İncirlik Üssü, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) yönettiği İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı koalisyon çerçevesindeki hava operasyonları ve Fırat Kalkanı Harekatı’na hava desteği tartışmalarıyla yeniden gündeme geldi.
TIKLAYIN - ÇAVUŞOĞLU: İNCİRLİK’İN KAPATILMASI GÜNDEMDE DEĞİL
Bu minvalde, üsle ilgili bilinenleri ve bilinmeyenleri derledik.
Önemi ne?
İncirlik ABD’nin denizaşırı 13. Büyük üssü. Aynı zamanda Orta Asya ve Ortadoğu'daki ABD hava kuvvetlerine açık en büyük askeri üs.
Adana merkezine 8 kilometre uzaklıktaki İncirlik Hava Üssü, Amerika Birleşik Devletleri’nin İkinci Dünya Savaşı sonrası kurduğu komplike üs ağının bir parçası.
Şu anda da IŞİD'le mücadele kapsamında düzenlenen operasyonlar açısından en stratejik yerlerden biri.
Üssün toplam değeri 1 milyar 743 milyon dolar.
Üste hayat nasıl?
ABD askeri kaynaklarına göre, üste yaklaşık 2 bin 500 civarında ABD askeri var. İncirlik üssü, askerlerin aileleri de eklendiğinde binlerce kişilik bir nüfusu barındırıyor.
İncirlik’te Hava kuvvetleri 39. Kanat Komutanlığı görev yapıyor.
Üssün içinde pist, eğitim alanı ve komuta merkezi gibi askeri alanların yanı sıra burada görevli subayların konutları da yer alıyor.
Ayrıca tesisin içinde ABD'li zincir restoranlar, ABD mallarının satıldığı büyük süpermarketler, basketbol ve beyzbol sahaları yer alıyor.
Nükleer silah var mı?
BBC Türkçe’ye göre, NATO'nun Türkiye'de taktik nükleer silah tuttuğu uzmanlar tarafında dile getirilen ve henüz yalanlanmayan iddialar arasında.
Amerikan Bilim Adamları Federasyonu Nükleer Bilgi Projesi Direktörü Hans M. Kristensen'e göre, İncirlik'te yeraltında bulunan depolama tesislerinde yaklaşık 50 adet B-61 hidrojen bombası tutuluyor.
Nasıl başladı?
1943’te Müttefikler, Almanya karşısında üstünlüğü ele geçirdiklerinde Türkiye’ye savaşa katılması yönünde baskılarını artırmışlardı. ABD’nin önerisi ise sadece üs ve transit kolaylığı oldu. ABD için Afrika-Ortadoğu-Avrupa güzergâhında transferi rahatlatacak bir üs çok yararlı olacaktı.
1943 yılında Adana'da kurulan haberleşme istasyonu gizlice çalışmaya başladı. İstasyon savaş sonuna kadar faaliyetini sürdürdü.
İncirlik Üssü projesi, 1949’da Sovyetler Birliği'nin ilk atom bombasını başarı ile patlatmasının ardından gündeme geldi. İki ülke arasındaki pazarlıklar 1951’de sonuçlandı. Aynı yılın bahar aylarında inşaata başlandı.
ABD nasıl kullanıyor?
ABD'nin üssü kullanımı 2003'ten bugüne Bakanlar Kurulu'nun 23 Haziran 2003 tarihli 5755 sayılı kararı çerçevesinde düzenleniyor.
İçeriği 2004'te açıklanan kararname asker rotasyonu, teknik ve insani yardım kullanımı için TBMM'nin izninin alınmasının gerekli olmadığını düzenliyor.
Bu kararnameyle ABD, Irak Savaşı süresince asker sevkiyatını İncirlik üzerinden gerçekleştirdi. Bir yıllık düzenlenen kararname 2004 sonrası bir daha açıklanmadı ama her yıl otomatik olarak uzatıldı. (AS)
* Kaynak: “İncirlik Üssü: ABD’nin Üs Politikası ve Türkiye”, Selin M. Bölme, İletişim Yayınları, 2012.
* Fotoğraflar: Incirlik Air Base.
