Seçmen Kütükleri 2 Mayıs'ta İlan Ediliyor
Yüksek Seçim Kurulunun (YSK), Yurt İçi Seçmen Kütüğü'nün güncelleştirilmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen genelgesi Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.
Birlikte gerçekleştirilecek Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için Yurt İçi Seçmen Kütüğü askı listeleri 2 Mayıs Çarşamba saat 08.00'de askıya çıkacak, 12 Mayıs Cumartesi günü saat 17.00'de askıdan indirilecek.
Muhtarlık bölgesi askı listeleri güncelleştirme yapmak amacıyla askıya çıkarılacak. Bu listeler Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Adres Kayıt Sistemi'nden alınan bilgilerden oluşuyor. Türkiye'de ikamet eden ve seçmen niteliğini taşıyan kişilere ait kayıtlar, gerekli işlemler yapıldıktan ve seçmen kütüğüne dönüştürüldükten sonra askıya çıkarılacak.
Seçmen kütüklerinde güncelleme yapılacak
Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce 30 Nisan'dan önce; Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden oy verme günü itibarıyla 18 yaşını dolduracak olan ve geçerli yerleşim yeri adresine sahip Türkiye vatandaşlarına ait bilgiler alınacak. Bu kapsamda alınan ölüm, vatandaşlığın kaybedilmesi veya kazanılması gibi olay bilgileri Yurt İçi Seçmen Kütüğü'ne işlenecek.
Er ve erbaşların durum
Oy verme günü itibarıyla er ve erbaş olanlara ilişkin bilgiler, Milli Savunma Bakanlığı Askeralma Genel Müdürlüğünden, askeri öğrenciler ve yedek subay öğrencilerine ait bilgiler de Genelkurmay Başkanlığından alınarak bu kişilerin seçmen kütüğündeki kayıtları dondurulacak.
Askerliği nedeniyle daha önceden kayıtları dondurulanlardan oy verme günü itibarıyla terhis olacaklar var ise kayıtları "oy kullanabilir" hale getirilecek.
Cezaevlerindekilerin durumu
Ceza infaz kurumlarında bulunan taksirli suçlar dışındaki hükümlülere ait bilgiler (ceza infaz kurumundan firar edenler dahil) Adalet Bakanlığından alınarak kayıtları dondurulacak. Ceza infaz kurumlarında bulunması nedeniyle daha önceden kayıtlan dondurulan hükümlülerden oy verme günü itibarıyla tahliye olacaklar var ise kayıtları "oy kullanabilir" şeklinde düzenlenecek.
Cezası kesinleşmeyen, hükmü geri bırakılanlar oy verecek
Kasıtlı suç nedeniyle haklarında verilen mahkumiyet kararları kesinleşmekle birlikte henüz ceza infaz kurumuna alınmayanlar, koşullu ya da denetimli serbestlikten yararlanarak salıverilenler ile uzun süreli hapis cezası ertelenen veya 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 16'ncı maddesinin ikinci fıkrası gereğince infazı geri bırakılan hükümlülerin kayıtları dondurulmayacak.
Haklarında kısıtlılık kararı olanlar
Türk Medeni Kanunu'nun 405 ve 406'ncı maddelerindeki sebeplerle haklarında kısıtlama karan kesinleşenlere ait bilgiler Adalet Bakanlığından alınarak bu kişilerin kayıtları da dondurulacak. Kısıtlılığı sona ermiş olanlar var ise kayıtları "oy kullanabilir" hale getirilecek.
Engellilik durumu seçmen kütüğüne işlenecek
Engelli seçmenlerin oylarını rahatlıkla kullanabilmeleri için sandık ataması yapılırken göz önünde bulundurulmak üzere, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünden görme ve ortopedik engellilerin listesi elektronik ortamda istenecek ve alınan bilgiler seçmen kütüğüne işlenecek.
İkinci tur seçim olursa…
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tur oylamaya kalabileceği dikkate alınarak, 8 Temmuz itibarıyla 18 yaşını dolduracak olanlar ile askerlikten terhis edilecekler ve kasıtlı suçtan hükümlü iken tahliye olacaklar dahil edilerek "8 Temmuz 2018 tarihinde oy kullanabilir" şerhi düşülecek.
Seçmen listelerinin duyurusu
Muhtarlık bölgesi askı listeleri 2 Mayıs Çarşamba saat 08.00'de, muhtarlık bölgeleri esas alınarak ait oldukları mahalle veya köylerde halkın kolaylıkla görüp okuyabileceği yerlerde askıya çıkarılacak. Bu durum, YSK Başkanlığınca Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) aracılığıyla ilan edilecek.
İlçe seçim kurulu başkanlığı, muhtarlık bölgesi askı listelerinin askıya çıkarıldığını aynı gün ve takip eden her iki günde bir belediye hoparlöründen duyurulmasını sağlayacak. Ayrıca, ücretsiz olmak kaydıyla, ilçede varsa mahalli gazete, televizyon ve radyo aracılığıyla da iki günde bir duyuru yapılacak.
Seyyar sandık başvurusu
Seyyar sandıklarda oy kullanabilmeleri için hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin bir yakını tarafından "www.ysk.gov.tr" internet adresinde bulunan "seyyar sandık kurulu talep formu" ile ilçe seçim kurulu başkanlığına veya ilçe seçim kurulu başkanlığına gönderilmek üzere muhtarlığa başvurulabilecek.
Bunun için seyyar sandık kurulu talep formuyla "engeli nedeniyle yatağa bağımlı olduğu" veya "hastalığı sebebiyle yatağa bağımlı olduğu" ibaresinin yer aldığı sağlık raporunun ibraz edilmesi gerekecek.
Liste askı son günü
Muhtarlık bölgesi askı listeleri 12 Mayıs Cumartesi saat 17.00'de askıdan indirilecek.
Ceza infaz kurumlarında bulunan tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listeleri 2 Mayıs günü saat 08.00'de bulunduktan koğuşlara veya yönetimce ilan edilmek şartıyla belirlenecek uygun yerlere asılacak.
Listelere itiraz ve düzeltme için
YSK'nın yayımladığı genelgede, askıya çıkarılan muhtarlık bölgesi askı listelerine yazılmak veya bu listelerde düzeltme yapmak ve eksikliği gidermek için 2-12 Mayıs tarihlerine yapılacak işlemler de belirlendi.
1- Seçmen niteliğine sahip olduğu halde, muhtarlık bölgesi askı listesinde ismi bulunmayan, birinci oylama için 24 Haziran 2000, seçimin ikinci oylamaya kalması halinde 8 Temmuz 2000 tarihinde ve daha önce doğan kişiler yıl, ay ve günü gösteren, nüfus müdürlüğünce verilen T.C. Kimlik Numarası bulunan ve kimlik bilgilerini içeren belge iye ilçe seçim kurulu başkanlığına başvuracak.
2- Başka bir muhtarlık bölgesi askı listesinde yazılı olup da sürekli olarak oturmak amacı ile listenin askıya çıkarıldığı muhtarlık bölgesine gelen, öğrenci olup, seçmen niteliğini taşıyan ve öğrenim gördükleri yerleşim birimlerinde oylarını kullanmak isteyen, muhtarlık bölgesi askı listesinde kendisine ait kimlik veya adres bilgilerinde yanlışlık yahut eksiklik bulunan, nüfus olay bilgisi değişenler (vatandaşlığın kazanılması, gaipliğin iptali gibi) de Adres Kayıt Sistemi'ne kayıt olmaları için önce nüfus müdürlüğüne, sonra ilgili ilçe seçim kurulu başkanlığına müracaat edecek.
3- Birinci oylamanın yapılacağı 24 Haziran'da, seçimin ikinci oylamaya kalabileceği ihtimali dikkate alındığında ise 8 Temmuz itibarıyla askerlikten terhis olan ya da asteğmenliğe nasbedilen ancak silah altında bulunmaları nedeniyle askı listesinde kaydı bulunmayan ve yine aynı nedenle kayıtları dondurulmuş bulunanlar da terhis belgesi veya askerlik şubesince verilen belge veya görev belgesini ibraz etmek zorunda olacak.
4- Kasıtlı suç nedeniyle haklarında verilen mahkumiyet kararları kesinleşmekle birlikte henüz ceza infaz kurumuna alınmayanlar, koşullu ya da denetimli serbestlikten yararlanarak salıverilenler ile uzun süreli hapis cezası ertelenen veya 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16'ncı maddesinin ikinci fıkrası gereğince infazı geri bırakılan hükümlülerin kayıtları Cumhuriyet Başsavcılıklarından alınacak belgenin ibrazı kaydıyla dondurulmayacak.
5- Türk Medeni Kanunu'nun 408'inci maddesinde belirtilen ve ayırt etme gücü olan ilgilinin yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı dolayısıyla işlerini gerektiği gibi yönetememesi sebeplerine bağlı olarak kendi istekleri üzerine verilen kısıtlama kararı kesinleşenler de kararı veren mahkemeden alınacak onaylı karar örneği ile ilçe seçim kurullarına başvurabilecek.
6- Türk Medeni Kanunu'nun 407. maddesinde belirtilen; "Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olan her ergin kısıtlanır." hükmü uyarınca kısıtlanan hükümlünün kısıtlılık hali, aynı Kanun'un 471'inci maddesindeki; "Özgürlüğü bağlayıcı cezaya mahkumiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki vesayet, hapis halinin sona ermesiyle kendiliğinden ortadan kalkar." hükmü gereğince hapis hali sona ermekle kısıtlılık halinin de sona ermesi sebebiyle seçmen olabilmek ve listelere yazılmak veya seçmenlik durumunu oy kullanabilir duruma getirebilmek için ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına işlemlerini gerçekleştirebilecek.
7- Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listesinde kendisine ait kimlik bilgilerinde yanlışlık veya eksiklik bulunan, tutuklu veya taksirli suçlardan hükümlü olarak ceza infaz kurumlarında bulundukları halde askıya çıkartılan tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listesinde yazılmamış bulunanlar, 5490 sayılı kanunun 50'nci maddesi gereği ceza infaz kurumları idaresi aracılığıyla yazılı olarak ilçe seçim kurulu başkanlığına başvurabilecek.
8- Türk Medeni Kanunu'nun 405 ve 406'ncı maddelerindeki sebeplerle haklarında kısıtlama kararı bulunanlar, mahkemeden alacakları "kısıtlılığın sona erme kararı" ile müracaat etmeleri halinde seçmen listelerine eklenerek oy kullanabilecek.
Engelli seçmenlerin beyan ve güncelleme işlemleri
Askı dönemi içinde görme ve ortopedik engelli seçmenlerin engellilik beyan formu ile bizzat veya bir yakını tarafından ilçe seçim kurulu başkanlığına veya ilçe seçim kurulu başkanlığına gönderilmek üzere muhtarlığa başvurulması durumunda, ilçe seçim kurulu başkanlığınca "Seçmen Kaydı Günleme" ekranı kullanılarak veya Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne başvurması halinde Genel Müdürlükçe, engelli seçmenlerin oylarını rahatlıkla kullanabilmeleri için sandık ataması yapılırken göz önünde bulundurulmak üzere "engelli" olarak işaretlenecek. Söz konusu başvuru için gerekli engelli beyan formu "www.ysk.gov.tr" internet adresinden alınabilecek
Liste askı süresince gerçekleşen değişiklikler için
Muhtarlık bölgesi askı listelerinin dökümüne başlanıldığı 30 Nisan ile listelerin askıdan indirileceği 12 Mayıs tarihleri arasında; yerleşim yeri değişikliği ve kayıt düzeltme için nüfus müdürlüğünün adres tescilini yaptığına dair belge ve ekleri ile başvuranlar hakkındaki kayıtlar, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından "Seçmen Adres Güncelleme" ekranı kullanılarak sorgulanacak ve oy kullanabilir durumda olup olmadıkları (seçmenlik durumları) gözetilerek, verilecek karar üzerine seçmen kütüğüne işlenecek.
İlçe nüfus müdürlüğüne daha önce farklı bir kişi tarafından beyan edilen adresin, birlikte oturma gerekçesiyle yeniden beyan edilmesi ve beyan eden kişi ile halen o adreste oturan kişinin birlikte ilçe nüfus müdürlüğüne müracaat etmeleri halinde, başka belge istenilmesine gerek olmaksızın nüfus müdürlüğünce tescil edilen adrese ilişkin birlikte imzalanmış onaylı adres beyan formuna göre işlem yapılacak.
SEÇSİS'te kısıtlı olarak görünen kişilerin dondurulan kayıtlan kısıtlama kararlarına ulaşılamadığı gerekçesiyle oy kullanabilir hale getirilemeyecek ancak bu kişilerin muhtarlık bölgesi askı listelerine itiraz etmeleri halinde durumları değerlendirilecek.
Anayasa'nın 79'uncu maddesinde öngörülen "seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü" ilkesine uygun bir şekilde gerçekleştirilmesini teminen, seçmen niteliğini taşıyan kişilerin yerleşim yeri değişikliği için başvurularını muhtarlık bölgesi askı listelerinin dökümünün yapıldığı 30 Nisan gününden başlamak üzere ve askı süresi içinde bizzat veya ilgili nüfus müdürlüğüne yapmaları gerekiyor. Bu kişilerin askı süresince posta ile yapacakları müracaatları ile muhtarlık bölgesi askı listelerinin indirilme tarihi olan 12 Mayıs günü saat 17.00'den sonra yapılan başvurular ilçe seçim kurullarınca hiçbir suretle dikkate alınmayacak.
Muhtarlık bölgesi askı listelerine kimler, nasıl itiraz edebilecek?
Muhtarlık bölgesi askı listelerine; seçmenler, Cumhurbaşkanı adayları veya yetkilendirdiği kişiler ile siyasi partiler ilan süresi içinde itiraz edebilecek.
Cumhurbaşkanı adayları adına itiraza yetkili kişiler yetki belgelerini dilekçelerine eklemek suretiyle itirazda bulunabilecek.
Siyasi partiler, mühürlü ve imzalı bir yazıyla partileri adına kimlerin itiraz edebileceklerini o yer ilçe seçim kurulu başkanlığına bildirecek.
Cumhurbaşkanı adayları ve siyasi partiler adına itiraza yetkili kılınan kişiler; o ilçede oturan tüm seçmenler, seçmen kütüğüne yazılmaması gerekenlerden yazılmış olduğu anlaşılanlar (o muhtarlık bölgesinde yerleşim yeri adresi bulunmayan, askeri öğrenci, ölü, seçmen yaşına ve ehliyetine sahip olmayan kişilerin yazımı) ile ilgili olarak; seçmen niteliğini taşıyan vatandaşlar ise ancak kendileriyle ilgili olarak itirazda bulunabilecekler.
Yazılı itirazlar ile bu işler için düzenlenecek tutanaklardan hiçbir suretle resim ve harç alınmayacak.
İtirazlar ilçe seçim kurulu başkanına yazılı olarak yapılacak. Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlü olan seçmenler, ceza infaz kurumu idaresi aracılığı ile yazılı olarak ilçe seçim kurulu başkanlığına itiraz edebilecek. Kimliğini ispat edemeyenlerle, delil ve gerekçe göstermeyen ve bunları itiraz dilekçesine eklemeyenler ile süresinde yapılmayan itirazlar incelenmeyecek. Bu nedenle inceleme yapılamadığı da tutanağa yazılacak.
Kimliğin ispatında Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan; Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı, Geçici Kimlik Belgesi, nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki belgelerden birine itibar edilecek.
Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri kimliğin tespitinde geçerli olmayacak. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşımayan kimlik belgelerine itibar edilmeyecek.
Ceza infaz kurumlarında tutuklu ya da taksirli suçlardan hükümlü bulunan seçmenlerden söz konusu kimlik belgeleri bulunmayanlar için ceza infaz kurumu idaresince verilmiş belge, kimlik belgesi yerine geçecek.
Yerleşim yeri adresinin ispatında ise öncelikle ilgili nüfus müdürlüklerinden onaylı veya e-Devlet üzerinden alınacak karekodlu resmi nitelikteki "Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Belgesi" esas alınacak.
Listelere Cumhurbaşkanı adayları ile siyasi parti adına yapılan itirazlarda ise itiraz eden kişinin yetkili olduğuna ilişkin belgesi olup olmadığına bakılacak. Siyasi partilerin il veya ilçe başkanlarının yetkilendirdiği kişilerin muhtarlık bölgesi askı listelerine ve sandık bölgesi askı listelerine itiraz ve şikayet yetkisi olacak.
Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce; askı süresi içinde gerçekleşen tüm değişiklikleri içeren sandık bölgesi askı listeleri elektronik ortamda hazırlanıp, SEÇSİS Siyasi Parti Portalı (SİPPORT) üzerinden erişime açılacak. Ayrıca talepleri halinde siyasi partilerin genel merkez yetkililerine, siyasi partilerin ilçe başkanlıklarına gönderilmek üzere ve Cumhurbaşkanı adaylarına ya da yetkili kıldığı kişiye tutanak karşılığında elden teslim edilecek.
Bununla birlikte siyasi partilerin il ve ilçe başkanlarınca yetkilendirilen kişilerin görev yaptıkları yer ile ilgili seçmenleri gösteren muhtarlık bölgesi askı listelerini ilgili ilçe seçim kurullarından almaları mümkün olacak.
Bu listelere iki gün içinde yapılan itirazlar ilçe seçim kurulu başkanı tarafından değerlendirilerek kesin olarak karara bağlanacak. Talep halinde sonuç ilgili siyasi partiye bildirilecek.
İlçe seçim kurulu başkanı, kendisine ulaşmasından itibaren muhtarlık bölgesi askı listelerine yapılan itirazları en geç 13 Mayıs saat 17.00'ye kadar kesin olarak karara bağlayacak. Bu kararlara uygun olarak gerekli kayıt ve düzeltme işlemlerinin yapılması için siyasi partiler ve Cumhurbaşkanı adayları tarafından yapılan itirazların 18 Mayıs'ta ilçe seçim kurulunca, 19 Mayıs'ta il seçim kurulunca ve 20 Mayıs'ta YSK tarafından kesin olarak karara bağlanması sonucu Yurt İçi Seçmen Kütüğü 22 Mayıs'ta kesinleşecek.
Sandık bölgesi ve yeniden sandık bölgesi oluşturulması
Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nde her muhtarlık bir seçim bölgesi olarak belirlendi.
Buna göre, her seçim bölgesi gerektiği kadar sandık bölgesine ayrılacak. Bir sandık bölgesi 360-380 seçmeni kapsayacak ancak köylerde bir sandık bölgesi 400 seçmeni kapsayabilecek. Birden çok semtin birleşiminden oluşan muhtarlıklar, her birinde 360-380 seçmenin varlığı aranmaksızın mesafe durumu ve ulaşım güçlükleri dikkate alınarak gerekli sayıda sandık bölgesine ayrılabilecek.
Bu ayrımda aynı hane mensubu olan seçmenlerin bir sandıkta oy vermesi ve mümkün olduğunca seçmen sayısı bakımından dengenin sağlanması ilkeleri gözetilecek.
Mezra gibi toplu yerleşim birimleri için de mesafe durumu ve ulaşım güçlükleri ile 298 sayılı kanunun 5'inci maddesi uyarınca sandık bölgesi oluşturulması bakımından, öngörülen seçmen sayısı göz önünde tutularak bir sandık bölgesi oluşturulabilecek.
Ceza infaz kurumlarına konan sandıklar bulundukları muhtarlık seçim bölgesi içinde sayılacak. Ceza infaz kurumlarında taksirli suçlardan hükümlüler ile tutukluların rahat ve güvenli bir şekilde oylarını kullanmaları için ceza infaz kurumu yetkililerinin de görüşü alınarak gerektiği kadar sandık bölgesine ayrılacak.
YSK, seçim güvenliği açısından gerekli görülmesi durumunda, vali veya il seçim kurulu başkanının en geç 24 Mayıs günü saat 17.00'ye kadar talepte bulunması halinde, o yerdeki sandıkların en yakın seçim bölgelerine taşınmasına, sandık bölgelerinin birleştirilmesine, seçim bölgelerinin birleştirilmesi ile seçmen listelerinin karma şekilde düzenlenmesine karar verebilecek.
Engelliler ile 75 yaş ve üzerinde bulunan seçmenlerin, oylarını rahatlıkla kullanabilmeleri için Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce sandık (seçmen) atamaları yapılırken bu durum göz önünde tutulacak.
Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin seyyar sandıklarda oy kullanabilmeleri için ilçe seçim kurulu başkanlığınca yeteri kadar seyyar sandık oluşturulacak.
Seçmen bilgi kağıtlarının hazırlanması ve dağıtımı
Sandık seçmen listelerinin kesinleşmesinden sonra seçmen bilgi kağıtlarının hazırlanması ve dağıtılması işlemine 30 Mayıs Çarşamba günü başlanacak.
İlçe seçim kurulu başkanı; 298 sayılı kanunun 44'üncü madde hükmüne uygun biçimde hazırlanmış seçmen bilgi kağıtlarının sağlıklı ve kısa zamanda seçmene ulaştırılmasını mahalli posta idaresi veya ilçe ve köylerde memur aracılığı ile yaptırabilecek.
Bu yollarla dağıtımın mümkün olmadığı takdirde ilçe seçim kurulu başkanı, seçmen bilgi kağıtlarının dağıtılması işlemlerinde, belirtilen daire veya müesseselerin memur ve hizmetlilerini görevlendirebilecek.
Bu işle görevlendirilenler teslim aldıkları seçmen bilgi kağıtlarını ev ev dolaşarak sahiplerine imza karşılığında dağıtmak, ilçe seçim kurulu başkanları da bunun sağlıklı bir biçimde yerine getirilmesi için gerekli önlemleri almak ve denetimleri yapmak zorunda olacak. Dağıtım işi en geç 17 Haziran Pazar akşamına kadar bitirilecek. (HK)
