütmekte zorlanacaktır, mutlaka seçim yapmak zorunda kalır.
"Türkiye, İran'la Astana Süreci'ni yürütüyor. ABD ile zaten müttefik. Libya'ya da asker göndermenin gündemde olduğu bugünlerde, Türkiye, daha fazla sessizliğini koruyamaz. Zaman ilerledikçe, haftasonu ülkelerin konumları netleştikçe, Türkiye'nin ABD ve İran arasında seçim yapmak zorunda kalacağını düşünüyorum."
Melek Ulagay-Taylan hakkında Yazar- Ortadoğu Uzmanı, belgeselci, yönetmen. İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Mezunu. 2011'de Oya Baydar ile birlikte yazdıkları "Bir Dönem İki Kadın" Can Yayınları'ndan çıktı. Radikal İki'de yazdı. bianet'te Ortadoğu üzerine yazıyor. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler'de yüksek lisans yaptı.1976-82 arasında ODTÜ'de İngilizce okutmanı olarak çalıştı. Helsinki Yurttaşlar Derneği'nde 1992- 2000 dönemi Yönetim Kurulu üyesi. 1992'de Nurdan Arca ile birlikte kurduğu Ajans21 Film şirketinde bir çok belgesel filmin yapımcısı ve yönetmeniydi. |
Savash Porgham hakkında Gazeteci, çevirmen. Türk, Kürt ve Arap kökleri olan bir ailenin mensubu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü'nden mezun. Yüksek Lisans Eğitimini İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Gazetecilik Bilim Dalı'nda tamamladı ve doktora eğitimine aynı enstitüde devam ediyor. "Şövalyelik Mesleği Gazeteciliğin Keskin Kılıcı: Haber" kitabının yazarlarından. 2012 yılı Aydın Doğan Vakfı Genç İletişimciler Araştırma/İnceleme Haberciliği ödülü sahibi. Ulusal ve Uluslararası basın mecralarında yayınlanmış haber, röportaj, makale ve çeviri çalışmaları bulunuyor. İngilizce, Farsça, Azerice ve Osmanlıca biliyor. Adli/Yeminli Farsça Tercüman. 1985'de İran'ın Urumiye şehrinde doğdu. |
(EMK)