Birleşmiş Milletler (BM) Soruşturma Komisyonu'nun İsrail'in Mavi Marmara gemisine yaptığı baskınla ilgili raporuna Türkiye sert tepki gösterdi. Yarın açıklanması beklenen BM raporunun basına sızması üzerine Türkiye vakit geçirmeden, İsrail'le diplomatik ilişkilerin düzeyinin düşürüldüğünü ve iki ülke arasındaki askeri anlaşmaların askıya alındığını açıkladı.
Dokuz kişinin hayatını kaybettiği baskınla ilgili olarak BM tarafından hazırlanan raporda, İsrail komandolarının "aşırı güç kullandığı" sonucuna varıldı. Ancak raporda İsrailli komandoların gemide "örgütlü ve şiddetli bir direnişle" karşılaştıkları ve kendilerini korumak için güç kullanmaları gerektiği de ifade ediliyor.
Raporda İsrail'in Gazze'ye abluka uygulama ve yardım filosunu durdurma hakkı olduğu da belirtildi.
Aslında Yeni Zelanda'nın eski başbakanı Geoffrey Palmer'ın başkanlığındaki soruşturma komisyonunun raporu çok önce tamamlanmıştı, fakat Türkiye ile İsrail'in uzlaşmaya varma ihtimali nedeniyle yayımlanması ertelenmişti.
Diplomatik ve askeri yaptırımlar
105 sayfalık rapor bu haliyle Türkiye'nin beklentilerinin çok gerisinde gözüküyor. Nitekim, Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu yaptığı açıklamada memnuniyetsizliklerini belirtti ve İsrail'le diplomatik ilişkilerin ikinci katip düzeyine indirildiğini ve büyükelçinin geri çekildiğini açıkladı.
Türkiye Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nun ağzından İsrail'in Türkiye'den özür dilemesi, tazminatların ödenmesi ve Gazze'deki ablukanın kaldırılması talepleri yerine getirilene kadar İsrail'e yaptırım uygulanacağını bildirdi.
Bu talepler yerine getirilmeden İsrail ile ilişkilerin normalleşmeyeceğini vurgulayan Davutoğlu'nun açıkladığı beş yaptırım şöyle:
* Türk-İsrail diplomatik ilişkileri ikinci katip düzeyine indirilecek. Bunun üzerindeki tüm görevliler, başta büyükelçi, en geç çarşamba günü ülkelerine geri dönecekler.
* Türkiye ile İsrail arasındaki tüm askeri anlaşmalar askıya alındı.
* Doğu Akdeniz'de en uzun kıyısı bulunan sahildar devlet olarak Türkiye, Doğu Akdeniz'de seyrüsefer serbestisi için gerekli gördüğü her türlü önlemi alacak.
* Türkiye İsrail'in Gazze'ye uyguladığı ablukayı tanımıyor. İsrail'in 31 Mayıs 2010 tarihi itibariyle Gazze'ye yönelik uyguladığı ambargonun Uluslararası Adalet Divanı'nda incelenmesini sağlayacak. Bu doğrultuda BM Genel Kurulu'nu harekete geçirmek için girişimlere başlanacak.
* İsrail saldırısının Türk ve yabancı tüm mağdurlarının mahkemelerdeki hak arama girişimlerine gereken destek verilecek.
Cumhurbaşkanı da tepkili
BM raporuyla ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı'ndan da benzer sertlikte bir açıklama yapıldı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül "BM raporu bizim için yok hükmündedir" dedi ve "Kararlılığımızın anlaşılmadığını görüyorum. Bu açıklananlar ilk aşamadır. Bundan böyle, İsrail'in atacağı adımlara göre davranılacaktır" ifadelerini kullandı.
15 aylık kriz
Gazze'ye uygulanan ablukayı kırarak kente yardım malzemesi ulaştırmak isteyen altı gemilik konvoy yaklaşık 15 ay önce, karadan 72 deniz mili uzakta İsrail askerlerinin baskınına uğramıştı. Baskın esnasında dokuz kişi yaşamını yitirmişti. (YY)
