Seçim İhlalleri Raporu Tam Metni
"Seçim İhlallerini Tespit ve Değerlendirme" raporunun tam metnini yayımlıyoruz:
Seçim İhlallerini Tespit ve Değerlendirme
Seçme ve seçilme özgürlüğü demokrasinin vazgeçilmez ilkelerinden biridir. Seçimin adil ve demokratik bir ortamda gerçekleştirilmesi, hukuk devleti olmanın gereğidir. Bu inançla; 3 Kasım 2002 tarihinde yapılacak genel seçimlerde, partiler, bağımsız milletvekilleri ve seçmen iradesi üzerinde oluşturulacak resmi yada gayri resmi baskıları ve seçim günü meydana gelebilecek ihlalleri tespit etmek amacıyla "Seçimleri İzleme Komisyonu" kurduğumuzu 18 Ekim 2002 tarihinde kamuoyuna duyurduk.
Komisyonumuzun yapısını ve ilgilendiği ihlal alanlarını, basın aracılığıyla tüm siyasi parti merkezlerine ve adaylara ileterek partilerin, üyelerine ve adaylarına ve bağımsız adayların kendilerine yönelik engelleme yaşanan saldırılar konusunda bizleri bilgilendirmelerini talep etmiştik.
Bu talebimize cevap veren parti ve bağımsız adayların verdiği bilgilere dayanarak hazırladığımız raporun meydana gelen tüm ihlalleri kapsamadığının farkındayız. Ancak elimizdeki verilerinden yola çıkarak bazı siyasi partilere yönelik gerek resmi gerekse gayri resmi unsurlarca seçilme özgürlüğüne yönelik ihlallerin olduğunu söyleyebiliriz.
Komisyonumuz; 3 Kasım 2002 tarihinde yapılacak seçimler öncesi, aralarında Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Lideri Recep Tayip Erdoğan, Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) Lideri Akın Birdal, Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) eski Genel Başkanı Murat Bozlak ve kapatılan Refah Partisi (RP) Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın da bulunduğu 60 kişinin adaylığının reddedilmesini ve Yüksek Seçim Kurulu kararlarına yargı yolunun kapalı olmasını, anti demokratik bir uygulama olarak görmektedir. Demokratik Halk Partisi (DEHAP) listesinden adaylıkları reddedilen Bahattin Güner, Ali Rıza Yurtsever, Abdullah Varlı ve Mustafa Yalçıner'in, 18 Nisan 1999 seçimlerinde de aynı şartlar altında aday olmaları ve adaylıklarının o tarihte Yüksek Seçim Kurulu tarafından kabul edilmesine rağmen bu seçimlerde adaylıklarının reddedilmiş olması, Yüksek Seçim Kurulu kararlarındaki çarpıklığı göstermektedir.
Yine Recep Tayip Erdoğan ve Akın Birdal'a Meclis yolunu kapatan Yüksek Seçim Kurulu, aynı gerekçe ile yargılanarak hüküm giyen ancak daha sonra çıkartılan "Basın Yoluyla İşlenen Suçların Ertelenmesine İlişkin Yasa" ile siyasi haklarına kavuşan Doğu Perinçek'in adaylığını onaylamıştır. Doğu Perinçek'in milletvekili adayı olmasını sevindirici bulmakla birlikte Yüksek Seçim Kurulu'nun aynı konumda bulunan Akın Birdal, Recep Tayip Erdoğan ve Necmettin Erbakan'a yönelik çifte standartlı kararlarını eleştirmeden de geçemeyeceğiz.
Komisyonumuz; Yargıtay Başsavcısı Sabih Kanadoğlu'nun seçimin ve adaylıkların kesinlik kazanmasının hemen ardından DEHAP ve AKP'nin seçimlere girmesini önlemeye dayalı çabalarına demokrasinin rüştünü ispat edeceği bugünlerde kuşkuyla bakıyoruz. Zira Sabih Kanadoğlu'nun, 18 Nisan 1999 seçimlerine katılan, il ve ilçelerde örgütlenmesini tamamlamış, milletvekillerinin adaylıkları kesinleşmiş ve tüm seçim işlemlerinin tamamlanmış olmasına rağmen DEHAP'ın seçimlere sokulmaması talebiyle Yüksek Seçim Kurulu'na başvurmasını, Olağanüstü Genel Kurul'la Yeniden Doğuş Partisi'nin adının Genç Parti (GP) olarak değiştirilmesi üzerine Genç Parti'nin kapatılmasını talep etmesini ve AKP hakkında seçim arifesinde kapatma davası açmasını hukukun siyasete alet edilmesi ve anti demokratik bir uygulama olarak değerlendirmektedir.
Yüksek Seçim Kurulu'nun DEHAP'ın seçimlere katılmasının önünde bir engel olmadığını açıklamasının ardından Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nın DEHAP'ın Genel Başkanı Mehmet Abbasoğlu ve Genel Sekreteri Nurettin Sönmez'in de aralarında bulunduğu MYK üyeleri hakkında "resmi evrakta sahtecilik" ten soruşturma başlatmasını hukukun zorlanması olarak değerlendiriyoruz ve bu çabalardan vazgeçilmesini diliyoruz.
Seçimlerin yaklaştığı bugünlerde, yazılı ve görsel basında resmi devlet politikalarına muhalif siyasi partilere ve bağımsız adaylara sansür uygulanması tüm çıplaklığıyla ortaya çıkmıştır. DEHAP'ın geniş katılımlı miting ve karşılamaları sansüre uğrayarak görmezlikten gelinmektedir. DEHAP ve AKP için Yargıtay Başsavcısı Sabih Kanadoğlu'nun girişimleri haberlerine abartılı bir şekilde yer verilerek adeta seçmene medya aracılığıyla "Sakın bu partilere oy vermeyin, seçilseler bile başbakan olamayacaklar veya hükümet kuramayacaklar" mesajı verilerek seçmenler yönlendirilmektedir. Yine, TKP, ÖDP gibi partilerin de etkinliklerine, demeçlerine ve basın toplantılarına, sansür uygulanarak neredeyse hiç yer verilmemektedir.
Medya-sermaye ilişkisinin yarattığı tehlikenin en açık göstergesi GP örneğidir. GP Genel Başkanı Cengiz Cem Uzan'ın sahibi olduğu televizyon kanallarında ve radyolarda adeta Türkiye'de tek siyasi parti varmışçasına Genç Parti propagandası yapılması, yine Cengiz Cem Uzan'ın sahibi olduğu Telsim GSM şebekesi aracığıyla sürekli abonelere iradeleri dışında SMS gönderilmesi propaganda açısından seçimin adil bir ortamda yapılmasını engellemekte ve güçler dengesini sarsmaktadır.
Komisyonumuz; bazı siyasi partilere ve bağımsız adaylara uygulanan sansürün demokrasinin gelişimine engel oluşturduğuna inanmaktadır.
Bize ulaşan bilgiler değerlendirildiğinde özellikle iki parti üzerinde baskıların yoğunlaştığı görülmektedir. DEHAP'ın bir çok üyesi fiziki saldırıya uğrarken, birçok konvoyu engellenmiş, afişleri yırtılmış, propaganda hakkı bir çok yerde çiğnenmiştir. Yine Türkiye Komünist Partisi'nin (TKP) üyelerine yönelik saldırı ve gözaltına alma olaylarının yaşandığı tespit edilmiştir.
Komisyonumuz; çalışma süresi içerisinde Yeni Türkiye Partisi'ne (YTP) ait 1 seçim bürosu, DEHAP'a ait 6 seçim bürosuna, GP'ye ait 1 seçim bürosuna, Büyük Birlik Partisi'ne (BBP) ait 1 seçim bürosuna, Milliyetçi Hareket Partisi'ne (MHP) ait 4 seçim bürosu, AKP'ye ait 1 seçim bürosu olmak üzere toplam 13 seçim bürosuna kimliği belirsiz kişilerce fiziki saldırıda bulunulurken, DEHAP ait 1 seçim bürosunun güvenlik güçlerince 5 gün süre ile kapatıldığı tespit etmiştir.
Saldırılar bürolarla sınırlı kalmadı. Demokratik Sol Parti (DSP) Tokat milletvekili adayı Gazit Çatak aile içi bir tartışma sonucu uğradığı saldırı sonucu yaşamını yitirirken, DEHAP üyesi 56 kişi, bağımsız 1 aday, Yurt Partisi'nden 1 aday, TKP'den 2 üye, Bağımsız adayı destekleyen Kızılbayrak dergisi okuru 1 kişi, uğradıkları saldırılarda yaralandı.
Seçim propagandası yapan minibüs, otobüs vb. araçlara yönelik saldırılar yapılmış, DEHAP'a ait 4 minibüs, TKP'ye ait 3 minibüs saldırıya uğrarken, DEHAP'a ait 2 minibüs, TKP'ye ait 2 minibüs trafik polislerce durdurularak trafikten men edilmiştir.
Seçim çalışması yapan 5 milletvekili adayı güvenlik güçlerince gözaltına alınırken, Diyarbakır bağımsız adayı Abdulmelik Fırat 1 gün arayla 2 kez gözaltına alınmıştır. Yine seçim çalışması yapan TKP üyesi 91 kişi, ÖDP üyesi 11 kişi, Haklar ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR) üyesi 2 kişi, bağımsız 2 aday, DEHAP üyesi 79 kişi, HADEP üyesi 1 kişi, MHP üyesi 6 kişi, ezilenlerin Sosyalist Platformu'nun çıkardığı bağımsız adayları destekleyen 14 kişi, bağımsız adayları destekleyen 9 kişi olmak üzere toplam 215 kişi güvenlik güçlerince gözaltına alınmış, 4 DEHAP'lı çıkarıldıkları mahkemece tutuklanmışlardır.
Olağanüstü Hal Bölgesi'nde yoğunluklu olmak üzere birçok bölgede güvenlik güçlerinin DEHAP'a oy verme ihtimali bulunanları tehdit ettiğine ilişkin bilgiler tarafımıza ulaşmış ve bu bilgilere raporda yer verilmiştir.
Yaşanan ihlallerden yola çıkarak;
1)Seçimlerin bağımsız özgür irade ile gerçekleşmesi için baskı mekanizmalarından vazgeçilmelidir.
2) Seçimin özgür ve demokratik bir ortamda gelişmesi için bağımsız izleme komisyonu kurulmalı ve bu komisyonun verdiği raporlar doğrultusunda girişimlerde bulunulmadır.
3) Başta Olağanüstü Hal Bölgesi'nde olmak üzere, güvenlik güçlerinin baskı oluşturarak seçmeni yönlendirme çabalarına son verilmelidir.
4) Yazılı ve görsel basında bazı siyasi parti ve bağımsız adaylara yönelik sansürden vazgeçilmeli, herkese eşit söz hakkı tanınmalıdır.
5) Seçmenin iradesini etkileyebilecek (parti kapatma, parti hakkında dava açma vb.) girişimlerden vazgeçilmelidir.
Seçim Propaganda Dönemi İzleme Raporu
Gözaltına alınanlar
* TKP üyesi: 91
* DEHAP üyesi: 79
* ÖDP üyesi: 11
* HAK-PAR üyesi: 2
* Ezilenlerin Sosyalist Platformu (ESP) üyesi: 14
* MHPüyesi: 6
* Bağımsız: 9
* Bağımsız: 3
* Toplam: 215 kişi
1) 14 Eylül 2002 - Türkiye Komünist Partisi'nin "Paranın Saltanatı Varsa Halkın TKP'si Var" ibareli afişini yapan 9 kişi Kartal'da gözaltına alındı.
2) 22 Eylül 2002 - Türkiye Komünist Partisi'nin "Paranın Saltanatı Varsa Halkın TKP'si Var" ibareli afişini yapan 8 kişi Kadıköy'de, 4 kişi Göztepe'de gözaltına alındı. Mecidiyeköy'de yine TKP afişini yapan 11 kişi, Ümraniye'de ise 6 kişi gözaltına alındı.
3) 28 Eylül 2002 - İstanbul Bostancı'da TKP'nin "Paranın Saltanatı Varsa Halkın TKP'si Var" ibareli afişini yapan 4 kişi gözaltına alındı.
4) 7 Ekim 2002 - Maltepe'de Ezilerin Sosyalist Platformu'nun bağımsız adaylarına ait afişleri asan İrfan Albay, Gürkan Gürbay, Aslan Aydoğdu ve kimliği öğrenilemeyen 3 kişi, polislerce gözaltına alındı.
5) 9 Ekim 2002 - Topkapı'da duvarlara Ezilerin Sosyalist Platformu'nun bağımsız adaylarına ait afişleri asan Dilek Arzu ve Kaya Zeybek, polislerce gözaltına alınarak Zeytinburnu Şehit Bülent Üstünkaya Polis Karakolu'na götürüldüler.
6) 9 Ekim 2002 - Merter-Cevizlibağ'da Ezilerin Sosyalist Platformu'nun bağımsız adaylarına ait afişleri duvarlara asan Ali Sarıkaya, Çağdaş Aydoğdu ve Umut Yakar adlı kişiler polis tarafından gözaltına alındı.
7) 11 Ekim 2002 - Tuzla'da Ezilerin Sosyalist Platformu'nun bağımsız adaylarına ait afişleri duvarlara asan Ali Sarıkaya, Alpaslan Çelik ve Cem Dinç adlı kişiler polis tarafından gözaltına alındı.
8) 14 Ekim 2002 - Türkiye Kominist Partisi'nin (TKP) "Paranın Saltanatı Varsa Halkın TKP'si Var" yazılı afişini asan 9 kişi gözaltına alındı. TKP tarafından yapılan yazılı açıklamada, Kartal'da afiş asarken gözaltına alınan üyelerinin Kartal Merkez Karakolu'nda tutulduğu belirtilerek olay, TKP'nin siyasi çalışmalarına yönelik bir engelleme olarak değerlendirildi.
9) 15 Eylül 2002 - İstanbul Sefaköy'de afiş asan Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesi 4 kişi polis tarafından gözaltına alındı. TKP Basın Bürosu tarafında yapılan açıklamada, Sefaköy'de "Paranın Saltanatı Varsa Halkın TKP'si Var" yazılı pankartları asan 4 partilinin polis tarafından gözaltına alındığı belirtildi. Dün de Kadıköy'de aynı afişleri asan 17 TKP'linin gözaltına alındığının hatırlatıldığı açıklamada Küçükçekmece ve Kadıköy Karakollarında tutulan partililerin serbest bırakılması istendi.
10) 20 Ekim 2002 - Türkiye Komünist Partisi Basın Bürosu adına yapılan açıklamada, Çankaya ve Kavaklıdere'de afiş asan 12 TKP üyesinin gözaltına alındığı bildirildi. "Parti üyelerinin tüm itirazlarına rağmen yaptıklarının yasa dışı bir uygulama olduğunun bilinciyle tutanak tutmayan, resmi işlem yapmayan polis ekipleri keyfi uygulamalarıyla partiye zaman kaybettirmeye ve yıldırmaya çalışıyorlar." ifadesinin yer aldığı açıklamada, polisler hakkında suç duyurusunda bulunulacağı belirtildi.
11) 20 Ekim 2002 - Şırnak'ın Cizre İlçesi'nde bugün sabah saatlerinde bir düğün evini basan korucu DYP'lilerin olay çıkarmasının ardından yaşanan gerginlik sonrası gözaltına alınan HADEP Cizre İlçe Başkanı Mehmet Dilsiz ile DEHAP İlçe Başkanı Halil Kaya serbest bırakıldı.
12) 20 Ekim 2002 - Şırnak'ta seçim çalışmaları için şehirde tur atan DEHAP minibüsüne 'minibüste Kürtçe kaset çalındığı" gerekçesiyle polis tarafından el konulduğu bildirildi. Seçim
minibüsünde bulunan İbrahim Demir, Abdullah Gözlek, Hüseyin Uysal ve ismi öğrenilemeyen şoförün gözaltına alındığı öğrenildi.
13) 20 Ekim 2002 - İstanbul-Okmeydanı'nda Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin (ÖDP) seçim afişlerini asan 11 ÖDP'li, polislerce gözaltına alındı. ÖDP İstanbul İl Başkanı Sinan Tutal tarafından yapılan yazılı açıklamada; 11 partilinin haksız ve keyfi olarak gözaltına alındığı belirtilerek, "Polis partimize yönelik çifte standart uygulamaktadır. Emniyet görevlilerini yasaları herkese karşı eşit olarak uygulamaya çağırıyoruz." dedi.
14) 20 Ekim 2002 - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Lideri Deniz Baykal'ın Diyarbakır'da gerçekleştirdiği mitingde Deniz Baykal'ı yuhaladıkları iddia edilen 8 kişi polis tarafından gözaltına alındı.
15) 20 Ekim 2002 - Seçim çalışmaları için Hazro'ya giden HAK-PAR Genel Başkan Yardımcısı İbrahim Güçlü, seçim aracından Kürtçe anons yapıldığı gerekçesiyle gözaltına alındı. Basın toplantısı düzenleyen HAK-PAR Genel Başkan Yardımcısı Fehmi Demir, parti çalışmaları için Hazro'ya giden seçim otobüslerinden Türkçe ve Kürtçe anons yapıldığı için araçlarının durdurulduğunu ve Genel Başkan Yardımcıları İbrahim Güçlü'nün gözaltına alındığını söyledi.
16) 20 Ekim 2002 - Bir itirafçının ifadeleri üzerine DEHAP Hakkari Milletvekili Adayı Salih Yıldız, Diyarbakır şehir merkezinde seçim çalışmaları yürüttüğü sırada Terörle Mücadele Şubesi ekipleri tarafından gözaltına alındı. İtirafçı Gökhan Özer'in 1993'te kendilerine yardım ettiği iddiası üzerine emniyette ifadesi alınan Yıldız, akşam saatlerinde savcılığa çıkarıldıktan sonra söz konusu suçlamadan kaynaklı davadan beraat ettiğinin anlaşılması üzerine serbest bırakıldı.
17) 20 Ekim 2002 - Şırnak'ta DEHAP'ın seçim çalışmalarında kullandığı minibüse "Kürtçe kaset çalındığı" gerekçesiyle polis tarafından el konuldu. Araçta bulunan İbrahim Demir, Abdullah Gözlek, Hüseyin Osal ve İhsan Uslu gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün "yasadışı propaganda yaptıkları" iddiasıyla tutuklandı.
18) 20 Ekim 2002 - Iğdır'ın Enginalan köyünde ise DEHAP seçim bürosunun önüne asılan bayraklar güvenlik görevlileri tarafından indirildi. Seçim bürosu olarak kullanılan kahvehanenin sahibi İbrahim Cantepe de gözaltına alındı. Cantepe, Iğdır Cumhuriyet Savcılığı tarafından serbest bırakıldı.
19) 21 Ekim 2002 - Bağımsız Milletvekili Adayı Abdülmelik Fırat, seçim çalışması için gittiği Lice'de kendisini karşılayan yaklaşık 300 kişiye Kürtçe "hoş geldiniz"-"xwerhatine" dedikten sonra gözaltına alınarak Lice Emniyet Müdürlüğü'ne götürüldü.
20) 23 Ekim 2002 - Seçim çalışmaları kapsamında gittiği Diyarbakır'ın Lice İlçesi'nde 5 saat süreyle sorgulanan HAK-PAR Genel Başkanı A. Melik Fırat, yeniden gözaltına alındı. "PKK'ye yardım-yataklık ettiği gerekçesiyle" hakkında soruşturma açılan HAK-PAR Genel Başkanı A. Melik Fırat, bugün sabah saatlerinde kaldığı Prestij Oteli'nde polisler tarafından gözaltına alındı.
21) 24 Ekim 2002 - Ankara'da seçim çalışmaları çerçevesinde afişleme yapan Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyelerine müdahale eden polisin 3 partiliyi gözaltına aldığı bildirildi. TKP tarafından yapılan yazılı açıklamada; 6 Ekim'de Ankara Abdi İpekçi Parkı'nda yapılacak mitingin duyurusu amacıyla afiş yapıştırma çalışması yapan 3 parti üyesinin Batıkent Karakolu'na bağlı polislerce gözaltına alındığı belirtildi.
22) 25 Ekim 2002 - DEHAP Şırnak milletvekili adayları, seçim propagandası çerçevesinde Taşarası Köyü'ne giderek seçim çalışması yaptı. DEHAP'lı adayların köyden ayrılmasından sonra operasyon başlatan Taşarası Jandarma Karakol Komutanlığı DEHAP heyetini karşıladıkları ve DEHAP lehine slogan attıkları gerekçesiyle 21 korucuyu gözaltına aldı. Karakoldaki ifadeleri tamamlanan korucular bugün öğle saatlerinde serbest bırakıldılar.
23) 25 Ekim 2002 - Ispatta'da parti afişlemesi yapan 6 üyesinin gözaltına alınmasına tepki gösteren Türkiye Komünist Partisi (TKP), "Yasak sadece bize mi var?" diyerek, tepki gösterdi. TKP Basın Bürosu'nca yapılan açıklamada; Isparta'da seçim çalışmaları kapsamında afiş asan 6 üyelerinin gözaltına alındığı belirtilerek, polisin gözaltına alma gerekçesi olarak, seçim yasaklarını gösterdiği bildirildi.
24) 29 Ekim 2002 - Nevşehir'de, Cumhuriyet Bayramı kutlamaları sırasında Atatürk Anıtı'na çelenk koyduktan sonra saygı duruşunda bulunmadığı iddia edilen DEHAP milletvekili adayı ve il yöneticisi "Atatürk'ün manevi şahsiyetine saygısızlık yaptıkları" gerekçesiyle gözaltına alındı. Tutuklanma istemiyle mahkemeye sevk edilen sanıklar, tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
25) 29 Ekim 2002 - Van'ın Saray İlçesi'nde il merkezinden gelecek DEHAP konvoyunu karşılamaya hazırlanan aralarında DEHAP ilçe saymanının da bulunduğu 3 kişi gözaltına alındı. DEHAP Saray İlçe Örgütü'ne gelen Saray Jandarma Karakolu'na bağlı jandarma ekipleri, Eski HADEP İlçe Başkanı Mehmet Keskin, ilçe eski yöneticisi Abdulkadir Ateş ve DEHAP İlçe Saymanı Yusuf Bilici'yi gözaltına aldı. Saray Merkez Jandarma Karakolu'na götürülen partililerin neden gözaltına alındıkları konusunda herhangi bir açıklama yapılmadı.
26) 30 Ekim 2002 - Hatay'ın Belen ilçesinde MHP üyelerinin DEHAP'lılara saldırması sonucu gelişen olaylara müdahale eden polisler DEHAP üyesi 10 kişiyi tartaklayarak gözaltına aldı.
Saldırıya Uğrayan Seçim Bürosu- seçim aracı
Saldırıya uğrayan aday: 3
Saldırıya uğrayan üye: 59
Saldırıya uğrayan seçim bürosu: 13
Saldırıya uğrayan seçim aracı: 7
Kapatılan seçim bürosu: 1
Trafikten alıkonan seçim aracı: 4
1) 1 Ekim 2002 - DSP'nin Tokat 5. sıra adayı Gazi Çatak, aile içi bir tartışmadan sonra bir akrabasının silahlı saldırısına uğrayarak yaşamını yitirdi.
2) 5 Ekim 2002 - Elazığ'ın Yurtbaşı beledesinde bulunan DEHAP seçim bürosuna tabancayla ateş açıldı. Silahlı saldırada ölen yada yaralanan olmadı.
3) 8 Ekim 2002 - DEHAP'ın İstanbul Kağıthane bulunan seçim bürosuna kimliği belirsiz kişilerce molotof kokteyli atıldı. Molotof kokteylin patlaması sonucu maddi hasar meydana geldi.
4) 17 Ekim 2002 - İstanbul Maltepe Gülensu Mahallesi Şehit Metin Dil Sokak 10 numaradaki bir kahvehanede kurulan seçim bürosuna, kimliği henüz belirlenemeyen kişi ya da kişiler tarafından gece saat 01.30 sıralarında atılan molotofkokteyli sonrasında hasar meydana geldi. Emniyet olayla ilgili soruşturma başlatırken, bir grup YTP'li, Maltepe Seçim Bürosu önünde saldırıyı kınayan basın açıklaması yaptı.
5) 18 Ekim 2002 - DEHAP seçim otobüsü, Cerrahpaşa'da taşlı sopalı saldırıya uğrayarak tahrip edildi. HADEP Fatih İlçe yöneticisi Ali Ergin, kendi kullandığı 34 UY 4482 plakalı seçim aracıyla Cerrahpaşa'dan geçerken Ülkü Ocakları'ndan çıkan 4-5 kişinin taş ve sopalarla saldırdığını açıkladı. Yolun darlığı nedeniyle uzaklaşamadığını belirten Ergin, aracın camlarının kırıldığını ve kaportasında hasar meydana geldiğini ancak kendisinin yara almadığını ifade etti. Ergin saldırının ardından polise başvurarak saldırganların yakalanması için gerekli işlemlerin yapılmasını istediklerini de söyledi.
6) 20 Ekim 2002 - Balıkesir'in Edremit İlçesinde bulunan DEHAP seçim bürosu, büroya 18 yaşından küçüklerin gitmesi gerekçe gösterilerek beş gün süreyle kapatıldı. DEHAP Edremit İlçe Sekreteri Emin Filiz, 12 Ekim'den bu yana seçim bürosu olarak kullandıkları Anadolu Kıraathanesi'nin gerekli izinleri olmasına rağmen önceki gün jandarma tarafından kapatıldığını söyledi. Büronun kapatılmasına gerekçe olarak jandarmanın 18 yaşından küçüklerin de seçim bürosuna girmesini gösterdiğini belirten Filiz, "Jandarma kimlik kontrolünde 18 yaşından küçük bir arkadaşın çay dağıtımını bahane ederek 5 günlük kapatma cezası verdi. Fotoğraflara el koydular. İlçe Seçim Kurulu'na dilekçemizi verdik Bütün girişimlerimiz sonuçsuz kaldı" dedi.
7) 21 Ekim 2002 - Erzincan'da seçim çalışmalarını yürüten Büyük Birlik Partisi'nin (BBP) Seçim İrtibat Bürosu, tahrip edilerek kullanılamaz hale getirildi. Ordu Caddesi'nde bulunan BBP Seçim İrtibat Bürosu'na dün gece gelen bir grup, büroda bulanan bilgisayar, masa ve camları kırdıktan sonra olay yerinden yaya olarak ayrıldı. BBP Erzincan Milletvekili Adayı Aşkın Coşkun yaptığı açıklamada, saldırıdan MHP'yi sorumlu tuttu. MHP içinde halen Susurluk Çetesi'nin barındığını iddia eden Coşkun, saldırının kendilerini yıldırmayacağını söyledi
8) 26 Ekim 2002 - İzmir'in Karşıyaka İlçesi'nde bulunan DEHAP'a ait iki seçim bürosu kimliği belirsiz kişiler tarafından soyuldu. Karşıyaka'nın Nergiz Mahallesi'nde bulunan DEHAP seçim bürosuna dün akşam saatlerinde giren kimliği belirsiz kişi veya kişiler, büronun ön camlarını kırarak içeri girdikten sonra parti bayraklarını çaldı. Aynı akşam Karşıyaka'daki Muhittin Şerenler Seçim Bürosu da kimliği belirsiz kişi ya da kişiler, tarafından soyuldu. Hırsızların, DEHAP bayraklarları ile birlikte büroda bulunan bağış kutusunu götürdüğü anlaşıldı. Aynı gece Karşıyaka merkezde asılı bulunan "Demokrasi için oylar DEHAP'a" pankartının ise söküldüğü belirlendi.
9) 27 Ekim 2002 - Şanlıurfa Akçakale ilçesinde DEHAP seçim bürosuna molotof kokteylli saldırı düzenlendi. Edinilen bilgiye göre gece geç saatlerde büroya gelen kimliği belirsiz kişiler, büroya molotof kokteyli atarak kaçtı. Saldırı sonrası çıkan yangında büroda bulunan malzemeler ile afiş ve bildiri büro yandı. Konu ile ilgili açıklama yapan DEHAP Şanlıurfa Milletvekili Adayı Musa Farisoğulları, DEHAP'ın Akçakale'ye girmesinden birilerinin rahatsız olduğunu belirterek, "Urfa ve Akçakele emniyet yetkilileri yaptığımız görüşmelerde konu ile ilgili soruşturma başlatıldığını öğrendik. Halen saldırı ile ilgili kimse yakanlanmadı." diye konuştu.
10) 30 Ekim 2002 - Zonguldak Gazipaşa Caddesi üzerinde bulunan AK Parti seçim bürosu bir kişinin saldırısına uğradı. Saldırı sonucu seçim bürosunun camları ve bürodaki bilboardlar zarar gördü.
11) 30 Ekim 2002 - Genç Parti'nin Bahçelievler'deki seçim irtibat bürosuna atılan molotofkokteyli, küçük çapta maddi hasara yol açtı. Partinin, Hürriyet Caddesi Dumlupınar Sokak'taki bir binanın giriş katında bulunan seçim irtibat bürosuna, kimlikleri henüz belirlenemeyen 3 kişi tarafından, 2 adet molotofkokteyli atıldı. Daha sonra büroda çıkan yangın, kısa sürede olay yerine gelen Kocasinan İtfaiye Grubu'na bağlı ekiplerce büyümeden söndürüldü. Olay nedeniyle seçim irtibat bürosunda, küçük çaplı maddi hasar oluştu.
12) 30 Ekim 2002 - Gazi Mahallesinde bulunan MHP seçim bürosu, 30 kişilik bir grubun saldırısına uğradı. Grup, seçim bürosunda bulunan malzemeleri tahrip ettikten sonra olay yerinden ayrıldı.
13) 4 Ekim 2002 - Erciş'de seçim çalışması yürüten DEHAP Van Milletvekili adaylarına müdahale eden polis, çok sayıda partiliyi gözaltına aldı. DEHAP Van Milletvekili adayları, seçim çalışmalarında bulunmak üzere Erciş'e gitti. İlçe girişinde onlarca araçlık konvoyla karşılanan adaylar, daha sonra DEHAP Erciş İlçe Binası'na geçti. İlçe binası önünde toplanan yaklaşık bin 500 kişiye hitap eden adaylar, Van'a dönmek için ilçe binasından ayrıldı. Bu sırada adaylara eşlik eden partililere müdahale eden polis, çok sayıda partiliyi gözaltına aldı. Müdahale sırasında Milletvekili Adayı Nezahat Ergüneş'in polis tarafından coplandığı, kadın partililerin de yerlerde sürüklendiği öğrenildi.
14) 17 Ekim 2002 - Bingöl girişinde 700 araçlık konvoyun polis tarafından durdurulmasına tepki göstererek yürüyüş yapan DEHAP'lılara polis müdahale etti. 700 araçlık konvoy eşliğinde Muş'tan Bingöl'e hareket eden DEHAP Genel Başkanı Mehmet Abbasoğlu ve beraberindeki DEHAP heyeti, kent girişinde Bingöl İl Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı polisler tarafından durduruldu. Konvoydakilerin teker teker kimlik kontrolünden geçirilmesine tepki gösteren partililer, araçlardan inerek yürüyüşe geçti. Gruba müdahale eden polis, cop kullanarak kitleyi dağıttı. Bunun üzerine partililer tekrar araçlara dönerek, beklemeye başladı.
15) 17 Ekim 2002 - Bingöl'de düzenlenen DEHAP mitingine katılmak üzere ilçelerden ve Muş'tan gelen konvoylar, çeşitli bahanelerle ilçe çıkışlarında, yol üzerinde bulunan Şeref Karakolu, Kalencik Karakolu, Kaleönü Bölge Trafik Nokta'sında saatlerde tutulmak suretiyle engellediği, konvoyda bulunan bulunanlara panzerle, sopayla ve dipçiklerle Özel Hareket Timleri tarafından saldırı düzenlendiği, saldırı sonucu bazı araçların camları kırıldığı ve onlarca kişinin yaralandığı öğrenildi.
16) 19 Ekim 2002 - Kocaeli Bağımsız Milletvekili Adayı Mehmet Yavaş, gittiği bir pastanede dövüldü. Gümrükler Başmüdürlüğü'nden milletvekili adayı olmak için istifa eden Yavaş, Alemdar Caddesi üzerindeki Mudo Pastanesi'nde limonata içmek istedi. Mehmet Yavaş, iddiaya göre, DYP eski Kocaeli milletvekillerinden İsmail Kalkandelen'in sahibi olduğu pastanede, müşterileri rahatsız ettiği gerekçesiyle personel tarafından uyarıldı. Uyarılar karşısında tepki gösteren Yavaş ile pastane personeli arasında çıkan arbede sırasında milletvekili adayı, sağ kaşından ve vücudunun çeşitli yerlerinden darp edildi.
17) 20 Ekim 2002 - Yurt Partisi (YP) İstanbul Kağıthane İlçe Başkanı M. Emin Mollaibrahimoğlu Nurtepe'de kimliği belirsiz kişiler tarafından taşlı saldırıya uğradı. Olayla ilgili açıklama yapan M. Emin Mollaibrahimoğlu, saldırının kimler tarafından düzenlendiğini bilmediğini belirterek, "Arkadaşlarımla beraber Nurtepe'de aracımızın içindeyken bir kaç kişi tarafından saldırya uğradık. Tanımadığımız kişiler taşlarla ve tuğlalarla aracımıza saldırdı. Arabamın camları ve kaportası hasar gördü. Eğer arabadan kaçmasaydık bize de zarar verebilirlerdi. Demokratik haklarımıza saldırı olmuştur." dedi.
18) 20 Ekim 2002 - DEHAP'ın Sultanbeyli İlçe Başkanlığı açılışının ardından bir grup DEHAP'lı, ülkücülerin saldırısına uğradı. Saldırıda DEHAP üyesi Mahmut Aykut yaralandı.
19) 25 Ekim 2002 - Diyarbakır'da DEHAP kokartı taktığı gerekçesiyle polisle tartışan Ali Saluca, tabancayla ayağından vurulduğu iddia edildi. Edinilen bilgiye göre Şehitlik Semti'ndeki Ticaret Lisesi önünde meydana gelen olayda, Ali Saluca ile Muhlis Işıktaş adlı gençler, DEHAP rozeti nedeniyle polisle tartıştı. Polisin kokartı çıkarmaları yönündeki istemini dikkate almayan gençlerin direnmeleri üzerine silah kullanıldı. Polisin açtığı ateş sonucu Ali Saluca adlı genç ayağından yaralandı. Yaralı Saluca hastaneye kaldırılırken, yanındaki arkadaşı Muhlis Işıktaş ise gözaltına alınarak Şehitlik Polis Karakolu'na götürüldüğü öğrenildi.
20) 26 Ekim 2002 - İstanbul Gültepe'de seçim çalışması yapan DEHAP seçim minibüsüne düzenlenen silahlı saldırı sonucu yaralanan Mehmet Ali Kaya, Gültepe'de seçim aracının MHP'li 3 kişi tarafından durdurulduğunu belirterek, "MHP'liler burası bizim mekanımız, buradan geçemezsiniz dediler, birden 30 kişi oldular. Önce yumruklarla bana saldırdılar, sonrada silahla ayağıma kurşun sıktılar." dedi. Olayla ilgili yazılı açıklama yapan İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Seçimleri İzleme Komisyonu, yapılan saldırıyı kınadı. Açıklamada şöyle denildi: "3 Kasım günü yapılacak seçim öncesi yaşanan bu tür saldırıların demokrasiye tahammülü olmayan güçlerin, kendileri dışında kimseye yaşam şansı vermediklerini bir kez daha gördük. İnsan hakları savunucuları olarak Gültepe Ülkü Ocakları Şubesi önünde DEHAP seçim aracının silahlı saldırıya uğramasını kınıyor, herkesi karanlık güçlerin provokasyonuna karşı duyarlı ve soğukkanlı olmaya çağırıyoruz"
21) 27 Ekim 2002 - İzmir'de seçim çalışmasını sürdüren DEHAP'lılar, önce ülkücülerin, ardından da polislerin saldırısına uğradı. İki olayda toplam 21 DEHAP'lı yaralandı. İzmir 1. bölgede bin 500 araçla kent turu atıldığı sırada MHP'li oldukları iddia edilen bir grubun saldırısıyla karşılaştı. İzmir 1. bölge milletvekili adayları konvoyla Konak Balçova, Narlıdere Güzelbahçe, Gaziemir ve Buca ilçelerine seçim gezisi düzenledi. Ancak bin 500 araçtan oluşan konvoydan kopan 10 araç Cennet çeşme (Eski İzmir) semtinde MHP'li oldukları bildirilen grubun saldırısına uğradı. Bir kişinin yaralandığı olayda araçta maddi hasar meydana geldi. İzmir 2. bölgede ise DEHAP İzmir 2. Bölge Milletvekili adayları 2 bin araçlık bir konvoyla Çiğli merkez seçim bürosunun önünden seçim turu yaptı. Ege Kent, Harmanlıdere, Ulukent, Koyundere, Asarlık, ve Menemen ilçelerinde tur atan DEHAP Konvoyu, Çiğli üzerinden Karşıyaka'ya geçiş yaparken, Mavişehir semtinde polisler tarafından durduruldu. Tüm ısrarlara rağmen polis barikatı kaldırmayınca partililer araçlarından inerek oturma eylemi yaptı. "Bu abluka dağılacak DEHAP iktidar olacak" şeklinde sloganların atılmasının ardından polisler, kalas ve coplarla oturma eylemi yapan gruba saldırdı. Saldırı sırasında 20 kişi yaralandı.
22) 28 Ekim 2002 - Muğla'nın Bodrum İlçesi'nde seçim çalışmalarını yürüten TKP Muğla 1. Sıra Milletvekili Adayı İskender Aycan Doğer ve Aydın Doğer'e sivil polisler ve MHP'liler tarafından saldırı gerçekleştirildiği bildirildi. TKP Basın Bürosu tarafından yapılan yazılı açıklamada, Bodrum'da seçim çalışmaları yapan TKP aracının önünü kesen sivil polislerin ve bir grup MHP'linin, milletvekili adayları İskender Aycan Doğer ve Aydın Doğer'e saldırarak yaraladıkları ifade edildi.
23) 28 Ekim 2002 - İstanbul Küçükyalı'da bir işyerini basan bıçaklı satırlı ülkücü grubu, içeride bulunan DEHAP üyesi Yakup Oğuz Timur'u bıçakladı. Maltepe Küçükyalı Atatürk Caddesi Münevver Pasajı'nda bulunan nakliyat işyerine gelen yaklaşık 10 kişilik ülkücü grubu, DEHAP afişi asıldığını belirtip içeridekilere saldırdı. Ellerinde bıçaklar ve satırlar bulunan ülkücü grup, DEHAP üyesi Yakup Oğuz Timur'u bacağından ve yüzünden bıçakladı. İşyerini de tahrip eden ülkücüler daha sonra olay yerinden yaya olarak kaçtı.
24) 28 Ekim 2002 - Türkiye Komünist Partisi'nin (TKP) Anadolu yakasındaki seçim turuna katılan araçlar, Ülkü Ocaklarının önünde saldırıya uğradı. Kadıköy Salı Pazarı'ndan hareket eden ve Kartal'a doğru yol alan TKP konvoyu Küçükyalı'dan geçtiği sırada Küçükyalı Ülkü Ocakları'nın önünde bekleyen yaklaşık 15 kişilik bir grup taşlı, sopalı saldırı düzenledi. Saldırıda konvoydaki araçlardan biri tahrip edilirken, saldırganlar kaçtı. Saldırının ardından TKP konvoyu güzergahını izlemeye devam etti.
25) 29 Ekim 2002 - İstanbul Küçükyalı'da bir grup MHP'li, seçim çalışması yapan DEHAP'lıların aracına saldırdı. 1. bölgede çalışmalar yapan DEHAP'ın 34 YOP 77 plakalı seçim otobüsü, Atatürk Caddesi'ndeki kırmızı ışıklarda durdu. Bu sırada yol kenarındaki duvarlara MHP afişlerini asan bir grup ülkücü "Sizi burada yaşatmayız." diyerek taş, sopa ve bıçaklarla araca saldırdı. Saldırıda aracın camları kırılırken sürücü Hüseyin Işık da kulağından yaralandı. Işık, Kartal Devlet Hastanesi'nde tedavi edilirken kaçan ülkücülerden biri yakalanarak Küçükyalı Karakolu'na götürüldü.
26) 29 Ekim 2002 - DEHAP üyesi bir kişi Bodrum'da üç kişinin saldırısına uğrayarak yaralandı.
27) 30 Ekim 2002 - Hatay'ın Belen ilçesinde mitingden dönen DEHAP'lı partililerin, MHP seçim bürosu önünde bekleyenlere sözlü sataşmada bulunmaları üzerine çıkan kavgada DEHAP'lı 6 kişi yaralandı.
28) 30 Ekim 2002 - Zonguldak Gazipaşa Caddesi üzerinde bulunan AK Parti seçim bürosu bir kişinin saldırısına uğradı. Saldırı sonucu seçim bürosunun camları ve bürodaki bilboardlar zarar gördü.
29) 31 Ekim 2002 - Esenyurt Cumhuriyet Meydanı'nda Kızılbayrak Dergisi tarafından desteklenen bağımsız aday için afişleme yapan gruba MHP'li oldukları belirtilen bir grup müdahale etti. Tartışmayla başlayan müdahale bir süre sonra kavgaya dönüşünce silah çeken MHP'liler, soyadı öğrenilemeyen Murat isimli genci dizinden vurdu. Yaralı genç kaldırıldığı Esenyurt Anadolu Hastanesi'nden Cerrahpaşa Hastahanesi'ne kaldırılırken, saldırıyı gerçekleştirdiği öne sürülen bir kişinin polis tarafından gözaltına alındığı belirtildi.
Tehdit ve Engelleme
1) 26 Eylül 2002 - Ankara Büyükşehir Belediyesi ve Ankara Güvenlik Şube' den görevli polisler TKP Çankaya İlçe binasının dışında asılı bulunan TKP bayrakları indirdiler.
2) 4 Ekim 2002 - DEHAP Bakırköy ilçe binası, kadın milletvekili adaylarının da katıldığı açılış töreninde polisin davulcuyu gözaltına alması gerginlik yarattı. Polisin açılış törerine katılanları engellediği iddia edildi.
3) 19 Ekim 2002 - Van'ın Gevaş İlçesi'ne bağlı Yemişli, Kazanç ve Koçak köylerine giden DEHAP İlçe Örgütü yöneticilerinin korucular tarafından engellendiği ileri sürüldü. Konu ile ilgili bilgi veren DEHAP İlçe Başkanı Faruk Öz, seçim ziyaretleri kapsamında Yemişli, Kazanç ve Koçak köylerine giden ilçe yöneticilerinin, korucular tarafından "Biz emir aldık, köye girmezseniz iyi olur." denilerek geri çevrildiğini söyledi.
4) 21 Ekim 2002 - Adana'nın, Seyhan İlçesi Şakirpaşa Mahallesi'nde bulunan DEHAP seçim bürosunu ziyaret eden 50 madde bağımlısı gencin, polisler tarafından DEHAP'a gitmemeleri için uyarıldıkları öğrenildi.
5) 22 Ekim 2002 - Bismil HADEP İlçe Başkanı Nedim Biçer, dün DEHAP seçim bürosuna gelen polisler tarafından tehdit edildiğini ileri sürdü. Diyarbakır İHD Şubesine başvuran Biçer, Bismil'de Altınok Mahallesi'ndeki seçim bürosuna gelen polislerin kamera çekimi yapmak istemesi üzerine tartıştıklarını belirterek, "Kamera çekimi yapılmaması konusunda gelenleri uyardım. Bunun üzerine 'Biz polisiz istediğimiz yerde çekim yaparız.' dediler, daha sonra ismi Uğur olan kişi 'En geç 10 gün içinde seni tümden susturacağım.' diyerek beni tehdit etti" dedi.
6) 22 Ekim 2002 - HADEP Lice İlçe Başkanı Mehmet Übeyidoğlu, Diyarbakır'da Halis Toprak tarafından kurulan fabrika açılışına halkı davet etmek ve seçim çalışmaları yürütmek için Cumartesi günü Tepe Köyü'ne gitmek istediklerini, ancak köye girişlerininTepe Jandarma Karakolu tarafından engellendiğini ileri sürdü. Übeyidoğlu, İlçe Sekreteri Abdullah Değirmen'le birlikte, kendilerini engelleyen yetkililer hakkında yasal işlem başlatılması için Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulunduklarını bildirdi.
7) 25 Ekim 2002 tarihinde Diyarbakır İHD'ye başvuran köy sakinleri, Payamlı Jandarma Karakol Komutanı Deniz Astsubay'ın köy muhtarını, "Tüm oylarınızı DEHAP'a vermeyin. Oylarınız karışık çıksın. Eğer oylarınızın hepsi geçen seçim gibi giderse sizin için kötü olur." şeklinde tehdit ettiğini iddia ettiler. Köylüler, son bir hafta içinde karakola bağlı askerlerin 2 defa sabaha kadar köyü ablukaya alarak kendilerine psikolojik taciz uyguladığını ileri sürdüler.
8) 26 Ekim 2002 - Tatvan Kaymakamı Ali Yener Erçetin'in ilçeye bağlı köyleri dolaşarak "PKK'ye oy vermeyin." şeklinde uyarılarda bulunduğu ileri sürüldü. Tatvan Kaymakamı Erçetin'in İlçe Jandarma Komutanıyla birlikte Dibekli, Kamer, Yoncabaşı ve Sülü köylerine giderek "Seçimlerde PKK'ye oy vermeyin." dediği iddia edildi. Köylülerin Erçetin'in sözlerine "PKK adında seçime giren bir parti yok. Ne demek istiyorsunuz?" diye karşılık verdiği öne sürüldü. Konuya ilişkin bilgi veren DEHAP Bitlis Milletvekili Adayı Nezir Karabaş, konuyla ilgili olarak Erçetin'le bir görüşme yaptıklarını, Erçetin'in köylerde kullandığı ileri sürülen ifadeleri dolaylı olarak kabul ettiğini söyledi. Öte yandan Van'ın Çatak ilçesinde de korucu köylerinin benzer baskılara uğradığı iddia edildi. AKP'ye yakınlık duyan Ezdinan Aşireti Resi Salih Özbek'in, Karakol Komutanıyla birlikte Konalga köylülerini DEHAP'a oy verilmemesi yönünde tehdit ettiği ileri sürüldü. Yine, Bilgi Jandarma Karakolu'nun, Bilgi köylülerini DEHAP'a oy verilmemesi konusunda uyardığı öğrenildi.
Hukuki Süreç
Yargıtay Savcılığı (YS) tarafından kapatılması istenen parti: 2
YS tarafından kapatılması seçimlere sokulmaması istenen parti: 1
Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) istemi doğrultusunda yayını durdurulan televizyon: 13
Televizyonların kapalı kalacağı gün sayısı: 66
Hakkında dava açılan aday: 5
1) 23 Ekim 2002 - Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, "Recep Tayyip Erdoğan'ın, yalnızca kurucu üyelikten istifa etmesi genel başkanlığı ise sürdürmesi" nedeniyle Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hakkında kapatma davası açtı. Anayasa Mahkemesi'nin, TCY'nin 312. maddesi uyarınca hapis cezasına mahkum olan Erdoğan'ın kurucu üyelikten çıkarılması için AKP'ye verdiği ihtar süresi 19 Ekim günü dolmuştu. Bunun üzerine Erdoğan, AKP kurucu üyeliğinden ayrılmış, ancak genel başkanlığı sürdürme kararı almıştı. AKP de bu işlemi 22 Ekim günü Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildirmişti. Bildirimde, AKP tüzüğünün kurucu üye dışındakilerin de parti lideri seçilebileceğine olanak tanıdığına dikkat çekilmişti. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ihtar kararının aslında yerine getirilmediği, üye olamayan kişinin genel başkan da olamayacağı gerekçesiyle hazırladığı iddianamede, AKP'nin "yasaya karşı hile yaptığı" ileri sürüldü. İddianamede, "Siyasi parti üyesi olamayan kimsenin parti başkanı olması düşünülemez. Üyelikten öte siyasi aktiviteleri olan/olması gereken parti başkanının üye olamayan, üyeliğine engel bulunan birisince temsili hukukun koruyabileceği iyi niyetle bağdaşmaz. Yasal zorunluluklara ve koşullara uymamanın doğal sonucunu yine yasal yaptırım ortaya koyar. Erdoğan'ı kurucu üyelikten çıkarıp genel başkanlık görevinden almayarak bu görevini sürdürmesini sağlayan AKP'nin kapatılmasına karar verilmesi gerekmektedir." Denildi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, gazetecilerin soruları üzerine davanın "temelli kapatma" değil "kapatma" davası olduğunu bildirdi. Kanadoğlu, "Temelli kapatmada milletvekilliklerinin düşürülmesine de karar verildiği halde 'kapatma' halinde yalnızca parti tüzelkişiliğinin ortadan kalkacağını", Anayasa'da parti ve üyeleri konusunda geleceğe yönelik herhangi bir kısıtlama öngörülmediğine dikkat çekti.
2) 15 Ekim 2002 - Yüksek Seçim Kurulu (YSK), DEHAP'ın seçimlere girebileceğine oybirliği ile karar verdi. YSK Başkanvekili Ahmet Hamdi Ünlü, kararın "seçim iş ve işlemlerinin kesinleşmiş olması" nedeniyle alındığını bildirdi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın, seçim döneminin başlangıcında DEHAP'ın örgütlenmesinin tamam olduğu yönünde kendilerine bildirimde bulunduğuna işaret eden Ünlü, "Onun üzerine seçime katılabilecek 23 parti arasında bu parti de ilan edilmiştir. İşlemeye başlayan seçim süreci içinde seçim iş ve işlemleri kesinleşmiş, bu partinin seçimlere girmesine herhangi bir itiraz olmamış. Bu aşamada da bu durumun partinin seçime girmesine engel olmadığına karar verilmiştir" dedi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, "DEHAP'ın yalnızca 22 ilde örgütlendiği, bu nedenle Seçim Yasası'nda öngörülen koşullar oluşmadığı için 3 Kasım seçimlerine giremeyeceği" gerekçesiyle YSK'ye başvurmuştu.
3) 16 Ekim 2002 - Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, DEHAP hakkında "resmi evrakta sahtecilik yaptıkları" iddiasıyla Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulundu. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu tarafından yapılan açıklamada, Siyasi Partiler Yasası'na göre partilerin başsavcılığa verdiği örgütlenme durumuna ilişkin bilgilerin esas alındığı ve buna göre sicil kaydının tutulduğu belirtildi. Kanadoğlu açıklamasında, seçim kararı alınmasının ardından DEHAP'ın başsavcılığa verdiği 63 ilde örgütlendiğine ilişkin bilginin Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) iletildiğini kaydetti. Basında partinin örgütlenmesini tamamlamadığına ilişkin haberlerin çıkması üzerine emniyetten bilgi istendiğini anımsatan Kanadoğlu, gelen belgelerden DEHAP'ın 27 Eylül günü itibarıyla 22 ilde örgütünün bulunduğu, bu illerin de ancak 6'sında örgütlenmesini tamamladığının belirlendiğini anlattı. 81 ilin İl Seçim Kurulu başkanlıklarından konunun araştırıldığını ve DEHAP'ın 52 ilde hiç örgütü olmadığının ortaya çıktığını ifade eden Kanadoğlu, araştırma sonunda DEHAP'ın gönderdiği örgütlenme durumuna ilişkin belgelerin illerdeki gerçek durumu yansıtmadığının belirlendiğini kaydetti. Kanadoğlu, seçimlere katılmasına karar verilen bir partinin katılma şartlarını taşımamasının anlaşılmasının "tam kanunsuzluk" olarak kabul edildiğini belirtti. "Tam kanunsuzluk" hallerinin ihbar, itiraz ve şikayete ya da ek bir süreye bağlı olmaksızın kazanılan bir hakkın geri alınması anlamına geldiğini vurgulayan Kanadoğlu, "Hukuken halli gereken bir konunun hem siyasi, hem de hukuki boyutu olamaz. Bir hukuk devletinde hukuki sorunlar sadece ve sadece hukuk içerisinde kalınarak çözülür" dedi. YSK kararlarının sadece seçim hukuku yönünden kesinlik taşıdığını belirten Kanadoğlu, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na "gerçeğe aykırı bilgi vererek Başsavcılığın bu yönde belge düzenlemesini sağlayan" parti yöneticileri hakkında soruşturma açılmasını istedi. Kanadoğlu, DEHAP hakkında Anayasa ve Siyasi Partiler Yasası yönünden soruşturma başlatıldığını da vurguladı.
4) 4 Ekim 2002 - Yüksek Seçim Kurulu (YSK), "seçim döneminde yayın ilkelerine aykırı yayın yaptıkları" gerekçesiyle Kanal 6, Star, Star 2 (Star Max) televizyonlarına 6'şar gün, Habertürk kanalına da 5 gün kapatma cezası verdi. YSK'nın kapatma kararını Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) uygulayacak. RTÜK, önümüzdeki günlerde bu televizyonların yayınlarının ne zaman durdurulacağına karar verecek.
5) 16 Ekim 2002 - Yüksek Seçim Kurulu, Ulusal TV ve Flash TV'ye "siyasi partilere ilişkin haberlerde tarafsız davranmadıkları" gerekçesiyle 5'er gün yayın durdurma cezası verdi.
6) 18 Ekim 2002 - Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Sakarya'da yayın yapan Kanal 54 ve SRT adlı kanallara "tarafsız yayın yapmadıkları" gerekçesiyle 2'şer gün yayın durdurma cezası verdi.
7) 23 Ekim 2002 - Yüksek Seçim Kurulu (YSK), "seçim döneminde yayın ilkelerine aykırı davrandıkları" gerekçesiyle Star 4, Star 5, Star 6, Star 7 ve Star Haber 24 televizyon kanallarına 5'er gün süreyle yayın durdurma cezası verdi. YSK, kararın Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'na (RTÜK) tebliğ edildiği gün uygulanmasını kararlaştırdı.
8) 20 Ekim 2002 - Şırnak'ta DEHAP'ın seçim çalışmalarında kullandığı minibüse "Kürtçe kaset çalındığı" gerekçesiyle polis tarafından el konuldu. Araçta bulunan İbrahim Demir, Abdullah Gözlek, Hüseyin Osal ve İhsan Uslu gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar aynı gün "yasadışı propaganda yaptıkları" iddiasıyla tutuklandı.
9) 21 Ekim 2002 - Bağımsız Milletvekili Adayı Abdülmelik Fırat, seçim çalışması için gittiği Lice'de kendisini karşılayan yaklaşık 300 kişiye Kürtçe "hoş geldiniz"-"xwerhatine" dedikten sonra gözaltına alınarak Lice Emniyet Müdürlüğü'ne götürüldü.
10) 23 Ekim 2002 - Haklar ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR) Genel Başkanı ve Diyarbakır Bağımsız milletvekili adayı Abdülmelik Fırat, Diyarbakır'daki seçim çalışmaları sırasında Kürtçe konuştuğu için gözaltına alındı. 23 Ekim günü sabah saatlerinde gözaltına alınan Abdülmelik Fırat, aynı gün Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Savcılığı tarafından serbest bırakıldı.
11) 9 Ekim 2002 - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Batman milletvekili adayı Orhan Ekmen hakkında, Batman'ın Kozluk ilçesinde propaganda konuşmasının bir bölümünü Kürtçe yaptığı için soruşturma açıldı. Kozluk Cumhuriyet Savcılığı'nın soruşturmayı "Ekmen'in Türkçe dışında başka dilde propaganda yaparak seçim yasaklarını ihlal ettiği ve bölücülük propagandası" iddialarıyla yürüttüğü öğrenildi.
12) 15 Ekim 2002 - Ankara DGM Savcılığı, Medya TV'de katıldıkları programlar nedeniyle Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) eski Genel Sekreteri ve Demokratik Halk Partisi (DEHAP) Diyarbakır milletvekili adayı Mahmut Şakar, DEHAP Hakkari milletvekili adayı Salih Yıldız ve KADEK lideri Öcalan'ın avukatı İrfan Dündar hakkında dava açtı. İddianamede, Salih Yıldız'ın "bölücülük propagandası", İrfan Dündar ve Mahmut Şakar'ın da "yasadışı örgüte yardım" iddiasıyla cezalandırılması istendi.
Basına Yönelik Engelleme
Saldırıya uğrayan basın mensubu: 3
Gözaltına alınan basın mensubu: 3
1) 17 Ekim 2002 - CHP lideri Deniz Baykal'ın Gaziantep mitinginde, İl Örgütü'nün gazetecilere tahsis ettiği otobüste, bazı gazeteciler, partili olduğu belirtilen bir kişi tarafından tartaklandı.
Mitingi görüntüleyen ve not almaya çalışan Kanal 5 Televizyonu muhabiri Şükran Yücel'e, otobüsün önünde yer kapmaya çalışan ve CHP Kahramanmaraş İl Başkanının oğlu olduğu ileri sürülen bir kişi tarafından küfür edildi. Diğer gazetecilerin olaya müdahale etmesine sinirlenen aynı kişi, bu kez gazetecileri aşağıya çağırdı. Olayı protesto ederek inmeye çalışan TGRT Televizyonu kameremanı İlhan Ağır ve muhabir Bülent Öner, bu kişinin tekme ve tokatlarına maruz kaldı.
2) 4 Ekim 2002 - DEHAP Van Milletvekili adayları seçim çalışmalarında bulunmak üzere Erciş'e gitti. İlçe binası önünde toplanan yaklaşık bin 500 kişiye hitap eden adaylar, Van'a dönmek için ilçe binasından ayrıldı. Bu sırada adaylara eşlik eden partililere müdahale eden polis, çok sayıda partiliyi gözaltına aldı. Müdahale sırasında Milletvekili Adayı Nezahat Ergüneş'in polis tarafından coplandığı, kadın partililerin de yerlerde sürüklendiği gözlendi. Olayları görüntülemeye çalışan DİHA Muhabiri Evin Kuturman'ın filmlerine el koyan polis, Katurman'ı kısa süre gözaltında tuttu.
3) 16 Ekim 2002 - Muş'un Varto ilçesinde Demokratik Halk Partisi'nin (DEHAP) seçim çalışmalarını görüntüleyen Şerafettin Göksoy, "Medya TV'ye çekim yaptığı" gerekçesiyle gözaltına alındı. Bir saat kadar sonra serbest bırakılan Göksoy, "Polisler koluma girip, 'sen hangi ajanstansın' diye sordular. Ben de 'kendime çekim yapıyorum' dedim. Sonra köşeye kadar çekip dövmeye başladılar. Benim Medya TV'ye çekim yaptığımı iddia ettiler, kabul etmedim. Emniyet Müdürlüğü'nde dövüp, küfür ettiler" dedi.
4) 10 Ekim 2002 - Demokratik Halk Partisi'nin (DEHAP) Antep'in Bozoklar mahallesindeki seçim bürosunun açılışını izleyen Evrensel gazetesi muhabiri Gökhan İmrek, dövülerek gözaltına alındı.
İmrek, Ocaklar Polis Karakolu'nda 24 saat tutulduğu halde bunun tutanaklara 19 saat olarak yazıldığını belirterek, gözaltında dövüldüğünü ve Evrensel gazetesinden ayrılması için tehdit edildiğini söyledi.
RAPORDA YER ALAN KISALTMALAR
AKP : ............ Adalet ve Kalkınma Partisi
BBP : ............ Büyük Birlik Partisi
CHP : ............ Cumhuriyet Halk Partisi
DEHAP : ............ Demokratik Halk Partisi
DGM: ............ Devlet Güvenlik Mahkemesi
ESP:............... Ezilenlerin Sosyalist Platformu
GP :............. Genç Parti
HADEP:............ Halkın Demokrasi Partisi
HAK-PAR:.......... Haklar ve Özgürlükler Partisi
MHP : ............ Milliyetçi Hareket Partisi
ÖDP: ............ Özgürlük ve Dayanışma Partisi
SDP:.............. Sosyalist Demokrasi Partisi
TKP : ............ Türkiye Komünist Partisi
YTP: ............ Yeni Türkiye Partisi
YP : ............ Yurt Partisi
YS:.................. Yargıtay Başsavcılığı
YSK:.............. Yüksek Seçim Kurulu