Venedik Komisyonu’ndan “Tek Kişi Rejimi” Uyarısı

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin anayasa ve hukuk konularındaki referans kurumu Venedik Komisyonu, 16 Nisan referandumu öncesinde, Anayasa değişiklikleri konusundaki görüşünü dün yayınladı.

Görüşünde “tek kişilik rejime” karşı uyarıda bulunan Venedik Komisyonu,  gerekli denge denetim mekanizmalarını kaldıran Anayasa değişikliklerinin kuvvetler ayrılığına dayalı demokratik bir başkanlık sisteminin modelini izleyemeyeceğinden, aksine bu değişikliklerin otoriter bir başkanlık sistemine dönüşmesine yönelik endişelerini ifade etti.

Komisyon ülkenin otoriter bir rejimi engelleyecek tüm mekanizmalardan yoksun olduğunu da ifade etti.

KHK’lar ile yönetme yetkisi

Komisyon, “yasama ve yürütme arasındaki güçler ayrılığının illüzyon olduğunu, cumhurbaşkanının yasama üyesi olanlardan da dahil atama ve görevden alma yetkisinin olduğunu”” ifade etti. Bu durumun, cumhurbaşkanına yasama üzerinde etkili bir hamilik vereceğini belirtti.

Venedik Komisyonu, siyasi özgürlüklerin yoğun bir biçimde sınırlandırılmasının anayasa referandumu için gerekli demokratik çerçevenin oluşmasını engellediğini belirterek, referandumun OHAL kaldırılana kadar ertelenmesini ya da siyasi özgürlüklerin azaltılmasına son verilmesini talep etti.

Komisyon ayrıca cumhurbaşkanının şimdiye kadar olduğundan daha yoğun olarak ülkeyi kanun hükmünde kararnamelerle (KHK) yöneteceği ve olağanüstü durumu -kendi isteği doğrultusunda- uzatabileceğini ifade etti.

Bakanlıktan tepki açıklaması

Adalet Bakanlığı, Venedik Komisyonu'nun kabul ettiği raporla ilgili yazılı açıklama yayınladı.

Açıklamada, Anayasa değişikliğine ilişkin komisyon görüşünün, komisyonunun misyonuna, görev tanımına ve amacına aykırı olduğunu belirtildi.

Adalet Bakanlığı görüşün, halk oylaması sonucunu etkilemeye yönelik olduğunu ileri sürdü.

Üye ülkelerin iç siyasetini ilgilendiren konularla ilgili değerlendirmelerde bulunulmasının, teknik bir dil yerine siyasi içerikli dil kullanılmasının komisyonun görevini tanımlayan çalışma kurallarına aykırı olduğu ifade edildi.

“Bilimsellikten uzak, sübjektif, taraflı”

Adalet Bakanlığı açıklamasından öne çıkan noktalar şöyle:

“Venedik Komisyonu gibi saygın bir kurumun, bilimsellikten uzak, sübjektif, hukuki saikler yerine siyasi amaçlarla hazırlanan raporları kabul etmesi, komisyona olan güvenin sarsılmasına ve saygınlığının azalmasına neden olmaktadır.

“Anayasa çalışmaları bağlamında teknik ve hukuki görüş vermekle görevlendirilmiş olan komisyonun, üye ülkelerin siyasi ve demokratik tercihleri konusunda nötr kalması ve her türlü siyasi yönlendirme ve değerlendirmeden uzak durması bir zorunluluktur.

“Avrupa Konseyi'nin, Venedik Komisyonu'nun saygınlığının korunması için siyasi saikli ve manipülatif çabalara geçit vermemesi gerekmektedir.

“Adil, objektif ve tarafsız olmayan, teknik değil tamamen siyasi ve subjektif bu raporun, Türkiye açısından saygınlığı ve itibarı yoktur.” (AS)

* Komisyonun görüşünün tamamına buradan ulaşabilirsiniz.